«Αναμνήσεις»: Ο «χαρισματικός» κατά τον Σόιμπλε Τσίπρας και η ευχή που του έδωσε και δεν τελεσφόρησε

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γερμανός πολιτικός με τον μισό αιώνα πολιτικής σταδιοδρομίας που έχει μείνει χαραγμένος στις μνήμες των Ελλήνων για την σκληρότητα που αντιμώπισε τη χώρα μας τα χρόνια των μνημονίων αποκαλύπτει, μετά θάνατον, κάποιες σημαντικές πληροφορίες για τα Eurogroup της «φωτιάς».

Στο βιβλίο του «Αναμνήσεις. Η ζωή μου στην πολιτική» ο Γερμανός πολιτικός αφιερώνει μερικές σελίδες στην Ελλάδα και τις δραματικές μέρες για τη χώρα μας.

Σε δημοσίευμα της, η Deutsche Welle, φιλοξενεί αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, του «σκληρού» της Ευρώπης, που απεβίωσε στις 26 Δεκεμβρίου 2023 κουβαλώντας στις πλάτες του μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις που πέρασε η ήπειρός μας.

Η γνωριμία με τον Αλέξη Τσίπρα το 2013

Στην πολιτική του σταδιοδρομία ο Σόιμπλε δημιούργησε σχέσεις αγάπης και μίσους και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στα κρίσιμα Eurogroup που καθόρισαν το μέλλον της Ελλάδας.

Ο Γερμανός πολιτικός είχε την ευκαιρία να συναντηθεί με αρκετούς Έλληνες πολιτικούς που είχαν θέσεις ευθύνης και φυσικά με τον Αλέξη Τσίπρα που διετέλεσε πρωθυπουργός από τον Ιανουάριο του 2015 μέχρι τον Ιούλιο του 2019.

Με τον Αλέξη Τσίπρα η πρώτη γνωριμία ήρθε το 2013 όταν ο ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν ακόμα στην αντιπολίτευση. Ο Σόιμπλε εξέφρασε την επιθυμία να γνωρίσει τον άνθρωπο που ηγούταν «ενός ανερχόμενου κινήματος που έπνεε τα μένεα κατά της ευρωπαϊκής πολιτικής».

Τον υποδέχθηκε στο Βερολίνο και στη συνάντηση μιας ώρας που είχαν τον άκουσε να αναλύει πως «η πολιτική λιτότητας ήταν λάθος» αλλά και με «αφοπλιστική αμεσότητα» ότι θα υποσχεθεί στη διάρκεια της επικείμενης προεκλογικής εκστρατείας πως θα κρατήσει τη χώρα στο ευρώ πάση θυσία, χωρίς όμως, όταν γίνει πρωθυπουργός, «να αποδέχεται την αιρεσιμότητα, δηλαδή οποιοδήποτε πρόγραμμα».

Τον αποκαλεί «χαρισματικό» και δεν διστάζει να αποκαλύψει ότι ήδη σε εκείνη την συνάντηση γνωριμίας είχε πει ευθέως στον Τσίπρα «ότι του ευχόταν για το συμφέρον του ίδιου να μην κερδίσει τις εκλογές γιατί δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να τηρήσει τις υποσχέσεις με τις οποίες θα τις κέρδιζε. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να παραμείνει στην ευρωζώνη χωρίς δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις. Ο Τσίπρας το γνώριζε».  

Από τη γνωριμία που είχε με τον μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας συνειδητοποίησε ότι δύσκολα θα έβρισκε πεδίο συμβιβασμού μαζί του.

Οι σπόροι αμφισβήτησης που έσπειρε ο Τσίπρας

Καρέ-καρέ αναφέρει στο βιβλίο του και τις κρίσιμες ώρες πριν και μετά το ελληνικό δημοψήφισμα, τα capital control, τις δραματικές πιέσεις από τις αγορές, την αποχώρηση Βαρουφάκη, τη θετική εικόνα για τον Ευκλείδη Τσακαλώτο αλλά και την τακτική Μέρκελ στις ιστορικές διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες με τον Αλέξη Τσίπρα μετά το δημοψήφισμα.

Όταν ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να διεξάγει το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015, η εικόνα μίας επικείμενης σύγκρουσης εδραιώθηκε. Μετά το δημοψήφισμα προγραμματίστηκε, συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων του Eurogroup για το επόμενο Σαββατοκύριακο.

Ο Σόιμπλε θυμάται πως το βράδυ της Πέμπτης (πριν το Eurogroup) προγραμματίστηκε συνάντηση προκειμένου να υπάρξει συμφωνία του συνασπισμού κομμάτων στη Γερμανία στην Καγκελαρία. Παρευρέθηκαν οι Άνγκελα Μέρκελ, ο Πίτερ Αλτμάιερ, ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ και εκείνος.

«Υποστήριξα ένα time out (προσωρινή αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη) γιατί καμία άλλη λύση δεν φαινόταν να είναι εφικτή», γράφει, αρνούμενος να χρησιμοποιήσει τη λέξη GREXIT. Εκφράζει μάλιστα την έκπληξή του ότι ο Γκάμπριελ συμφώνησε επανειλημμένα μαζί μου, ενώ ο Σταϊνμάγερ παρέμεινε σιωπηλός. «Εξαιτίας αυτού, μπήκα σε διαμάχη με τη Μέρκελ, η οποία απάντησε στα σχόλιά μου, λέγοντας ότι θα το έκανε αυτό μόνο σε συμφωνία με τον Φρανσουά Ολάντ, και εκείνος δεν συμφωνούσε».

Οι πολιτικές που εφάρμοζε η ελληνική κυβέρνηση απέδιδε κάποιος καρπούς σχηματίζοντας συμμαχίες, όχι αρκετές όμως για να ξεπεραστούν τα εμπόδια.

Μετά από την κυβερνητική σύσκεψη στο Βερολίνο ακολουθούσε η συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, με τον Σόιμπλε να αφηγείται στο βιβλίο του: «Μόνο αργότερα συνειδητοποίησα πως ο Γκάμπριελ έπαιζε μάλλον διπλό παιχνίδι. Στην καγκελαρία συμφωνούσε μαζί μου και μετά έλεγε στα social media ότι σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση κάθε δυνατή πρόταση πρέπει να εξεταστεί αμερόληπτα. Την ίδια στιγμή όμως μαζί με τον Μοσκοβισί επιχειρηματολογούσαν σθεναρά κατά ενός αποκλεισμού της Ελλάδας στο πλαίσιο των Ευρωπαίων Σοσιαλδημοκρατών».

Όταν στη συνέχεια συζητήθηκε το «time out», 15 από τους 19 υπουργούς Οικονομικών τάχθηκαν υπέρ, ενώ εκτός από τον Τσακαλώτο διαφώνησαν ο Γάλλος Μισέλ Σαπέν, ο Ιταλός Πιερ Κάρλο Παντοάν και ο Κύπριος Χάρης Γεωργιάδης.

Το τέλος, μια νέα αρχή

Στη Σύνοδο Κορυφής που ακολούθησε η εικόνα ήταν πολύ διαφορετική, η Μέρκελ ήταν διστακτική και ο Τσίπρας είχε την υποστήριξη των Τζέφρεϊ Σακς, Πολ Κρούγκμαν και Τζόζεφ Στίγκλιτζ, τονίζει ο Σόιμπλε. O Αλέξης Τσίπρας τελικά συμφώνησε στο τρίτο μνημόνιο και η Ελλάδα παρέμεινε στην ευρωζώνη.

Ο Σόιμπλε αποκαλύπτει με απλά λόγια τη διαπραγματευτική στρατηγική Μέρκελ: «επίτευξη συμφωνίας μέσω κόπωσης. Η Μέρκελ ήταν κορυφαία σε αυτό». Όσο για τη στάση του πρώην Έλληνα πρωθυπουργού και το «όχι» που έγινε τελικά «ναι», ο Σόιμπλε αναφέρει ότι ήταν μια αναγκαία κίνηση για να δικαιολογήσει τους όρους του τρίτου πακέτου λέγοντας ότι «δεν θα έπρεπε να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να φύγουμε από το ευρώ, κάτι που θέλουν σκληροπυρηνικοί όπως ο Σόιμπλε».

Παρόλα αυτά ο Σόιμπλε παραδέχεται ότι ήταν ένα «θαρραλέο βήμα» και ότι «ο Τσίπρας στη συνέχεια πέτυχε αξιοσημείωτα πράγματα που επέτρεψαν στην επόμενη κυβέρνηση να σταθεροποιήσει περαιτέρω την Ελλάδα. Κι αυτό αξίζει να αναγνωριστεί».

Η αφήγηση ξεκινά από το Μάιο του 2010 , όταν φθάνει βαριά άρρωστος στις Βρυξέλλες για την κρίσιμη σύνοδο του Eurogroup με αντικείμενο το πρώτο πακέτο βοήθειας προς τη χώρα μας. 

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται μία σειρά από πληροφορίες για το πακέτο των 110 δισ ευρώ αλλά και των σχέσεων του με τους πρώην υπουργούς Οικονομικών της Ελλάδος, Ευάγγελο Βενιζέλο, Γιάνη Βαρουφάκη και Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Το σκάνδαλο των δωρεών του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) επί ηγεσίας Χέλμουτ Κολ είναι το σημείο που απασχολεί περισσότερο τα γερμανικά ΜΜΕ από το βιβλίο «Αναμνήσεις».

Ο Χέλμουτ Κολ είχε παραδεχθεί ότι είχε λάβει ως δωρεά περίπου 2 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα για το κόμμα τη δεκαετία του ’90, χωρίς να το αναφέρει. Αιτιολογώντας τη σιωπή του, είχε δηλώσει ότι είχε δώσει τον λόγο του στους δωρητές. Ακόμη και σήμερα παραμένει ασαφής η προέλευση των χρημάτων, ενώ το CDU βυθίστηκε τότε στη χειρότερη κρίση στην ιστορία του.

Εν μέσω της αναταραχής, και έπειτα από δηλώσεις για δωρεά 100.000 μάρκων σε μετρητά, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε παραιτήθηκε το 2000 από αρχηγός του CDU και της κοινοβουλευτικής ομάδας του στην Bundestag.