Όταν οι ανθρωποθυσίες ήταν σύνηθες τελετουργικό στην Ευρώπη

Η ιστορία ξεκινά το 1984, όταν ο ανθρωπολόγος Ερίκ Κριμπεζί βρήκε τους σκελετούς τριών σκελετών σε μια νεολιθική κατασκευή στην κοιλάδα του Ρήνου στη Γαλλία.

Στην κατασκευή των 5.600 ετών, μια γυναίκα βρέθηκε ξαπλωμένη στο πλάι με τα γόνατα ελαφρώς λυγισμένα. Οι άλλες δύο κείτονταν σε αφύσικες στάσεις, καλυμμένες με σπασμένες μυλόπετρες.

Ο 25χρονος τότε ερευνητής δεν ήξερε πώς να ερμηνεύσει τα μακάβρια ευρήματα. Πέρασαν 40 χρόνια μέχρι να διαβάσει ένα επιστημονικό άρθρο για το «incaprettamento», μια φρικτή μέθοδο φόνου που χρησιμοποιεί η ιταλική Μαφία: το θύμα ξαπλώνει μπρούμυτα στο έδαφος με τα πόδια λυγισμένα προς τα πάνω και ένα σχοινί δένεται γύρω από τον λαιμό και τους αστραγάλους. Το βάρος των ποδιών τραβά το σχοινί και τελικά προκαλεί στραγγαλισμό.

«Είναι πραγματική φρίκη» λέει στον δικτυακό τόπο του Science ο Κριμπεζί, σήμερα ερετυνητής του Πανεπιστημίου «Πολ Σεμπατιε». «Είναι πολύ βάρβαρο –αναγκάζεις κάποιον να αυτοστραγγαλιστεί».

Σε μελέτη που δημοσιεύουν στο Science Advances, ο Κριμπεζί και οι συνεργάτες του εκτιμούν ότι οι τρεις γυναίκες στην κοιλάδα του Ρήνου έπεσαν θύματα τελετουργικής ανθρωποθυσίας.

Υποστηρίζουν επίσης ότι το ίδιο τελετουργικό ανθρωποθυσίας ήταν διαδεδομένο σε μεγάλο μέρος της Νεολιθικής Ευρώπης, πιθανώς σε ιεροτελεστίες που σχετίζονταν με τη γονιμότητα της γης.

Εξετάζοντας ευρήματα ανασκαφών στην Κεντρική και Νότια Ευρώπη, από τη Γαλλία μέχρι την Πολωνία και την Ισπανία, οι ερευνητές βρήκαν 20 ακόμα παραδείγματα σκελετών που βρέθηκαν σε στάση «incaprettamento».

ΟΙ θέσεις των τριών γυναικαίων σκελετών στο Σεν-Πολ-Τρουά-Σατό της Γαλλίας (Nicolas Sénégas)

Όλες οι ταφές χρονολογούνται μεταξύ 5500 και 3500 π.Χ., όταν η γεωργία διαδιδόταν στη νεολιθική Ευρώπη.

«Μπορούμε να πούμε ότι αυτό το συγκεκριμένο βασανιστήριο ήταν κοινή πρακτική σε όλες αυτές τις τοποθεσίες» δήλωσε ο Κριμπεζί.

Στη Γαλλία, στην αρχαιολογική τοποθεσία του Σεν-Πολ-Τρουά-Σατό, οι τρεις γυναικείοι σκελετοί βρέθηκαν σε μια οβάλ κατασκευή, σαν σιλό αποθήκευσης σιτηρών, μακριά από μόνιμους οικισμοί.

Η κατασκευή, όπως και άλλες όμοιες, είχαν χτιστεί μέσα σε ένα χαντάκι προσανατολισμένο σύμφωνα με το χειμερινό και το θερινό ηλιοστάσιο. Οι σπασμένες μυλόπετρες και οι ενδείξεις θυσίας ζώων που βρέθηκαν στο χώρο υποδηλώνουν πως οι τελετουργίες συνδέονταν με τη γονιμότητα της Γης, όπως συνέβαινε και με τις τελετές άλλων γεωργικών κοινωνιών.

Κατασκευές σαν αποθήκες για σιτηρά, σπασμένες πέτρες αλέσματος και οστά ζώων βρέθηκαν και στις άλλες τοποθεσίες που εξετάζει η μελέτη. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα θύματα δεν είχαν στραγγαλιστεί αλλά είχαν καλυφθεί με πέτρες, κάτι που θα εμπόδιζε την αναπνοή.

Οι ανθρωποθυσίες φαίνεται πως ήταν κοινή πρακτική παρά τις μεγάλες πολιτιστικές διαφορές των λαών που τις εφάρμοζαν σε διαφορετικές περιοχές της Ευρώπης.

Η ερευνητική ομάδα αναγνωρίζει πως το σενάριο της ανθρωποθυσίας δεν μπορεί να αποδειχθεί, δεδομένου ότι ο στραγγαλισμός δεν αφήνει ίχνη στα οστά.

Τη μελέτη κλήθηκε να σχολιάσει η αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου της Υόρκης Πένι Μπικλ, ειδική στα ταφικά έθιμα της νεολιθικής Ευρώπης, η οποία έκανε λόγο για «εξαίρετο παράδειγμα αρχαιοθανατολογίας».

«Το σενάριο ότι επρόκειτο για ιεροτελεστίες γονιμότητας που μπορεί να έφταναν μέχρι την ανθρωποθυσία δείχνει πολύ πιθανό» είπε.

Όποια κι αν είναι η αλήθεια, το σίγουρο είναι ότι κάποια στιγμή η πρακτική εγκαταλήφθηκε γύρω στο 3.500 π.Χ., όταν νεολιθικοί Ευρωπαίοι άρχισαν να χτίζουν μνημεία από ογκόλιθους, όπως το περίφημο μνημείο του Στόουνχεντζ.

«Υπήρχε μια γενική κοινωνική και οικονομική αλλαγή» σχολίασε ο Κριμπεζί. «Οι μεγαλιθικές κατασκευές έφεραν το τέλος της εποχής αυτών των τοποθεσιών όπου σκοτώνονταν άνθρωποι».