Βιετνάμ: Η δισεκατομμυριούχος που αντιμετωπίζει τον θάνατο για τραπεζική απάτη 44 δισ. δολαρίων

Πρόκειται για την πιο θεαματική δίκη που έχει διεξαχθεί ποτέ στο Βιετνάμ, όπως αρμόζει σε μια από τις μεγαλύτερες τραπεζικές απάτες που έχει δει ποτέ ο κόσμος.

Πίσω από την επιβλητική κίτρινη στοά του αποικιακού δικαστηρίου της πόλης Χο Τσι Μινχ, μία 67χρονος εργολάβος ακινήτων καταδικάστηκε σε θάνατο την Πέμπτη για τη λεηλασία μιας από τις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας επί 11 χρόνια.

Ορισμένοι πιστεύουν ότι η θανατική ποινή είναι ο τρόπος με τον οποίο το δικαστήριο προσπαθεί να την ενθαρρύνει να επιστρέψει κάποια από τα δισεκατομμύρια που λείπουν.

Ζαλίζουν τα νούμερα

Οι συνήθως μυστικοπαθείς κομμουνιστικές αρχές ήταν ασυνήθιστα ειλικρινείς για την υπόθεση αυτή, δίνοντας λεπτομερείς πληροφορίες στα μέσα ενημέρωσης, σύμφωνα με πληροφορίες από το BBC..

Οι αριθμοί που εμπλέκονται είναι ιλιγγιώδεις:

• Η Truong My Lan κατηγορείται για τη λήψη δανείων ύψους 44 δισ. δολαρίων (35 δισ. στερλινών) από την Saigon Commercial Bank.
• Οι εισαγγελείς λένε ότι 27 δισ. δολάρια μπορεί να μην ανακτηθούν ποτέ.
• Λένε ότι έχουν καλέσει 2.700 άτομα για να καταθέσουν.
• Υπάρχουν 10 κρατικοί εισαγγελείς και περίπου 200 δικηγόροι που εμπλέκονται.
• Τα αποδεικτικά στοιχεία βρίσκονται σε 104 κιβώτια συνολικού βάρους έξι τόνων.
• Ογδόντα πέντε κατηγορούμενοι δικάζονται μαζί με τον Truong My Lan, ο οποίος αρνείται τις κατηγορίες.

Η Truong My Lan και 13 άλλοι αντιμετωπίζουν την θανατική ποινή.

«Δεν έχει ξαναγίνει τέτοια δίκη επίδειξης, νομίζω, στην κομμουνιστική εποχή», λέει ο Ντέιβιντ Μπράουν, συνταξιούχος αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών με μακρά εμπειρία στο Βιετνάμ. «Σίγουρα δεν υπήρξε τίποτα σε αυτή την κλίμακα».

«Καμίνια που καίνε»

Η δίκη είναι το πιο δραματικό κεφάλαιο μέχρι στιγμής στην εκστρατεία κατά της διαφθοράς «Καμίνια που καίνε», της οποίας ηγείται ο Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος, Nguyen Phu Trong.

Συντηρητικός ιδεολόγος, βαθιά ριζωμένος στη μαρξιστική θεωρία, ο Nguyen Phu Trong πιστεύει ότι η λαϊκή οργή για την αχαλίνωτη διαφθορά αποτελεί υπαρξιακή απειλή για το μονοπώλιο του Κομμουνιστικού Κόμματος στην εξουσία.

Ξεκίνησε την εκστρατεία του στα σοβαρά το 2016, αφού ξεπέρασε τον τότε φιλοεπιχειρηματικό πρωθυπουργό για να διατηρήσει την κορυφαία θέση στο κόμμα.

Η εκστρατεία έχει οδηγήσει σε παραίτηση δύο προέδρους και δύο αναπληρωτές πρωθυπουργούς, ενώ εκατοντάδες αξιωματούχοι έχουν τιμωρηθεί πειθαρχικά ή έχουν φυλακιστεί. Τώρα μία από τις πλουσιότερες γυναίκες της χώρας θα μπορούσε να ενταχθεί στις τάξεις τους.

Η Truong My Lan όταν μεσουρανούσε. Πηγή φωτό: plo.vn/ba

Πώς ξεκίνησε η Truong My Lan

Η Truong My Lan προέρχεται από μια σινο-βιετναμέζικη οικογένεια στην πόλη Χο Τσι Μινχ, πρώην Σαϊγκόν. Αποτελεί εδώ και πολύ καιρό την εμπορική ατμομηχανή της βιετναμέζικης οικονομίας, που χρονολογείται από την εποχή που ήταν η αντικομμουνιστική πρωτεύουσα του Νοτίου Βιετνάμ, με μια μεγάλη, εθνοτική κινεζική κοινότητα.

Ξεκίνησε ως πωλητής σε πάγκο της αγοράς, πουλώντας καλλυντικά με τη μητέρα της, αλλά άρχισε να αγοράζει γη και ακίνητα αφού το Κομμουνιστικό Κόμμα εγκαινίασε μια περίοδο οικονομικών μεταρρυθμίσεων, γνωστή ως Doi Moi, το 1986.

Μέχρι τη δεκαετία του 1990, κατείχε ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο ξενοδοχείων και εστιατορίων.

Αν και το Βιετνάμ είναι περισσότερο γνωστό εκτός της χώρας για τον ταχέως αναπτυσσόμενο μεταποιητικό τομέα του, ως εναλλακτική αλυσίδα εφοδιασμού έναντι της Κίνας, οι περισσότεροι πλούσιοι Βιετναμέζοι έβγαλαν τα χρήματά τους αναπτύσσοντας και κερδοσκοπώντας σε ακίνητα.

Όλη η γη είναι επισήμως κρατική. Η πρόσβαση σε αυτήν συχνά εξαρτάται από προσωπικές σχέσεις με κρατικούς αξιωματούχους.

Το κόλπο με τις τράπεζες

Μέχρι το 2011, η Truong My Lan ήταν μια πολύ γνωστή επιχειρηματική προσωπικότητα στην πόλη Χο Τσι Μινχ και της επετράπη να οργανώσει τη συγχώνευση τριών μικρότερων τραπεζών με προβλήματα ρευστότητας σε μια μεγαλύτερη οντότητα: Saigon Commercial Bank.

Ο βιετναμέζικος νόμος απαγορεύει σε κάθε άτομο να κατέχει πάνω από το 5% των μετοχών οποιασδήποτε τράπεζας. Όμως οι εισαγγελείς λένε ότι μέσω εκατοντάδων εταιρειών-βιτρίνα και ανθρώπων που ενεργούσαν ως πληρεξούσιοι της, η Truong My Lan κατείχε στην πραγματικότητα περισσότερο από το 90% της Saigon Commercial.

Την κατηγορούν ότι χρησιμοποίησε αυτή τη δύναμη για να διορίσει τους δικούς της ανθρώπους ως διευθυντές και στη συνέχεια τους διέταξε να εγκρίνουν εκατοντάδες δάνεια στο δίκτυο των εταιρειών-βιτρίνες που έλεγχε.

Τα ποσά που λήφθηκαν είναι συγκλονιστικά. Τα δάνειά της αποτελούσαν το 93% του συνολικού δανεισμού της τράπεζας.

Έκρυψε στο υπόγειό της 4 δις δολάρια

Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, σε μια περίοδο τριών ετών από τον Φεβρουάριο του 2019, διέταξε τον οδηγό της να αποσύρει 108 τρισεκατομμύρια βιετναμέζικα ντονγκ, περισσότερα από 4 δισ. δολάρια (2,3 δισ. λίρες) σε μετρητά από την τράπεζα και να τα αποθηκεύσει στο υπόγειό της.

Τόσα πολλά μετρητά, ακόμη και αν όλα ήταν σε χαρτονομίσματα της μεγαλύτερης ονομαστικής αξίας του Βιετνάμ, θα ζύγιζαν δύο τόνους.

Κατηγορείται επίσης ότι δωροδοκούσε γενναιόδωρα για να διασφαλίσει ότι τα δάνειά της δεν θα ελέγχονταν ποτέ. Ένας από αυτούς που κατηγορούνται μαζί της είναι ένας πρώην επικεφαλής επιθεωρητής της κεντρικής τράπεζας, ο οποίος αντιμετωπίζει ποινή ισόβιας κάθειρξης για αποδοχή δωροδοκίας ύψους 5 εκατομμυρίων δολαρίων.

H Truong My Lan κατά την διάρκεια της δίκης. Πηγή φωτό: nongnghiep.vn/ba

Η μαζική και επίσημα εγκεκριμένη δημοσιότητα της υπόθεσης διοχέτευσε την οργή της κοινής γνώμης για τη διαφθορά εναντίον της Truong My Lan, της οποίας η καταβεβλημένη, αχτένιστη εμφάνιση στο δικαστήριο ήρθε σε πλήρη αντίθεση με τις λαμπερές διαφημιστικές φωτογραφίες της που είδε ο κόσμος στο παρελθόν.

Αλλά τίθενται επίσης ερωτήματα σχετικά με το γιατί ήταν σε θέση να συνεχίσει την υποτιθέμενη απάτη για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ταχύτερη ανάπτυξη σημαίνει περισσότερη διαφθορά

«Ήταν προφανές ότι έπρεπε να βρει τα χρήματα από κάπου. Αλλά από την άλλη είναι μια τόσο συνηθισμένη πρακτική. Η SCB δεν είναι η μόνη τράπεζα που χρησιμοποιείται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Έτσι, ίσως η κυβέρνηση δεν το πήρε χαμπάρι επειδή υπάρχουν τόσες πολλές παρόμοιες περιπτώσεις στην αγορά».

Ο Ντέιβιντ Μπράουν πιστεύει ότι την προστάτευαν ισχυρές προσωπικότητες που κυριαρχούσαν στις επιχειρήσεις και την πολιτική στην πόλη Χο Τσι Μινχ για δεκαετίες.

Και βλέπει έναν μεγαλύτερο παράγοντα να παίζει ρόλο στον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται αυτή η δίκη: μια προσπάθεια να επιβεβαιωθεί η εξουσία του Κομμουνιστικού Κόμματος πάνω στην ελεύθερη επιχειρηματική κουλτούρα του νότου.

«Αυτό που προσπαθούν να κάνουν ο Nguyen Phu Trong και οι σύμμαχοί του στο κόμμα είναι να ανακτήσουν τον έλεγχο της Σαϊγκόν, ή τουλάχιστον να τον σταματήσουν από το να ξεφύγει. Μέχρι το 2016, το κόμμα στο Ανόι άφηνε λίγο πολύ αυτή τη σινο-βιετναμέζικη μαφία να διοικεί τον τόπο. Έκαναν όλους τους σωστούς θορύβους που πρέπει να κάνουν οι τοπικοί κομμουνιστές ηγέτες, αλλά ταυτόχρονα άρμεγαν την πόλη για ένα σημαντικό μερίδιο από τα χρήματα που έβγαιναν εκεί κάτω» λέει ο Μπράουν.

Επίσης η ταχύτερη ανάπτυξη στο Βιετνάμ σημαίνει σχεδόν αναπόφευκτα περισσότερη διαφθορά. Αν καταπολεμήσεις τη διαφθορά υπερβολικά, κινδυνεύεις να σβήσεις μεγάλη οικονομική δραστηριότητα. Ήδη υπάρχουν παράπονα ότι η γραφειοκρατία έχει επιβραδυνθεί, καθώς οι αξιωματούχοι αποφεύγουν αποφάσεις που θα μπορούσαν να τους εμπλέξουν σε υπόθεση διαφθοράς.