Γιατί τα σκαμμένα βουνά του Ιράν πονοκεφαλιάζουν το Ισραήλ

Οκτώ άριστα εκπαιδευμένοι πιλότοι F-16, αφού κατάφεραν να ξεγελάσουν τις αεράμυνες τριών κρατών, ξεφόρτωσαν το φονικό φορτίο 16 βομβών Mark 84 των 900 κιλών, πάνω από τον στόχο τους. Η εξαιρετική εκείνη χειρουργική επίθεση, τον Ιούνιο του 1981, κατέστρεψε τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Ιράκ, χαρίζοντας τεράστια ανακούφιση στο Ισραήλ.

Εκείνη η πονηρή «Επιχείρηση Όπερα» του Ισραήλ άλλαξε δραματικά το γεωστρατηγικό τοπίο της περιοχής, βάζοντας τέλος στα πυρηνικά όνειρα του Σαντάμ Χουσεϊν.

Περίπου μισό αιώνα μετά, το απόγευμα της Κυριακής 14 Απριλίου 2024, λίγες ώρες μετά την ιρανική επίθεση με drones στη χώρα του, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Ιωάβ Γκάλαντ δήλωσε μεταξύ άλλων ότι το Ιράν «απειλεί να τοποθετήσει πυρηνικά εκρηκτικά σε αυτούς τους πυραύλους, κάτι που θα μπορούσε να είναι μια εξαιρετικά σοβαρή απειλή».

Συνεπώς, θα μπορούσε άραγε το Τελ Αβίβ να επαναλάβει, σήμερα, ένα παρόμοιο με εκείνου του 1981 αριστοτεχνικό χτύπημα εναντίον του Ιράν;

Οι Ιρανοί φαίνεται να έχουν πάρει τα μέτρα τους επιστρατεύοντας τη… φύση.

Η πορεία των Ισραηλινών F-16 που κατέστρεψαν τον ιρακινό πυρηνικό αντιδραστήρα το 1981 (Wikipedia).

Έχουν περάσει περίπου έξι χρόνια από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία (jcpoa) με το Ιράν για να περιορίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα, αλλά μάλλον γύρισε «μπούμερανγκ». Το Ιράν φαίνεται, σύμφωνα με δυτικές πηγές, έχει επιτελέσει μεγάλα άλματα προς την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων όντας πλέον ανεξέλεγκτο.

Μπορεί να μην ήταν τέλεια η πυρηνική συμφωνία του 2015, ωστόσο εξασφάλιζε ότι θα χρειαζόταν το Ιράν περίπου ένα χρόνο για να παράγει αρκετό σχάσιμο υλικό για μια πυρηνική συσκευή. Ωστόσο, μετά την απερίσκεπτη απόφαση του Τραμπ και την ανανέωση των κυρώσεων εναντίον της Τεχεράνης, το Ιράν καταφέρνει να επεκτείνει σημαντικά την ικανότητα εμπλουτισμού του ουρανίου.

Από τον Φεβρουάριο του 2023 οι διεθνείς επιθεωρητές υπολόγισαν ότι το απόθεμα του Ιράν ήταν πάνω από 10 φορές το απόθεμα της συμφωνίας της εποχής Μπαράκ Ομπάμα, με αρκετό εμπλουτισμένο ουράνιο για να επιτρέψει στην Τεχεράνη να κατασκευάσει «αρκετές» πυρηνικές βόμβες, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.

Αυτή την εξέλιξη θέλουν να τερματίσουν μια και καλή οι Ισραηλινοί, αλλά έχουν εμπόδια… «βουνό».

100 μέτρα βαθειά στα βουνά Ζάγκρος

Σύμφωνα με ειδικούς που έχει επικαλεστεί σε αποκάλυψή του το Associated Press, ήδη από το 2023, το Ιράν έχει επιστρατεύει εργαζομένους αναθέτοντάς τους εδώ και καιρό να κατασκευάσουν ειδικές εγκαταστάσεις σε βάθος έως και 100 μέτρων, στις οποίες «μαγειρεύει» το πυρηνικό του πρόγραμμα για στρατιωτικούς σκοπούς.

Το νέο έργο κατασκευάζεται δίπλα στη τοποθεσία εμπλουτισμού Natanz, περίπου 225 χλμ. νότια της Τεχεράνης, στα βουνά Ζάγκρος, μια οροσειρά που ξεπερνάει τα 4.000 μέτρα υψόμετρο! Το Natanz αποτελεί σημείο δυτικής ανησυχίας από τότε που έγινε γνωστή η ύπαρξή του πριν από δύο δεκαετίες. Σημειώνεται ότι το Natanz, έχει δεχθεί επανειλημμένες επιθέσεις δολιοφθοράς από το Ισραήλ που έχει στόχο να διαλύσει και τα πυρηνικά όνειρα της Τεχεράνης, όπως έκανε και με της Βαγδάτης το 1981.

Η νέα εγκατάσταση του Natanz είναι πιθανό να είναι ακόμη πιο βαθιά στη γη ακόμα και από τις εγκαταστάσεις Fordo του Ιράν, μια άλλη τοποθεσία εμπλουτισμού που αποκαλύφθηκε το 2009 από τη Δύση. Αυτή η εγκατάσταση πυροδότησε φόβους στη Δύση ότι το Ιράν θωρακίζει τα σχέδιά του από αεροπορικές επιθέσεις.

Αμερικανοί αξιωματούχοι φέρεται να έχουν συζητήσει τη χρήση δύο τέτοιων βομβών για να διασφαλίσουν ότι η τοποθεσία θα καταστραφεί, αλλα  οι δυτικοί κρατάνε πολύ μικρό καλάθι

Σύμφωνα με το Ιράν, οι νέες υπόγειες εγκαταστάσεις θα αντικαταστήσουν ένα υπέργειο κέντρο κατασκευής φυγόκεντρων στο Natanz που επλήγη από έκρηξη τον Ιούλιο του 2020. Η Τεχεράνη κατηγόρησε το Ισραήλ για το περιστατικό, το οποίο ανέκαθεν θεωρούνταν ύποπτο -όχι άδικα- για τις δολιοφθορές στο ιρανικό πρόγραμμα

Το σημείο είναι τόσο καλά προστατευμένο που ο Σαντάμ Χουσεϊν δεν θα φανταζόταν ποτέ για δικές του εγκαταστάσεις το 1981. Γύρω του είναι ανεπτυγμένες αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες, περίφραξη, ενώ οι καλύτεροι των καλύτερων των Φρουρών της Επανάστασης παραμένουν με το χέρι στη σκανδάλη.

Η έκταση των εγκαταστάσεων εκείνεται σε 2,7 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο άνυδρο Κεντρικό Οροπέδιο της χώρας.

Σύμφωνα με το αμερικανικό «Κέντρο Μελετών Μη Διάδοσης Πυρηνικών Τζέημς Μάρτιν» (James Martin Center for Non-Proliferation Studies), τέσσερις είσοδοι έχουν σκαφτεί στην πλαγιά του βουνού, η καθεμία πλάτος έξι μέτρων και ύψος οκτώ μέτρων.

Το Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας (ISIS), μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον που ιδρύθηκε από τον πρώην επιθεωρητή όπλων Ντέιβιντ Ολμπράιτ, εκτιμά ότι το βαθύτερο τμήμα του θαλάμου θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως αίθουσα για έναν μικρό αριθμό προηγμένων φυγοκεντρητών που θα μπορούσαν να παράγουν γρήγορα αρκετό ουράνιο οπλικής ποιότητας (wgu) για να καταστήσουν το Ιράν ικανό για μια ασταμάτητη πυρηνική έκρηξη.

Η αποστολή του Ιράν στον ΟΗΕ είχε δηλώσει πέρυσι στο Associated Press σχετικά με την κατασκευή, ότι «οι ειρηνικές πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν είναι διαφανείς και υπό τις διασφαλίσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας».

Η υπερ-βόμβα των Αμερικανών

Φαίνεται, λοιπόν ότι αυτές οι απόρρητες εγκαταστάσεις είναι τόσο βαθιά κάτω από το έδαφος που θα είναι άτρωτες ακόμη και στην πιο ισχυρή βόμβα των ΗΠΑ ειδική στην καταστροφή καταφυγίων, καθώς είναι πιθιανό να ξεπερνά το βεληνεκές ακόμα και του πιο εξελιγμένου όπλου των Αμερικανών.

Τέτοιες υπόγειες εγκαταστάσεις οδήγησαν τις ΗΠΑ να δημιουργήσουν τη βόμβα ακριβείας GBU-57 14.000 κιλών, η οποία μπορεί να τρυπήσει τουλάχιστον 60 μέτρα χώματος και βράχου πριν εκραγεί, σύμφωνα με τον αμερικανικό στρατό. Οι Αμερικανοί προόριζαν τη GBU-57 -γνωστή και ως Massive Ordinance Penetrator (σφουγγαρίστρα)- ειδικά για να καταστρέψουν μια παλαιότερη υπόγεια εγκατάσταση, στο Fordow.

Αμερικανοί αξιωματούχοι φέρεται να έχουν συζητήσει τη χρήση δύο τέτοιων βομβών διαδοχικά για να διασφαλίσουν ότι μια τοποθεσία θα καταστραφεί, αλλα  οι δυτικοί κρατάνε πολύ μικρό καλάθι καθώς οι νέες ιρανικές εγκαταστάσεις φαίνεται να είναι απρόσβλητες.

Το Ισραήλ επίσης έχει και άλλους περιορισμούς. Για μια επίθεση εναντίον του Ιράν χρειάζεται ένα έναν τύπο εναέριου τάνκερ, το kc-46 Pegasus, για να πραγματοποιήσει μια επίθεση, η οποία ούτως ή άλλως θα ήταν δύσκολη και επικίνδυνη. Ωστόσο, η Boeing δεν αναμένεται να τα παραδώσει μέχρι το 2025.

Το αμερικανικό Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας, ήδη από περυσι έχει υποστηρίξει ότι οι σήραγγες θα μπορούσαν να προχωρήσουν ακόμη πιο βαθιά.

Οι ειδικοί λένε ότι το μέγεθος του κατασκευαστικού έργου δείχνει ότι το Ιράν πιθανότατα θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τις υπόγειες εγκαταστάσεις για τον εμπλουτισμό ουρανίου επίσης και όχι μόνο για την κατασκευή φυγοκεντρητών.

«Έτσι το βάθος της εγκατάστασης είναι ανησυχητικό γιατί θα ήταν πολύ πιο δύσκολο για εμάς. Θα ήταν πολύ πιο δύσκολο να καταστραφεί χρησιμοποιώντας συμβατικά όπλα, όπως μια τυπική βόμβα καταστροφής αποθηκών», είχε δηλώσει πέρυσι στο Associated Press ο Στίβεν Ντε Λα Φουέντε, ερευνητής στο κέντρο που ηγήθηκε της ανάλυσης των εργασιών της σήραγγας..

Συνεπώς, όσο πιο απερίσκεπτη είναι η Δύση τόσο πιο βαθειά σκάβουν οι Ιρανοί.

Με πληροφορίες από The Economist, Associated Press