Αβραάμ Λίνκολν: «Φυλαχθήτε από την αφροσύνην»

[…]

Το επόμενον παράδειγμα επί του οποίου θα ήθελα να επιστήσω την προσοχήν είνε ο αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος. Αξίζει να μελετηθούν αι σχέσεις του μεγάλου και συνετού εκείνου ανδρός, του Αβραάμ Λίνκολν, με τους στρατηγούς του. Αφού εύρεν, έπειτα από πολλάς δοκιμασίας, εις τον Γκραντ έναν άνδρα εις τον οποίον είχεν εμπιστοσύνην, τον αφήκε να διεξαγάγη την εκστρατείαν του χωρίς παρεμβάσεις. Θα παραθέσω περικοπήν από επιστολήν γραφείσαν από τον Λίνκολν εις έναν των στρατηγών του και η οποία πιστεύω ότι θα καταδείξη την αξίαν του. Έγραφεν ο Αβραάμ Λίνκολν προς τον Χούκερ επί τω διορισμώ του ως αρχηγού της Στρατιάς του Πότομακ:

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 12.3.1941, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«Σας έθεσα επί κεφαλής της Στρατιάς του Πότομακ. Έπραξα τούτο βεβαίως βασιζόμενος εις λόγους οι οποίοι μου φαίνονται επαρκείς, και μολαταύτα νομίζω ότι είνε καλλίτερον διά σας να γνωρίζετε ότι υπάρχουν μερικά πράγματα σχετικώς με τα οποία δεν είμαι ευχαριστημένος από σας. Πιστεύω ότι είσθε ικανός και γενναίος στρατιώτης, πράγμα φυσικά που μου αρέσει. Πιστεύω επίσης ότι δεν αναμιγνύετε την πολιτικήν εις το επάγγελμά σας, και έχετε δίκαιον εις τούτο. Έχετε εμπιστοσύνην εις τον εαυτόν σας, πράγμα που είνε αξιόλογον, αν όχι απαραίτητον, προϊόν. Είσθε φιλόδοξος, και τούτο, εντός λογικών ορίων, ωφελεί μάλλον παρά βλάπτει.

Νομίζω, όμως, ότι κατά την διοίκησιν της στρατιάς από τον στρατηγόν Μπαρνσάιντ επηρεάσθητε από την φιλοδοξίαν σας και παρηνωχλήσατε τον στρατηγόν όσον ηδυνήθητε, και ούτω ηδικήσατε πολύ την χώραν και έναν πολύ άξιον και έντιμον συνάδελφόν σας. Ήκουσα, κατά τρόπον ώστε να το πιστεύσω, ότι είπατε τελευταίως ότι ο στρατός και η κυβέρνησις χρειάζονται ένα δικτάτορα. Βεβαίως όχι δι’ αυτό, αλλά διά το αντίθετον, σας ανέθεσα την διοίκησιν. Μόνον οι στρατηγοί που κατάγουν επιτυχίας ημπορούν να προκαλέσουν ανατροπάς ως δικτάτορες. Εκείνο που ζητώ τώρα από σας είνε στρατιωτική επιτυχία, και θα διακινδυνεύσω την δικτατορίαν.

Η κυβέρνησις θα σας υποστηρίξη με όλην την έντασιν της ικανότητός της, ούτε περισσότερον, δηλαδή, ούτε ολιγώτερον από ό,τι έκαμε δι’ όλους τους στρατιωτικούς αρχηγούς. Φοβούμαι πολύ ότι το πνεύμα που απεφασίσατε να εμφυσήσετε εις τον στρατόν, επικρίνοντες τον αρχηγόν του και αποσύροντες την εμπιστοσύνην του από αυτόν, θα στραφή τώρα εναντίον σας. Θα σας βοηθήσω όσον ημπορώ διά να το καταστείλω.

Ούτε σεις ούτε ο Ναπολέων, αν επανήρχετο εις την ζωήν, θα ημπορούσατε να αντλήσετε κάτι καλόν από ένα στρατόν, εάν παρόμοιον πνεύμα επικρατεί εις αυτόν, οφείλετε δε τώρα να φυλάγεσθε από την αφροσύνην. Φυλαχθήτε από την αφροσύνην και προχωρήσατε με ενεργητικότητα και ακοίμητον επαγρύπνησιν και δώσατέ μας νίκας».

*Απόσπασμα από κείμενο του βρετανού στρατηγού (τότε Αρχιστρατήγου στη Μέση Ανατολή) Άρτσιμπαλντ Ουέιβελ (Archibald Wavell, 1883-1950), που έφερε τον τίτλο «Πολιτικοί και στρατηγοί» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» την Τετάρτη 12 Μαρτίου 1941, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου και του Ελληνοϊταλικού Πολέμου.

Ο αποδέκτης της επιστολής του Αβραάμ Λίνκολν, ο στρατηγός Τζόζεφ Χούκερ (Joseph Hooker, γνωστός ως Fighting Joe), δεν κατάφερε τελικά να πετύχει τα αποτελέσματα που προσδοκούσε ο αμερικανός πρόεδρος από εκείνον. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την αντικατάστασή του από τον George Meade, πέντε μήνες μετά τη λήψη της ανωτέρω επιστολής (είχε συνταχθεί στην Ουάσινγκτον στις 26 Ιανουαρίου 1863) και λίγο πριν από την κρίσιμη Μάχη του Γκέτισμπεργκ (1-3 Ιουλίου 1863).

Ο στρατηγός Τζόζεφ Χούκερ

Για την επιστολή αυτήν καθαυτήν, αλλά και για το συντάκτη της, ο ίδιος ο Χούκερ είχε δηλώσει τα εξής: «Αυτή είναι ακριβώς μια επιστολή που θα μπορούσε να είχε γράψει ένας πατέρας προς το γιο του. Είναι μια υπέροχη επιστολή, και μολονότι πιστεύω ότι υπήρξε απέναντί μου αυστηρότερος απ’ ό,τι μου άξιζε, θα πω ότι αγαπώ τον άνδρα που την έγραψε».

Ο Αβραάμ Λίνκολν (Abraham Lincoln), ο δέκατος έκτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1861-1865), γεννήθηκε στο Κεντάκυ στις 12 Φεβρουαρίου 1809 και απεβίωσε (κατόπιν δολοφονικής επίθεσης εις βάρος του την προτεραία) στην Ουάσινγκτον στις 15 Απριλίου 1865.