«Οι κατεστραμμένοι άνθρωποι βλάπτουν τους ανθρώπους» – Το αντιπολεμικό ποίημα της Μάργκαρετ Άτγουντ

Η Μάργκαρετ Άτγουντ έγραψε ένα νέο ποίημα διαμαρτυρίας για τις επιπτώσεις του πολέμου, το οποίο θα παρουσιαστεί στην Μπιενάλε της Βενετίας την Τρίτη.

Το ποίημα, το οποίο μοιράστηκε αυτό το Σαββατοκύριακο αποκλειστικά με τον Observer, γράφτηκε για να παρουσιαστεί μαζί με περισσότερα από 200 έργα, μεταξύ των οποίων και έργα των ζωγράφων Φρανσίσκο ντε Γκόγια και Ότο Ντιξ, σε μια έκθεση που έχει σχεδιαστεί για να τονίσει τη ματαιότητα των ανθρώπινων συγκρούσεων.

Το έργο της διάσημης Καναδέζας συγγραφέως του The Handmaid’s Tale ονομάζεται The Disasters of War: A Sequel και επικαλείται τις δυνάμεις της καταστροφής, της φωτιάς και της βίας, με γλώσσα που παρομοιάζει την εμπειρία της συναισθηματικής απώλειας με τις φυσικές ζημιές του πολέμου.

Πολλοί έχουν ταξιδέψει μακριά

στον τόπο της φωτιάς και της συσκότισης,

στον χρόνο χωρίς λέξεις.

Κάποιοι επέζησαν,

αν και όχι άθικτοι.

Κανείς δεν επιστρέφει.

Το ποίημά της, το οποίο θα παρουσιαστεί ολόκληρο την Τρίτη, πήρε το όνομά του από τη διάσημη σειρά 80 χαρακτικών του Γκόγια, Los Desastres de la Guerra, που ολοκληρώθηκε μεταξύ 1810 και 1820

Πινακίδα 3 Lo Mismo (Το ίδιο), από το έργο του Γκόγια, Los Desastres de la Guerra (Οι καταστροφές του πολέμου), 1810-1820, τυπωμένο το 1863, το οποίο θα εκτεθεί στην Μπιενάλε της Βενετίας / Φωτ: Francisco de Goya y Lucientes (1746-1828)

«Όλα είναι θανατηφόρα»

Εξετάζοντας τα ορατά και αόρατα επακόλουθα της απώλειας και του τραυματισμού, η 84χρονη Άτγουντ εκδίδει τη ζοφερή ετυμηγορία: «Όλα είναι θανατηφόρα».

Το ποίημά της, το οποίο θα παρουσιαστεί ολόκληρο την Τρίτη, πήρε το όνομά του από τη διάσημη σειρά 80 χαρακτικών του Γκόγια, Los Desastres de la Guerra, που ολοκληρώθηκε μεταξύ 1810 και 1820.

Μια εικόνα από τη σειρά, το Lo Mismo (ή Το ίδιο), παρουσιάζεται επίσης στην έκθεση, που συγκεντρώθηκε από έναν σημαίνοντα Καναδό προστάτη της τέχνης για να διεξαχθεί παράλληλα με την 60ή Διεθνή Έκθεση Τέχνης, η οποία έρχεται στην ιταλική πόλη κάθε δεύτερο καλοκαίρι.

Η έκθεση, Beati pacifici, προέρχεται από τα έργα της Συλλογής Bailey και παρουσιάζεται σε μια εκκλησία, την Chiesa di San Samuele, μέχρι τον Σεπτέμβριο. Έχει περιγραφεί από τον επιμελητή της, τον πλούσιο φιλάνθρωπο και συλλέκτη Bruce Bailey, ως μια αντιηρωική ιστορία της δυτικής πολεμικής τέχνης.

Η Μάργκαρετ Άτγουντ μιλάει για The Handmaid’s Tale 

Λογοκρισία στα αντιπολεμικά αισθήματα

Τα έργα που επιλέχθηκαν ανιχνεύουν την αλυσίδα των συγκρούσεων μέσω της τέχνης από τον 17ο αιώνα έως σήμερα, δείχνοντας τους τρόπους που βρήκαν οι καλλιτέχνες για να επικοινωνήσουν τη φρίκη.

Οι αδυσώπητες χαρακτικές του Γκόγια καθορίζουν το θέμα της έκθεσης, η οποία περιλαμβάνει επίσης μια άμεση απάντηση στο έργο Disaster of War II των αμφιλεγόμενων -«κακών παιδιών»- Βρετανών καλλιτεχνών Τζέικ και Ντίνος Τσάπμαν (από πατέρα Βρετανό και μητέρα Ελληνοκύπρια).

Ο Ισπανός καλλιτέχνης ξεκίνησε τη σειρά του ως απάντηση στην εισβολή του Ναπολέοντα στην Ισπανία, αλλά τα αντιπολεμικά αισθήματα που εξέφραζε είχαν ως αποτέλεσμα να μη δημοσιευτούν μέχρι το 1863. Δίπλα σε ρεαλιστικές αναπαραστάσεις πόνου, η φράση μιας πλάκας γράφει απλά: «Κανείς δεν ξέρει γιατί».

«Οι κατεστραμμένοι άνθρωποι…»

Η Άτγουντ θέτει ένα παρόμοιο ζοφερό επιχείρημα σε μία από τις νέες στροφές της:

Οι κατεστραμμένοι άνθρωποι βλάπτουν τους ανθρώπους,

και ούτω καθεξής.

Επίσης, θα εκτεθούν η σειρά χαρακτικών Miseries of War (1633) του Jacques Callot, ένα αντίγραφο της σειράς Der Krieg (Ο πόλεμος) του 1924 του Dix, επηρεασμένο τόσο από τον Callot όσο και από τον Goya, και η ομάδα χαρακτικών The Fog of War (2006) της Marlene Dumas.

*Με στοιχεία από theguardian.com