Πανέτοιμη για τους Ολυμπιακούς η Νοτρ Νταμ

Ένα μεγάλο τμήμα του νέου καμπαναριού με τον χρυσό κόκορα και τον σταυρό είναι ορατό ήδη από τα τέλη Μαρτίου, το τεράστιο ξύλινο δοκάρι της οροφής από τις αρχές του χρόνου. Σε λίγους μήνες μόνο φωτογραφίες θα μας θυμίζουν την καταστροφική πυρκαγιά που κατέκαψε την Παναγία των Παρισίων πριν από πέντε χρόνια.

Όλα έγιναν πολύ γρήγορα, σε περίπου μία ώρα, ο στενός πύργος κατέρρευσε υπό τα τρομαγμένα βλέμματα και τις κραυγές εκατοντάδων Παριζιάνων που είχαν συγκεντρωθεί στις όχθες του Σηκουάνα πριν οι φλόγες συμπαρασύρουν μέρος της οροφής.

Οι εικόνες της πύρινης λαίλαπας προκάλεσαν παγκόσμιο τρόμο και αποτροπιασμό. «Η Παναγία των Δακρύων», «Η τραγωδία των Παρισίων» ήταν οι τίτλοι των γαλλικών και ξένων εφημερίδων. Την επομένη κιόλας της τραγωδίας ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι η μισοκατεστραμμένη εκκλησία θα ανοικοδομηθεί μέσα σε πέντε χρόνια. Μια φιλόδοξη υπόσχεση που λίγοι πίστεψαν τότε.

Κομμάτι των εορτασμών

Το γεγονός ότι η Παναγία των Παρισίων δεν έγινε παρανάλωμα του πυρός στις 15 Απριλίου 2019 οφείλεται στους περίπου 650 πυροσβέστες. Από τότε εκατοντάδες τεχνίτες και εργάτες ασχολούνται με την αποκατάστασή της έτσι ώστε το κτίριο να είναι σύντομα ανακαινισμένο στην πρότερή του μορφή. Και μάλιστα έγκαιρα για την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων στις 26 Ιουλίου. Εκείνη την ημέρα θα πρέπει να λάμπει σχεδόν ολοκληρωτικά με τη νέα εξωτερική της εμφάνιση. «Η απομάκρυνση της τεράστιας σκαλωσιάς, που κομμάτια της πρόσφατα υψώνονταν 90 μέτρα ψηλά στον παρισινό ουρανό, θα πρέπει να έχει προχωρήσει αρκετά για την έναρξη των Αγώνων», είπε ο Φιλίπ Γιοστ, επικεφαλής του δημόσιου φορέα που είναι υπεύθυνος για την ανακατασκευή του καθεδρικού ναού. Ο πύργος θα πρέπει και πάλι να φαίνεται καθαρά. Οι προσόψεις του βόρειου και του νότιου εγκάρσιου κλίτους όπως και το δοκάρι της οροφής θα πρέπει επίσης να είναι ορατά μέχρι την έναρξη των αθλητικών εκδηλώσεων. Με άλλα λόγια ο καθεδρικός ναός σύμφωνα με το Μέγαρο των Ηλυσίων θα πρέπει να έχει ανακτήσει πλήρως την εξωτερική του μορφή πριν ξεκινήσουν οι Αγώνες.

Γιατί το γοτθικό αριστούργημα θα είναι μέρος των εορτασμών κατά την τελετή έναρξης. Σύμφωνα με τον Τομάς Ζολί, καλλιτεχνικό διευθυντή των ολυμπιακών τελετών, θα παίξει ρόλο στη σκηνοθεσία της παράστασης. Στην Παναγία των Παρισίων και τον νέο πύργο έχει προγραμματιστεί ένα ιδιαίτερο αφιέρωμα, όπως είπε ο θεατρικός σκηνοθέτης και ηθοποιός στον ραδιοφωνικό σταθμό «France Inter». Για πρώτη φορά η τελετή έναρξης δεν θα πραγματοποιηθεί σε στάδιο, αλλά στο κέντρο της πόλης, στον Σηκουάνα. Η παρέλαση με βάρκα μήκους έξι χιλιομέτρων θα περάσει από τοπόσημα, όπως ο Πύργος του Άιφελ, το Λούβρο και η Παναγία των Παρισίων. Στους τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι το 1924, έγινε μια θρησκευτική τελετή έναρξης στον καθεδρικό ναό.

Η σημασία του πύργου

Ο πύργος, που υψώνεται πάνω από 90 μέτρα από το έδαφος, αποτελεί εμβληματικό χαρακτηριστικό του ναού. Ο αρχικός χτίστηκε το 1250 και ήταν καμπαναριό. Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης (1789-1799), κατεδαφίστηκε. Πάνω από 70 χρόνια αργότερα, ξαναχτίστηκε ως αρχιτεκτονικό αριστούργημα του 19ου αιώνα. Ο πύργος, του οποίου ο σκοπός ήταν καθαρά διακοσμητικός, χτίστηκε σε 18 μήνες πάνω σε μια οκταγωνική βάση που στηριζόταν στους τέσσερις κίονες του εγκάρσιου κλίτους. Στις 15 Απριλίου 2019 οι 500 τόνοι ξύλου και οι 250 τόνοι μολύβδου κατέρρευσαν μέσα σε σχεδόν μία ώρα. Το καμπαναριό, που είναι το ψηλότερο σημείο του ναού, έχει επίσης ισχυρή θρησκευτική σημασία εκτός από την αισθητική και αρχιτεκτονική του κομψότητα. Στην κορυφή, ένας κόκορας υψώνεται στον αέρα, ο οποίος περιέχει τρία λείψανα: αγκάθια από τον Ιερό Αγκάθινο Στέφανο, λείψανο του Αγίου Διονυσίου και της Αγίας Γενοβέβας. Ο κόκορας διασώθηκε μέσα από τα ερείπια ώρες μετά την πυρκαγιά. Θα εκτίθεται στο μελλοντικό Μουσείο της Παναγίας των Παρισίων, μαζί με το ακάνθινο στεφάνι του Ιησού Χριστού, ένα ιερό καρφί και ένα θραύσμα του Τιμίου Σταυρού.

Στον Χριστιανισμό ο κόκορας συμβολίζει την επιστροφή του φωτός μετά τη νύχτα. Γι’ αυτό μπορεί κανείς να δει έναν κόκορα να κάθεται σε πολλούς πύργους εκκλησιών. Τα λείψανα του Αγίου Διονυσίου, του πρώτου επισκόπου των Παρισίων και μάρτυρα, και της Αγίας Γενοβέβας, της προστάτιδας των Παρισίων, λέγεται ότι προστατεύουν τη γαλλική πρωτεύουσα και τους κατοίκους της. Από τα μέσα Δεκεμβρίου, μια νέα επιχρυσωμένη χάλκινη βρύση υψώνεται στον ουρανό της πόλης με μια ακόμη «κληρονομιά» στο εσωτερικό της. Έναν κατάλογο όλων εκείνων που συμμετείχαν σε αυτή την ανακατασκευή, σχεδόν 2.000 ονόματα.

Πώς προκλήθηκε η πυρκαγιά;

Για την ανοικοδόμηση του πύργου κόπηκαν 1.000 βελανιδιές ηλικίας μεταξύ 100 και 200 ετών. Τον ίδιο αριθμό κορμών χρειάστηκαν για τη σκαλωσιά των θόλων του κυρίως ναού, που αποκαταστάθηκαν σύμφωνα με τα μεσαιωνικά πρότυπα. Τα νέα δοκάρια κόπηκαν ένα-ένα με τσεκούρι σε χρόνο ρεκόρ, όπως ακριβώς την εποχή των πρώτων αρχιτεκτόνων, στους οποίους οδηγεί η εκπομπή εικονικής πραγματικότητας «Éternelle Notre-Dame» (Η αιώνια Παναγία των Παρισίων) κάτω από το προαύλιο του καθεδρικού ναού. «Η Γαλλία είναι η χώρα των αρχιτεκτόνων», δήλωσε ο πρόεδρος όταν ανακοίνωνε, μόλις μία ημέρα μετά την πυρκαγιά, ότι η εκκλησία θα ανοικοδομηθεί μέσα σε πέντε χρόνια. Όπερ κι εγένετο. Από το 1163 που τέθηκε ο θεμέλιος λίθος, ο καθεδρικός ναός άλλαξε εμφάνιση με την πάροδο των αιώνων: Έγιναν εργασίες επέκτασης, έπεσε θύμα λεηλασιών και βανδαλισμών και ανακαινίστηκε. Μία από τις σημαντικότερες θα πρέπει να ήταν οι εργασίες επισκευής και εκσυγχρονισμού που ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 2018. Όμως, μόλις εννέα μήνες αργότερα, συνέβη το αδιανόητο.

Στις 15 Απριλίου 2019, στις 6.20 το απόγευμα ήχησε ο πρώτος συναγερμός μετά την έναρξη της Θείας Λειτουργίας. Οι πιστοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον ναό αλλά τους επετράπη να επιστρέψουν, επειδή δεν υπήρχαν σημάδια πυρκαγιάς. Λίγα λεπτά αργότερα, στις 6.43, ο συναγερμός χτύπησε και πάλι. Αλλά ήταν ήδη πολύ αργά. Ένα τεράστιο σύννεφο καπνού φαινόταν ήδη να υψώνεται από το πάνω μέρος του καθεδρικού ναού. Η αιτία της πυρκαγιάς δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί. Σύμφωνα με τις πρώτες εικασίες προκλήθηκε από παραβίαση της απαγόρευσης καπνίσματος από κάποιον εργάτη στο εργοτάξιο. Μια άλλη πιθανή εκδοχή είναι να προκλήθηκε βραχυκύκλωμα.

Ζαμπίνε Γκλάουμπιτς, dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου