Politico: Γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να μην κατασχέσει ποτέ ρωσικά περιουσιακά στοιχεία

Πολλά έχουν ειπωθεί από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Ήταν τότε που στη βρετανική πρωτεύουσα — με το παρατσούκλι «Londongrad» λόγω της φήμης της ως παιδικής χαράς για τους Ρώσους ολιγάρχες — ο υπουργός του υπουργικού συμβουλίου Μάικλ Γκόουβ ζήτησε να κατασχεθούν οι επαύλεις των Ρώσων μεγιστάνων για να στεγάσουν Ουκρανούς πρόσφυγες.

Άλλοι πρότειναν να υφαρπάξουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στις τράπεζες της Βρετανίας για να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση της άμυνας της Ουκρανίας ή για να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση μετά τον πόλεμο. Όμως, δύο χρόνια αργότερα, και παρά τις φανφάρες, ελάχιστα έχουν γίνει για την κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.

Και είναι αμφίβολο εάν θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο αυτό, όπως αποκάλυψε το Politico, που μίλησε με δικηγόρους κυρώσεων και εμπειρογνώμονες σε θέματα πολιτικής, οι οποίοι λένε ότι δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει ποτέ νομική υπόσταση για την κατάσχεση παγωμένων ρωσικών χρημάτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων.

To πάγωμα

Η κυβέρνηση δεν δημοσίευσε ποτέ επίσημα στοιχεία για τη συνολική αξία των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά εκτιμάται ότι έχουν παγώσει προσωπικά περιουσιακά στοιχεία αξίας 18 δισεκατομμυρίων λιρών και περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας αξίας περίπου 26 δισεκατομμυρίων λιρών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίστοιχα, στην ΕΕ ανέρχονται σε 260 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ της δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων και της κατάσχεσής τους.

Η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων θεωρείται νομικά αναλογική επειδή είναι προσωρινή. Ενώ οι αρχές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα κέρδη που προκύπτουν από την επένδυση των χρημάτων, όπως έχει συμφωνήσει να κάνει η ΕΕ, τα ίδια τα περιουσιακά στοιχεία θεωρητικά θα επιστραφούν κάποια στιγμή. Η οριστική κατάσχεσή τους, από την άλλη πλευρά, θα μπορούσε να έχει τεράστιες νομικές προεκτάσεις και οι Βρετανοί βουλευτές φαίνεται σιγά σιγά να το αντιλαμβάνονται.

Το τραπέζι των διαπραγματεύσεων

Οι υπουργοί βλέπουν ξεκάθαρα διαφορά μεταξύ κρατικών και προσωπικών περιουσιακών στοιχείων.

Νωρίτερα αυτό το έτος, ο υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Κάμερον ανανέωσε τις εκκλήσεις για κατάσχεση των παγωμένων κρατικών περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας. Τα λόγια του άρεσαν σε πολλούς ακτιβιστές που πιστεύουν ότι τα χρήματα π0ου έχουν «παγώσει», πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να διατεθούν σε θύματα του πολέμου ή για να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά το τέλος των μαχών.

Πέρα από τα νομικά ζητήματα, όμως, ι αξιωματούχοι του Ηνωμένου Βασιλείου γνωρίζουν ότι τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο στις μελλοντικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Η μόνιμη κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων θα καθιστούσε λιγότερο πιθανό να πραγματοποιηθούν τέτοιες διαπραγματεύσεις.

Κράτος δικαίου

Το εάν και το πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα δεσμευμένα κεφάλαια της Ρωσίας είναι μια συζήτηση που διεξάγεται αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο.

Στις ΗΠΑ υπάρχουν ισχυρές δικομματικές εκκλήσεις για κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, ενώ στην ΕΕ, υπάρχει πολύ μεγαλύτερος φόβος, και την ίδια στιγμή, πολύ μεγαλύτερη πίεση για εξεύρεση λύσης. Καθώς η πλειονότητα των περιουσιακών στοιχείων φυλάσσεται στο αποθετήριο τίτλων Euroclear, θα χρειαζόταν μια συμφωνία σε επίπεδο ΕΕ – ωστόσο το μπλοκ εμφανίζεται διχασμένο. Το θέμα θα συζητηθεί στην τακτική σύνοδο κορυφής της G7 του Ιουνίου.

Αλλά ακόμα κι αν η Βρετανία συμφωνούσε στη G7 να συμμετάσχει στη δήμευση κρατικών περιουσιακών στοιχείων, οι δικηγόροι πιστεύουν ότι υπάρχει μικρή πιθανότητα να γίνει κάτι αντίστοιχο με τα προσωπικά περιουσιακά στοιχεία.

Αν και όλοι ανησυχούν για τις πιθανές συνέπειες της κατάσχεσης των χρημάτων, η Βρετανία ανησυχεί ιδιαίτερα για την παραβίαση των νομικών κανόνων. Δεν υπάρχει «άμεσο νομικό προηγούμενο» για κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, τόνισε ο Φράνσις Μποντ, δικηγόρος κυρώσεων στη Macfarlanes. «Είναι μια εντελώς αχαρτογράφητη νομική περιοχή.”

Η μεγάλη επιρροή του Σίτι του Λονδίνου είναι ένας σημαντικός παράγοντας καθώς φοβάται ότι θα διακινδυνεύσει τη φήμη του ως κορυφαίου προορισμού για επενδύσεις.

Εκλογικά τερτίπια

Οι επικείμενες εκλογές στη Βρετανία αποτελούν την ιδανική ευκαιρία για το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα να απαιτήσει να πληρώσει η Ρωσία το τίμημα της παράνομης εισβολής της – αλλά το κόμμα αμφιταλαντεύεται.

Για τους Συντηρητικούς, πάλι, οι συχνές αναφορές στην περιβόητη κατάσχεση των ρωσικών χρημάτων έχουν ανταπόκριση στο εκλογικό σώμα, χωρίς ωστόσο να γίνεται κάτι περισσότερο για να πραγματοποιηθεί, γεγονός που εξόργισε ορισμένους εντός του Συντηρητικού κόμματος.

Όπως παραπονέθηκε ο Ίαν Ντάνκαν Σμιθ, ο πρώην ηγέτης των Τόρις, ο οποίος τώρα προεδρεύει της Κοινοβουλευτικής Ομάδας για τις κυρώσεις, «η πρόοδος είναι αργή και το Ηνωμένο Βασίλειο υστερεί πλέον σε σχέση με τις ΗΠΑ και τον Καναδά και τα κράτη της ΕΕ όπως το Βέλγιο και η Εσθονία, τα οποία λαμβάνουν όλα μέτρα για να δημεύσουν ή να ανακατευθύνουν τα συγκεντρωμένα κεφάλαια στην Ουκρανία. Η δήμευση περιουσιακών στοιχείων εγείρει όντως σημαντικά νομικά, πολιτικά και οικονομικά ζητήματα, τα οποία πρέπει να εξεταστούν, αλλά δεν είναι ανυπέρβλητα», συμπλήρωσε.