Διάλογος του Οικουμενικού Πατριάρχη και του Πρύτανη του ΕΚΠΑ για το Πατριαρχείο, το πανεπιστήμιο, τους νέους, και τη Χάλκη

Μια εγκάρδια και ουσιαστική συζήτηση είχαν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, καθηγητής Γεράσιμος Σιάσος, μετά την επίσημη τελετή αναγόρευσης σε Επίτιμο Καθηγητή του Ομότιμου Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Βλάσιου Φειδά, την Τετάρτη 17 Απριλίου.

Μια συζήτηση που αφορούσε τον ρόλο και την προσφορά του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τον ρόλο του Πανεπιστημίου, τους φοιτητές ως εκπροσώπους του μέλλοντος αλλά και τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, με τον πρύτανη του ΕΚΠΑ να δηλώνει την ετοιμότητα και διάθεση του Πανεπιστημίου Αθηνών να βοηθήσει με εκπαιδευτικά προγράμματα την επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης και τον Οικουμενικό Πατριάρχη να προτείνει από τη μεριά του τη συμμετοχή φοιτητών του ΕΚΠΑ στα προσκυνήματα που συχνά οργανώνει στην Καππαδοκία, τον Πόντο και όπου αλλού βρίσκονται ερειπωμένες εκκλησίες που μαρτυρούν την παρουσία του Ελληνισμού.

Τόσο ο πρύτανης του ΕΚΠΑ όσο και ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισαν ότι στις σημερινές συνθήκες, με την αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας, υπάρχει ανάγκη να δοθεί έμφαση στην βιοηθική, την δεοντολογία και μια βαθύτερη πνευματικότητα. Ουσιαστικά, να τονιστεί ότι πέρα από τη γνώση και την πληροφορία, υπάρχει και η αλήθεια και γι’ αυτό χρειάζεται να μεταλαμπαδευτούν στους φοιτητές οι αναγκαίες διαχρονικές αξίες.

Ταυτόχρονα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι στα πρόσωπα των φοιτητών βλέπει ουσιαστικά το μέλλον της Εκκλησίας, της κοινωνίας και της ανθρωπότητας.

«Οικουμενικό Πατριαρχείο: Φάρος της Ορθοδοξίας»

Προσφωνώντας τον Οικουμενικό Πατριάρχη ο πρύτανης του ΕΚΠΑ υπογράμμισε ότι η παρουσία του αποτελεί τιμή και ευλογία για το Πανεπιστήμιο και υπογράμμισε ότι: «Το έργο το οποίο επιτελείται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, το πανανθρώπινο αυτό έργο που ξεπερνά και τα σύνορα της Χριστιανοσύνης. Θα θέλαμε να σας μεταφέρουμε εκ μέρους της Συγκλήτου, των Πρυτανικών Αρχών του Συμβουλίου Διοίκησης, τις ευχαριστίες μας προς τούτο και την αγάπη μας προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Φάρο της Ορθοδοξίας, το φάρο του Ελληνισμού και φυσικά προς το πρόσωπό σας για το όλο έργο το οποίο επιτελείτε όλα αυτά τα χρόνια».

«Η εκκλησία και το Πανεπιστήμιο είναι οι δύο θεσμοί οι οποίοι ανασυγκρότησαν το ελληνικό κράτος μετά την επανάσταση του 1821»

Ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ υπογράμμισε ότι «η Εκκλησία και το Πανεπιστήμιο είναι δύο θεσμοί οι οποίοι ανασυγκροτήσουν επί της ουσίας το ελληνικό κράτος μετά την Επανάσταση του 1821. Το Πανεπιστήμιό μας ιδρύθηκε το 1837. Ιδρύσαμε τότε το 1837 και την πρώτη Θεολογική Σχολή σε όλες τις χριστιανικές χώρες, οπότε όλα αυτά τα χρόνια, oι αξίες, η ελληνορθόδοξη αξία αλλά και η αξία της επιστήμης μέσα από το Πανεπιστήμιό μας είχε ιδιαίτερο ρόλο στη συνολική ανασυγκρότηση και πορεία του Ελληνικού Έθνους. Mας τιμάτε σήμερα και πραγματικά σας θέλουμε κοντά μας. Ιδιαίτερα δε στις ημέρες μας, όπου η τεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη, όλα αυτά τα επιτεύγματα της τεχνολογίας κινούνται με πολύ ταχείς ρυθμούς, με ιλιγγιώδη ταχύτητα».

Το ΕΚΠΑ καλλιεργεί τον ανθρωπισμό, τη βιοηθική και τη δεοντολογία

Ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, αφού υπογράμμισε ότι ο μόνο ο Οικουμενικός Πατριάρχης κατέχει τον «τίτλο του επίτιμου διδάκτορα όλων των Τμημάτων και όλων των Σχολών» σημείωσε ότι το ΕΚΠΑ είναι «ένα πνευματικό ίδρυμα που δεν προσφέρει μόνο εκπαίδευση, δεν προσφέρει μόνο έρευνα και καινοτομία, αλλά καλλιεργεί και τις ανθρωπιστικές επιστήμες, τον ανθρωπισμό, καλλιεργεί και διδάσκει τη βιοηθική, τηn  δεοντολογία και όλα αυτά που θα πρέπει να είναι συνυφασμένα με την ανάπτυξη της τεχνολογίας».

Είμαστε έτοιμοι όποτε εσείς μας υποδείξετε τον χρόνο να εγκαταστήσουμε εκπαιδευτικά προγράμματα και να επαναλειτουργήσει η Θεολογική Σχολή στη Χάλκη

«Περιμένουμε με ανυπομονησία την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης»

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ στη βούληση και διάθεση του Πανεπιστημίου Αθηνών να συμβάλει στην επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, που παραμένει πάγιο αίτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με τη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «θα θέλαμε ακόμη να σας πούμε ότι περιμένουμε με ανυπομονησία την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Εμείς ως Πανεπιστήμιο είμαστε έτοιμοι όποτε εσείς μας υποδείξετε τον χρόνο να εγκαταστήσουμε εκπαιδευτικά προγράμματα και να επαναλειτουργήσει η Θεολογική Σχολή στη Χάλκη, η οποία επιτέλεσε ένα σπουδαίο ρόλο και στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και ευρύτερα παγκόσμια»

 «Χαρά και συγκίνηση που βρίσκομαι και πάλι στους χώρους του Πανεπιστημίου Αθηνών»

Από τη μεριά του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε τα αισθήματα χαράς και συγκίνησης που βρέθηκε και πάλι στους χώρους του Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο, όπως σημείωσε, «πολλαπλώς με ετίμησε κατά το παρελθόν». Σημείωσε ότι βρίσκεται στο πανεπιστήμιο με την ευκαιρία της απόδοσης του τίτλου του Επίτιμου Καθηγητή «σε ένα διακεκριμένο καθηγητή σας, φίλο μας, συνεργάτη μας, ένα θεολόγο, τον κ. Βλάσιο Φειδά. Χάρηκα που μπόρεσα να είμαι σε αυτή την τελετή, να τον ευχαριστήσω και να τον συγχαρώ επί του σύνεγγυς. Και ευχαριστώ για την υποδοχή, την τιμητική που μου επιφυλάσσεται άμα την είσοδό μου στους χώρους του Πανεπιστημίου. Και τώρα σε αυτή την αίθουσα. Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, για το ταπεινό μου πρόσωπο αλλά και για τη Μητέρα Εκκλησία, προ πάντων το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο αιώνες τώρα διαδραματίζει ένα σημαντικότατο ρόλο όχι μόνον στο χώρο της Εκκλησίας, όχι μόνο στα εκκλησιαστικά πράγματα, αλλά και στον ευρύτατο χώρο του πανανθρώπινου πολιτισμού».

«Στα πρόσωπα των φοιτητών βλέπω το μέλλον της Εκκλησία, της κοινωνίας, της ανθρωπότητας»

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε και για τους νέους. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Μόλις πληροφορήθηκα ότι έχετε εκατό χιλιάδες φοιτητές. Είναι ένας μεγάλος αριθμός, μια μεγάλη δύναμις για το παρόν και για το μέλλον της Ελλάδος. Και ευρύτερα, διότι υποθέτω ότι οι φοιτητές σας δεν είναι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από άλλες χώρες. Όταν μιλώ για τους νέους, όταν απευθύνομαι στους νέους, στα παιδιά, τους φοιτητάς, συγκινούμαι διότι βλέπω στα πρόσωπά τους το μέλλον της Εκκλησίας, της κοινωνίας, της ανθρωπότητος. Και από την άλλη πλευρά σκέπτομαι ότι υπό τα σημερινά συνθήκας, η διαπαιδαγώγησης, η εκπαίδευση των νέων είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Και για την Εκκλησία και για την πολιτεία, για τους γονείς, για το σχολείο. Είναι δύσκολο εγχείρημα, διότι θέλουμε εμείς οι μεγαλύτεροι, οι θεσμοί και τα πρόσωπα να δώσουμε στους νέους όχι μόνο χρηστικές γνώσεις, να τους διευκολύνουμε στον επαγγελματικό τους προσανατολισμό, αλλά να τους δώσουμε πνευματικό προσανατολισμό, να τους πείσουμε, να τους μεταλαμπαδεύσουμε τις αξίες εκείνες οι οποίες είναι διαχρονικές.

Είναι τα ιδανικά, τα υψηλά ιδανικά στα οποία πιστεύει όλη η πολιτισμένη ανθρωπότητα και ιδιαιτέρως η Εκκλησία μας και το Γένος μας και αυτό θέλουμε να μεταδώσουμε στους νέους. Η διαπαιδαγώγηση λοιπόν και η εκπαίδευση δυσχεραίνεται σήμερα από τα άλματα που είπατε και εσείς ότι έκανε και κάνει ο τεχνικός πολιτισμός».

Η επιστήμη η οποία καλλιεργείται στους χώρους του Πανεπιστημίου και η πίστις, η Εκκλησία συμπορεύονται. Δεν είναι δυνατόν να είναι ανταγωνιστικά μεγέθη

«Θέλουμε στα παιδιά μας να δώσουμε όχι μόνο βοήθεια αλλά και την αλήθεια»

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε ότι «η σύγχρονη τεχνολογία, η οποία έχει ασφαλώς πολλές καλές πλευρές, αλλά έχει και τις υπερβολές που είναι επιζήμιες. Θέλουμε στα παιδιά μας να δώσουμε όχι μόνον βοήθεια, αλλά την αλήθεια. Η αλήθεια είναι ο ίδιος ο Χριστός. Μας το είπε ο ίδιος και γι’ αυτό είναι λόγια αδιάψευστα. Είπε ο Κύριος ότι εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή. Αυτήν την αλήθεια, την αμετακίνητη, την διαχρονική, τη σωστική σωτηριώδη αλήθεια του Κυρίου οφείλουμε και θέλουμε να μεταδώσουμε στους νέους μας.

Εύχομαι, κύριε Πρύτανη, να έχετε πολλά επιτεύγματα προς αυτή την κατεύθυνση. Να κάνετε τους νέους μας να αισθάνονται υπερήφανοι γιατί είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Μεγαλώνουν μέσα στην Εκκλησία, μέσα στα μυστήρια της Εκκλησίας, μέσα στην αλήθεια της Εκκλησίας. Και να τους καμαρώνετε και μαζί σας και εμείς ως εκπρόσωποι της Εκκλησίας, ως λειτουργοί της Εκκλησίας». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε ότι «η επιστήμη η οποία καλλιεργείται στους χώρους του Πανεπιστημίου και η πίστις, η Εκκλησία συμπορεύονται. Δεν είναι δυνατόν να είναι ανταγωνιστικά μεγέθη».

Μάλιστα, σημείωσε με ικανοποίηση ότι φέτος η ακαδημαϊκή χρονιά ξεκίνησε και με την ευλογία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών: «Άρχισε το φετινό σχολικό έτος. Με προσευχή, με την επίκληση του φωτισμού, της χάριτος και της βοηθείας του Θεού. Γνωρίζω ότι αυτό έγινε για πρώτη φορά στο Πανεπιστήμιό σας, στο Πανεπιστήμιό μας».

«Καμαρώνουμε ως Εκκλησία και ως Γένος για το ΕΚΠΑ»

Μιλώντας για το ΕΚΠΑ ο Οικουμενικός Πατριάρχης σημείωσε τη μεγάλη πρόοδο που έχει κάνει: «Το Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια προοδεύει, ανεβαίνει κατά τα διεθνή κριτήρια, καταλαμβάνει όλο και υψηλότερη θέση και εύχομαι αυτό να συνεχιστεί, να συνεχίσει η ανοδική πορεία του Ιστορικού και του Πανεπιστημίου Αθηνών και να καμαρώνουμε και εμείς ως Εκκλησία και ως Γένος γι’ αυτό το αρχαίο και πάντοτε νέο και πάντοτε ζωντανό Ανώτατο εκπαιδευτικό Ίδρυμα. Καλή χρονιά, πολλές επιτυχίες! Καλό Πάσχα!

Και βεβαίως δεν παρέλειψε να δώσει και την ευλογία του: «Στέλνω τον χαιρετισμό, την ευλογία, τη στοργή και την αγάπη της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου σε όλο τον ακαδημαϊκό κόσμο, στις Πρυτανικές Αρχές, στη Σύγκλητο, στους Καθηγητάς, στους Προέδρους των Τμημάτων και στους αγαπητούς φοιτητές και φοιτήτριες του Πανεπιστημίου Αθηνών για όλα τα καλά του Θεού στη ζωή τους και στην περίοδο των σπουδών τους. Ως προς τα παιδιά μας, αλλά και σε όλη τη μετέπειτα ζωή και σταδιοδρομία τους. Από το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα έχετε τη διαρκή σκέψη μας, την προσευχή μας, τη στοργή και την αγάπη μας και την ηθική υποστήριξη για κάθε ωραία πρωτοβουλία που παίρνουμε».

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών καταλαμβάνει όλο και υψηλότερη θέση και εύχομαι να συνεχίσει η ανοδική πορεία του Ιστορικού και του Πανεπιστημίου Αθηνών και να καμαρώνουμε και εμείς ως Εκκλησία και ως Γένος γι’ αυτό το αρχαίο και πάντοτε νέο και πάντοτε ζωντανό Ανώτατο εκπαιδευτικό Ίδρυμα.

«Είστε φωτεινό παράδειγμα»

Από τη μεριά του ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ υπογράμμισε ότι ο Πατριάρχης αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα: «Κατέχετε και τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα, ο μόνος που κατέχει τον τίτλο όλων των τμημάτων και όλων των σχολών. Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι γιατί το φωτεινό πρόσωπο σας και το φωτεινό παράδειγμα αποτελεί παράδειγμα και για μας και ευελπιστούμε ότι θα αποτελέσει και ισχυρό παράδειγμα και για όλους μας τους φοιτητές. Πρόσφατα δε, το Πανεπιστήμιό μας πριν δύο μήνες σε διεθνή κατάταξη, κατατάχτηκε δέκατο έκτο στην Ευρώπη και στα 90 καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο».

 «Όνειρο της ταπεινής πατριαρχίας μου η επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης»

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε και για την επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Είναι ένα όνειρο της ταπεινής πατριαρχίας μου. Δυστυχώς σε αυτά τα 33 χρόνια που είμαι στο θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, δεν το επιτύχαμε αυτό, παρά τις προσπάθειές μας. Αλλά ο Θεός που είναι δίκαιος θα αποκαταστήσει αυτήν την αδικία που έγινε στη σχολή μας, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στην Ορθόδοξη Θεολογία και στον ανθρώπινο πολιτισμό, τον οποίον διακονούσε η Σχολή μας διά των αποφοίτων της».

Απαντώντας στην προσφορά βοήθειας από το ΕΚΠΑ για την επαναλειτουργία της Σχολής στη Χάλκη, ο Πατριάρχης υπογράμμισε ότι  «όσον αφορά τα προγράμματα που προτείνατε να γίνονται με τη Χάλκη, θα το μελετήσουμε και θα επανέλθουμε», ενώ πρότεινε από τη μεριά του στο Πανεπιστήμιο να διοργανώσει «από καιρού εις καιρόν εκπαιδευτικές και προσκυνηματικές εκδρομές προς την Κωνσταντινούπολη, προς το Φανάρι, προς το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο», αλλά και στις ερειπωμένες εκκλησίες της Καππαδοκίας, της Ιωνίας και του Πόντου: «Ξέρετε ότι από καιρού εις καιρόν κάνω προσκυνήματα στην Καππαδοκία και λειτουργός τις ερειπωμένες εκκλησίες. Και στην Παναγία Σουμελά και στην Ιωνία, στην Έφεσο και σε άλλες περιοχές. Και όταν πηγαίνω εκεί, μακάρι να μπορούμε να κάνουμε προσκυνήματα με μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες φοιτητών και να συναντώ εκεί να τιμούμε τους προγόνους μας, οι οποίοι αναπαύονται κάτω από αυτά τα χώματα τα ευλογημένα της Μικράς Ασίας, του Πόντου. Αυτό κάνω κάθε φορά που πηγαίνω και λειτουργώ εκεί. Κάνω τρισάγια και μνημόσυνα για όλους τους αμέτρητους προγόνους μας, οι οποίοι δημιούργησαν σ αυτά τα μέρη έναν υπέροχο πολιτισμό. Και πριν από εκατό ακριβώς χρόνια αναγκαστικά έφυγαν και ξεριζώθηκαν. Και ήταν μία μεγάλη απώλεια και για τον τόπο και για το Γένος μας και για το Πατριαρχείο μας, το οποίο έχασε όλες τις Μητροπόλεις του της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης. Αλλά μακρηγορήσω πολύ, σταματώ εδώ και σας ευχαριστώ πολύ».