Φρειδερίκη: «Δεν θα με απαλλάξει κανείς από αυτόν τον άνθρωπο;»

[…]

Πριν φύγω για την Ουάσιγκτον, ήξερα ότι έπρεπε να αντιμετωπίσω τη βασιλομήτορα Φρειδερίκη. Έχω μιλήσει άλλοτε για τη γοητεία της και για την ολοφάνερη αγάπη της για το μακαρίτη τον άνδρα της, για την ενεργητικότητά της και την ακούραστη δουλειά της για τους τραυματίες. Αυτά ήταν τα χαρακτηριστικά της που την έκαναν ελκυστική. Όμως, είχε και άλλα γνωρίσματα, κάθε άλλο παρά ελκυστικά. Είχε κυνηγήσει όσο δεν λέγεται τον πρώτο εξάδελφο του άνδρα της, τον πρίγκηπα Πέτρο της Ελλάδας, που η υποστήριξή του  στις αυστηρά συνταγματικές μορφές της μοναρχίας ήταν αντίθετη προς τις δικές της απόψεις για την μοναρχία, στην οποία ο βασιλιάς δεν θα βασίλευε μόνο, αλλά θα κυβερνούσε «θείω δικαιώματι». Η Φρειδερίκη είχε βάλει να διαγράψουν τον Πέτρο από τους πίνακες των αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού, παρά τις διακεκριμένες υπηρεσίες του στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον είχε αποκαλέσει δημοσία κομμουνιστή, και το είχε μάλιστα επαναλάβει σε επιστολή της προς τον Βασιλέα της Δανίας. Ο πρίγκηπας Πέτρος έχει αποδείξεις στα χέρια του για όλες αυτές τις ενέργεις της Φρειδερίκης και τις έχει δώσει στη δημοσιότητα.

Η Φρειδερίκη επενέβη για να εμποδίσει να του ανατεθεί η έδρα της Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρά το γεγονός ότι ο Πέτρος, που είναι διαπρεπής ανθρωπολόγος, διέθετε όλα τα τυπικά προσόντα που απαιτούνταν για το διορισμό του.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 4.6.1976, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η Φρειδερίκη ζήτησε, επίσης, να παραπεμφθεί σε δίκη ο Αθηναίος εκδότης που καταδικάσθηκε γιατί δημοσίευσε στην εφημερίδα του το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι δύο αδελφοί της είχαν υπηρετήσει στα Γερμανικά Ες-Ες κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Είχε θεωρήσει τον εαυτό της προσβεβλημένο από τον βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη. Η «προσβολή» ήταν η αίτηση του Λαμπράκη στο Βασιλικό Αυλαρχείο να γίνει δεκτός σε ακρόαση από τη βασίλισσα, από την οποία ήθελε να ζητήσει την απόλυση από τις φυλακές ενός κομμουνιστή κρατουμένου. Σαν τον Ερρίκο τον Β’ της Αγγλίας, η Φρειδερίκη είχε αναφωνήσει: «Δεν θα με απαλλάξει κανείς από αυτόν τον άνθρωπο;» Ανώτεροι αξιωματικοί της Χωροφυλακής κατηγορήθηκαν για την δολοφονία του Λαμπράκη από μια τρομοκρατική οργάνωση βασιλοφρόνων. Ο κ. Κωνσταντίνος Κόλλιας, ένα από τα όργανα της βασιλομήτορος, που ήταν Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, έβαλε τα δυνατά του για να «πνίξει» την ανάκριση για τη δολοφονία του Λαμπράκη. (Αργότερα ο Κόλλιας πήρε την ανταμοιβή του από το Παλάτι, που τον έκανε πρωθυπουργό.)

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 4.6.1976, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Μέχρι να πάω να δω τη Φρειδερίκη, πριν φύγω για την Ούσιγκτον, έμαθα τα πάντα για τη δολοφονία του Λαμπράκη. Όπως έγραψα, ο Γεώργιος Παπανδρέου μού έδειξε έγγραφα που ενοχοποιούσαν πρόσωπα που βρίσκονταν πολύ κοντά στο Παλάτι. Θα έπρεπε, επίσης, να σημειωθεί ότι ορισμένοι μάρτυρες της υποθέσεως Λαμπράκη βρήκαν το θάνατο σε περίεργα ατυχήματα. Το να γνωρίζει κανείς τι συνέβη στον Λαμπράκη συνεπαγόταν κινδύνους να γίνει θύμα ανεξήγητου ατυχήματος.

Ύστερα ήταν οι συνομιλίες μου με τη βασιλομήτορα. Μου είπε κάποτε ότι ο μακαρίτης ο άνδρας της ήταν στον Παράδεισο και ήρθε να τη δει και να της πει ποιο είναι το θέλημα του Θεού σχετικά με την Ελλάδα. Μου ζήτησε να δώσω δημοσιότητα στο γεγονός. Με πολλή δυσκολία κατάφερα να την πείσω ότι θα έπρεπε ν’ αποφύγουμε το θόρυβο, γιατί «ο κόσμος δεν θα καταλάβαινε».

Για την περίπτωση που όσα γράφω πιο πάνω θα φαίνονταν φανταστικά, θα ήθελα να αναφερθώ σε μια συνέντευξη που έδωσε ο πρίγκηπας Πέτρος στην εφημερίδα «Τα Νέα»:

«Τη μέρα του μνημοσύνου του βασιλέως Παύλου στο Τατόι, πριν μπούμε στην εκκλησία, η Φρειδερίκη είπε στον Κωνσταντίνο: Γιατί πρέπει να κάνουμε μνημόσυνο; Ο Παύλος ήρθε τη νύχτα και μου είπε ότι βρίσκεται στον Παράδεισο και ότι εγώ τώρα θα κυβερνήσω τη χώρα μου. Ας πάμε να γιορτάσουμε το γεγονός στους αγρούς. Ο Κωνσταντίνος απάντησε: Μητέρα, θα πρέπει να κάνουμε το μνημόσυνο, γιατί έχουμε καλέσει κόσμο. Δέκα λεπτά μετά την έναρξη του μνημοσύνου η Φρειδερίκη βγήκε από την εκκλησία. Αργότερα είπε ότι είχε συναντήσει τον Παύλο έξω από τον τάφο του και ότι εκείνος της είχε πει: Πες του Κωνσταντίνου να κάνει όπως εσύ του λες· αυτό είναι η πατρική και η βασιλική συμβουλή μου. Τότε ο εξάδελφός μου Μιχαήλ, που βρισκόταν εκεί, με ρώτησε στα γαλλικά: Νομίζεις ότι είναι εντελώς καλά στην υγεία της; 

Έτσι, πήγα να δω τη βασίλισσα Φρειδερίκη με πολλή απροθυμία. Είχα κάνει και τη σχετική προετοιμασία: είχα εξασφαλίσει ένα πιστοποιητικό ιατρών, που βεβαίωναν ότι η συνέχιση της παραμονής μου στην Ελλάδα ήταν επιβλαβής για την υγεία της κόρης μου, που με τη μετακίνησή της από την Ουάσιγκτον στην Αθήνα είχε χάσει ταυτόχρονα το σπίτι της, την πόλη όπου είχε ζήσει, τη μητρική της γλώσσα και κάθε τι που της ήταν οικείο και σίγουρο στη ζωή της. Ότι οι επιθέσεις των εφημερίδων εναντίον μου και οι κατηγορίες ότι είμαι κομμουνιστής (που τις της είχαν μεταφράσει οι υποχρεωτικοί γείτονες) της είχαν δημιουργήσει μεγάλο άγχος και ότι αυτό της είχε προκαλέσει μια σοβαρή κρίση νευρικού άσθματος. Όλα αυτά ήταν αλήθεια.

Αλλά η Φρειδερίκη τα παραμέρισε όλα αυτά με μεγάλη ευκολία. Άφριζε από οργή, για πολλή ώρα, και με κατηγορούσε ότι χρησιμοποίησα το γιο της για να αναρριχηθώ στη νέα μου θέση του υπουργού Πολιτισμού, που θα πήγαινε στην Ουάσιγκτον με το βαθμό του πληρεξουσίου υπουργού. Το έκανα αυτό —είπε—γιατί είχα την αυθάδεια να αμφιβάλλω για την κρίση της και να εμπιστεύομαι τη δική μου σε ζητήματα που είχαν σχέση με τη διακυβέρνηση κρατών, με την οποία η οικογένειά της είχε ασχοληθεί ολόκληρους αιώνες. Επέμεινε σ’ αυτά τα δυο θέματα, με διάφορες παραλλαγές, μέχρι του σημείου που έχασα την ψυχραιμία μου και της απάντησα ότι η οικογένειά της δεν τα είχε καταφέρει και τόσο καλά στην τέχνη της διακυβερνήσεως του κράτους, αν κρίνουμε από τη συνεχή ελάττωση της εκτάσεως στην οποία ασκούσε την επικυριαρχία της, μέσα στους αιώνες.

Ζήτησα συγγνώμη για τον τόνο της φωνής μου. Κατά περίεργο τρόπο, η Φρειδερίκη δεν έδειχνε να θεωρεί ότι την προσέβαλα.

«Μου αρέσουν οι εκρήξεις σας» είπε χαμογελώντας. Ύστερα έπαψε να χαμογελά και πρόσθεσε: «Δεν θα σας συγχωρήσω, όμως, ποτέ το ότι εγκαταλείψατε το γιο μου για να πάτε με το μέρος των εχθρών του». Οι εχθροί του βασιλέως ήταν γι’ αυτήν, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, οι νόμιμα, δημοκρατικά εκλεγμένοι υπουργοί του.

Ο αστυνομικός που μου είχε αποκαλύψει τις θέσεις των μικροφώνων με τα οποία με παρακολουθούσαν ήρθε να με δει εκείνο το βράδυ. «Παίρνω την ετήσια άδειά μου, κύριε Γενικέ» μου είπε. «Με την έγκρισή σας, θα σας περιφρουρώ διακριτικά, ώσπου να φύγετε. Είμαι πολύ καλός στο σημάδι. Δεν θ’ αφήσω να σας πετύχουν».

*Αποσπάσματα από κείμενο του Γεράσιμου Τσιγάντε, γραμματέα των Ανακτόρων κατά τα έτη 1963-64, που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Παρασκευή 4 Ιουνίου 1976.

Ο Γεράσιμος Τσιγάντες (1923-2004), γιος του Χριστόδουλου Τσιγάντε (του θρυλικού διοικητή του Ιερού Λόχου), έλαβε μέρος στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπήρξε πολεμικός ανταποκριτής ξένων εφημερίδων (αιχμαλωτίστηκε, μάλιστα, στην Κορέα από τους κομμουνιστές και υπέστη βασανιστήρια) με αξιοσημείωτες προσβάσεις στην Ουάσινγκτον.

Η Φρειδερίκη, σύζυγος του βασιλιά Παύλου (1947-1964) και μετέπειτα βασιλομήτωρ του τελευταίου βασιλιά της Ελλάδας, του Κωνσταντίνου Β’ (1964-1973), γεννήθηκε στις 18 Απριλίου 1917 και απεβίωσε στις 6 Φεβρουαρίου 1981.