Μπορεί ο ελληνοτουρκικός διάλογος να «πνιγεί» στα θαλάσσια πάρκα;

Μπορούν τα θαλάσσια πάρκα να «πνίξουν» την «Διακήρυξη των Αθηνών» και να γίνουν η αφορμή για να εκτροχιαστούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις;

Απειλείται το καλό κλίμα και ο οδικός χάρτης των επαφών Ελλάδας – Τουρκίας από μία νέα κρίση με αφορμή δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος που έχουν ήδη προκαλέσει μία περιορισμένη ρητορική τρικυμία στα «ήρεμα νερά» που Αθήνα και Άγκυρα προσπαθούν πάση θυσία – σύμφωνα με δηλώσεις – να κρατήσουν;

Η απάντηση από την Αθήνα αλλά και από την Άγκυρα επί του παρόντος είναι αρνητική.

Ο Τσελίκ

Η πλέον πρόσφατη τοποθέτηση επί του ζητήματος έγινε από τον Ομέρ Τσελίκ, εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος και στο παρελθόν ήταν ο άνθρωπος που σταθερά έριχνε λάδι στη φωτιά της ρητορικής αντιπαράθεσης Ελλάδας – Τουρκίας.

Ο Τσελίκ υποστήριξε ότι «η ανακήρυξη των θαλάσσιων πάρκων αποτελεί αναμφίβολα μια κατάσταση που αφενός σαμποτάρει αυτή τη διαδικασία ομαλοποίησης και αφετέρου εκμεταλλεύεται την περιβαλλοντική ευαισθησία μέσω μιας μονομερούς επίσπευσης». Διεμήνυσε δε ότι «η Τουρκία δεν θα επιτρέψει σε καμία περίπτωση οποιαδήποτε προσέγγιση για την ανακήρυξη αυτού του Θαλάσσιου Πάρκου». Για να σημειώσει ότι τη στιγμή που υπάρχουν τόσες πολλές συγκρούσεις και τόσα πολλά προβλήματα, στην περιοχή μας «η Ελλάδα θα πρέπει να αποφύγει κάθε μορφής εκμετάλλευση».

Ο Δένδιας

Τη στάση της Τουρκίας για τα θαλάσσια πάρκα στηλίτευσε ερωτηθείς ξανά την Τετάρτη ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, (ΣΚΑΙ) ο οποίος απέρριψε το ενδεχόμενο επιστροφής στην ένταση στο πεδίο, σημειώνοντας μάλιστα ότι τα στατιστικά είναι εντυπωσιακά.

Σημείωσε ωστόσο ότι όσον αφορά «το επίπεδο των λόγων και των ισχυρισμών, εάν τους δει κανείς με προσοχή και η περίπτωση αυτή του περιβαλλοντικού πάρκου υπάρχει σκλήρυνση». Όπως είπε «η Τουρκία στην πραγματικότητα, ενώ δεν θέλει να καταγράφονται σε επίπεδο ΝΑΤΟ, σε επίπεδο ΕΕ και Συμμαχίας παραβιάσεις που να επιτρέπουν στην Ελλάδα να την καταγγείλει, σε επίπεδο ισχυρισμών διατυπώνει όλο και πιο απίστευτες τοποθετήσεις».

Ο Δένδιας ξεκαθάρισε ότι η Ελλάδα δεν θα αποστεί των εξαγγελιών της υπογραμμίζοντας ότι «η Τουρκία πρέπει να αντιληφθεί ότι η Ελλάδα έχει συγκεκριμένα δικαιώματα στο Αιγαίο που προκύπτουν από το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Αυτά είναι. Της αρέσουν; Καλώς. Δεν της αρέσουν; Πάλι καλώς».

Επανήλθε δε στο θέμα την ίδια μέρα σε ομιλία του 1ο Συνέδριο Θαλάσσιας Ασφάλειας με θέμα «Οι διαστάσεις της θαλάσσιας ασφάλειας, και ο ρόλος τους στην ελευθεροπλοΐα», σχολιάζοντας σκωπτικά τις τουρκικές θέσεις.

Ο Μητσοτάκης

Τα δύο θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Αιγαίο εξήγγειλε επισήμως ο πρωθυπουργός, στην Our Ocean Conference την Τρίτη, ενώ είχε προηγηθεί σχετική συνέντευξη τύπου την περασμένη εβδομάδα, που είχε γίνει η αφορμή και για την πρώτη αντίδραση του τουρκικού ΥΠΕΞ, ξεκινώντας ένα γαϊτανάκι δηλώσεων.

Το ΥΠΕΞ

Πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών σημείωναν στο in ότι δεν υπάρχει – από την πλευρά της Αθήνας – κάποια πρόθεση υπαναχώρηση από τις εξαγγελίες της για τα θαλάσσια πάρκα ούτε όμως για αλλαγή ή ακύρωση των συναντήσεων που έχουν προγραμματιστεί στο πλαίσιο του ελληνοτουρκικού διαλόγου και θα πραγματοποιηθούν κανονικά.

Με πρώτο σταθμό τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης την ερχόμενη Δευτέρα, με την έλευση του τούρκου υφυπουργού Εξωτερικών Μπουράκ Ακτσαπάρ, στην Αθήνα.

Θα ακολουθήσει η επίσκεψη του ΥΦΥΠΕΞ, Κώστα Φραγκογιάννη στην Τουρκία για τη θετική ατζέντα και εν συνεχεία η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν που προγραμματίζεται περί τα μέσα Μαΐου, χωρίς αλλαγές προς το παρόν.

Ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο και για μία νέα συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν εφόσον υπάρξει ο χρόνος.

Η Αθήνα δεν υποχωρεί

Η Αθήνα πάντως όπως ξεκαθαρίζουν αρμόδιες πηγές επιμένει στις θέσεις της όπως αυτές εκφράστηκαν στην ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών στην οποία τόνιζε ότι «η ελληνική Κυβέρνηση θα συνεχίσει να υποστηρίζει απαρέγκλιτα την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας στο πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής αρχών. Με έρεισμα στο διεθνές δίκαιο και, ιδίως, στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος. Η πρακτική της συναλλακτικής διπλωματίας και της χρήσης υβριδικών μέσων για γεωπολιτικά οφέλη δεν προσιδιάζουν στην ελληνική εξωτερική πολιτική».

Άγνωστο παραμένει αν υπήρξε ή αν θα υπάρξει επικοινωνία των δύο ΥΠΕΞ για εκτόνωση της κρίσης που πάει να δημιουργηθεί.

Σύμφωνα πάντως και με τουρκικές πηγές δεν εκτιμάται – μέχρι στιγμής τουλάχιστον – ότι είμαστε ενώπιον μίας νέας κρίσης που να απειλεί το διάλογο.

Προεκλογική περίοδος

Σε κάθε περίπτωση πάντως τα θαλάσσια πάρκα και η αντίδραση της Άγκυρας, με ότι ακολούθησε επαναβεβαίωσαν για πολλοστή φορά πόσο εύθραυστο είναι το «καλό κλίμα», όταν παραμένει παγωμένο, ιδιαίτερα δε όταν η Τουρκία δεν έχει εγκαταλείψει τις διεκδικήσεις της και διατηρεί τις πάγιες θέσεις της, όπως αντίστοιχα και η Ελλάδα.

Κέρδος παραμένει η ηρεμία στο πεδίο, με την Άγκυρα να δείχνει αποφασισμένη να τη διατηρήσει για ικανό χρονικό διάστημα, φροντίζοντας ωστόσο να υπενθυμίζει σε τακτά χρονικά διαστήματα τις θέσεις και τις αιτιάσεις της.

Κάτι που σε προεκλογική περίοδο, όπως αυτή που διανύει η Ελλάδα, μπορεί να δημιουργήσει προσδοκίες αξιοποίησης μίας ενδεχόμενης ρητορικής κρίσης, με στόχο τη συσπείρωση ενός δεξιού ακροατηρίου.