Το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» μεταξύ Ιράν και Ισραήλ μπορεί να τελειώσει, η απειλή όμως όχι – Ο ρόλος της Γάζας

Τώρα που το Ισραήλ αντεπιτέθηκε στο Ιράν, αυτό το επεισόδιο των πυραυλικών μηνυμάτων «μία σου και μία μου» μπορεί να τελειώσει, αν κρίνουμε από την απάντηση της Τεχεράνης «δεν υπάρχει τίποτα να δούμε εδώ».

Αν ισχύει αυτό, τα κρίσιμα ερωτήματα είναι τι έχει αλλάξει, αλλά εξίσου σημαντικό είναι και τι δεν έχει αλλάξει στην περιοχή.

Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος μέχρι να πάρει ο κόσμος τις πλήρεις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, αλλά υπάρχουν κάποιες πιθανές βάσεις, οι οποίες συνηγορούν υπέρ της μεγαλύτερης και όχι της μικρότερης αυτοσυγκράτησης. Αυτό είναι ένα μεγάλο ζητούμενο από δύο ιδεολογικά καθοδηγούμενες και εσωτερικά αντιδημοφιλείς κυβερνήσεις, και λόγος να πιστεύουμε ότι ακόμη και αν ο άμεσος κίνδυνος κλιμάκωσης σε περιφερειακό πόλεμο έχει υποχωρήσει προς το παρόν, η συνολική απειλή δεν έχει υποχωρήσει, όπως σημειώνει το Bloomberg.

Ο ένας δρόμος για τους ηγέτες του Ισραήλ είναι να πάρουν τον de facto συνασπισμό, που προέκυψε όταν το Ιράν επιτέθηκε, και να τον καλλιεργήσουν, για να αποτελέσει τη βάση ενός σχεδίου εξόδου των στρατευμάτων τους από τη Γάζα

Η πρώτη μεγάλη αλλαγή είναι ότι με την άμεση επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ το περασμένο Σάββατο – αναμφισβήτητα, και με το ισραηλινό χτύπημα σε ένα ιρανικό διπλωματικό κτίριο στη Δαμασκό, που την προκάλεσε – έχει ξεπεραστεί μια γραμμή χωρίς επιστροφή. Αυτό είναι ανησυχητικό, επειδή υποδηλώνει ένα νέο και πιο επικίνδυνο όριο για το τι είναι δυνατό, την επόμενη φορά που μία από αυτές τις χώρες θα αισθανθεί υποχρεωμένη να χρησιμοποιήσει βία για να στείλει ένα μήνυμα. Και θα υπάρξει επόμενη φορά.

Ένας συνασπισμός που μπορεί να έχει μέλλον

Μια δεύτερη αλλαγή είναι ότι η Ιορδανία και η Σαουδική Αραβία, καθώς και οι ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, συμμετείχαν ενεργά κατά της πυραυλικής επίθεσης του Ιράν. Αυτή η συνεργασία μπορεί να είναι το πιο σημαντικό κέρδος για τις δύο πλευρές, αποδεικνύοντας ότι ανεξάρτητα από τις απόψεις τους για το παλαιστινιακό ζήτημα και τη Γάζα, τα αραβικά κράτη θα εμπλακούν με το Ισραήλ εναντίον του Ιράν όταν το διακύβευμα γίνει πολύ μεγάλο. Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, σίγουρα το έχει σημειώσει αυτό…

Οι αναλυτές είναι διχασμένοι σχετικά με τα στρατιωτικά διδάγματα της επίθεσης του Ιράν, ενώ για ορισμένους αυτή ήταν μια παταγώδης αποτυχία που έδειξε την αδυναμία του Ιράν, δεδομένου του πόσο λίγοι πύραυλοι έφτασαν τους στόχους τους.

Κάποιοι άλλοι έχουν επισημάνει ότι το Ιράν – δίνοντας προειδοποίηση, επιτιθέμενο σε μικρότερα κύματα και χρησιμοποιώντας λιγότερους από 200 βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ, από ένα οπλοστάσιο που εκτιμάται ότι περιλαμβάνει τουλάχιστον 3.000 – δεν προσπαθούσε να μεγιστοποιήσει τη ζημιά, αλλά να κάνει μία επίδειξη αποτροπής, πράγμα που σημαίνει ότι η επόμενη φορά θα μπορούσε να είναι πολύ διαφορετική.

Όπως είπε στο Bloomberg ο Michael DiMino, συνεργάτης στο σοβιετικό think tank «Defense Priorities» της Ουάσιγκτον, αν η επίθεση είχε σχεδιαστεί για να προκαλέσει πραγματική ζημιά, θα περιελάμβανε τουλάχιστον ένα μπαράζ από τη Χεζμπολάχ, στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ.

Το μεγάλο κόστος και τα τρωτά σημεία

Συν τοις άλλοις, το αναφερόμενο κόστος των 1,3 έως 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατάρριψη 350 μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων, όχι μόνο ξεπερνούσε κατά πολύ την τιμή που έπρεπε να πληρώσει το Ιράν για να τα εκτοξεύσει, αλλά θα ήταν επίσης δύσκολο να διατηρηθεί σε μια εποχή που τα αμερικανικά αναχαιτιστικά – ορισμένα από τα οποία κοστίζουν εκατομμύρια δολάρια το καθένα και μπορεί να χρειαστούν χρόνια αντί για εβδομάδες για να παραχθούν – βρίσκονται σε μεγάλη ζήτηση.

Αυτό δεν ισχύει μόνο για τον ανεφοδιασμό της άμυνας του Ισραήλ, αλλά και της Ουκρανίας και της Ταϊβάν. Εν τω μεταξύ, δεν υπάρχουν τα δεδομένα που απαιτούνται για να κρίνει κανείς πόσους αναχαιτιστές έχει το Ισραήλ στα οπλοστάσιά του, πόσους έχουν αφήσει οι ΗΠΑ έτοιμους για πυρά στην περιοχή ή πόσους από τους πιο ικανούς πυραύλους του Ιράν έχει στη διάθεσή του για χρήση.

Όλοι αυτοί οι άγνωστοι παράγοντες θα μπορούσαν, παρασκηνιακά, να ενισχύσουν την αποτροπή, καθώς κάθε πλευρά επανεκτιμά τα τρωτά της σημεία σε περίπτωση κλιμάκωσης της σύγκρουσης.

Το καινούργιο στην εχθρική σχέση Ιράν – Ισραήλ

Ωστόσο, υπάρχει κάτι που δεν έχει αλλάξει και αυτό είναι που προκαλεί ανησυχία: η θεμελιώδης σχέση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ. Αν το Ιράν έχει κάτι να αποκομίσει από αυτή την εμπειρία, είναι το γεγονός ότι απέδειξε πως δεν αποθαρρύνεται από το να επιτεθεί άμεσα στο Ισραήλ, αν προκληθεί επαρκώς. Αυτό είναι καινούργιο.

Οι δύο χώρες είχαν εμπλακεί σε έναν σκιώδη πόλεμο πολύ πριν από αυτά τα άμεσα χτυπήματα και η βαθιά εχθρότητά τους παραμένει. Σε αυτή την ευρύτερη σύγκρουση, δεν υπάρχουν εύλογες έξοδοι κινδύνου στον ορίζοντα, με την πρόοδο του άκρως ύποπτου προγράμματος εμπλουτισμού πυρηνικών καυσίμων του Ιράν να αποτελεί συνεχή καταλύτη για πιθανή κλιμάκωση.

Εάν, όπως αναφέρεται, η απάντηση του Ισραήλ συνίστατο σε μια επίθεση σε αεροπορική βάση έξω από την πόλη Ισφαχάν, αυτή μπορεί να είχε ως στόχο να σηματοδοτήσει την επιθυμία του Τελ Αβίβ να επιστρέψει τη σύγκρουση «στη σκιά». Δεδομένων των θερμοκέφαλων στην ισραηλινή κυβέρνηση, η αυτοσυγκράτηση που επέδειξε είναι εντυπωσιακή, καθώς δεν στόχευσαν, για παράδειγμα, τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ισφαχάν.

Ο ρόλος της Γάζας και η επιλογή απεεμπλοκής

Εξίσου αμετάβλητος και επικίνδυνος, όμως, είναι ο πόλεμος στη Γάζα, όπου ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου εξακολουθεί να υπόσχεται επίθεση στη Ράφα, την πόλη στα σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο, η οποία φιλοξενεί πλέον περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους ζουν σε σκηνές αφού διέφυγαν από τον πόλεμο σε άλλα μέρη της Λωρίδας.

Ουσιαστικά, οι ηγέτες του Ισραήλ βρίσκονται τώρα σε μια διακλάδωση του δρόμου. Μπορούν να πάρουν τον de facto συνασπισμό που προέκυψε όταν το Ιράν επιτέθηκε και να τον καλλιεργήσουν, για να αποτελέσει τη βάση ενός σχεδίου εξόδου των στρατευμάτων τους από τη Γάζα.

Ή μπορούν να συνεχίσουν να παίζουν το ρόλο που τους έγραψε η Χαμάς τον περασμένο Οκτώβριο, βαθαίνοντας την απομόνωση του Ισραήλ. Καμία από αυτές τις επιλογές είναι εύκολη ή καλή, αλλά μόνο μία έχει τη δυνατότητα να βάλει το Ισραήλ σε μια πορεία προς ένα χρόνο και τόπο όπου δεν θα βρίσκεται υπό τη μόνιμη απειλή ενός υπαρξιακού πολέμου.

Η δολοφονία του στρατιωτικού διοικητή της Χαμάς Yahya Sinwar στη Ράφα, αν όντως βρίσκεται εκεί, δεν θα το πετύχει αυτό, ειδικά αν οι άμαχοι συνεχίσουν να πεθαίνουν με αυτούς τους ρυθμούς. Η συνεργασία με έναν αραβικό συνασπισμό για την εξεύρεση ενός νέου δρόμου για τη Γάζα, όμως, μπορεί να το κάνει.