Το Ισραήλ, η Ουκρανία και μια «πικρή αλήθεια» για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι

Ό,τι συνέβη το βράδυ της 13ης Απριλίου με την υποστήριξη Αμερικανών, Βρετανών και Γάλλων στο Ισραήλ έναντι της ιρανικής επίθεσης με έναν καταιγισμό από drones και πυραύλους, θα μπορούσε να αποτελέσει μοντέλο ενίσχυσης της αεράμυνας και για την Ουκρανία;

Κατά τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένκσι, η απάντηση -αν και επικίνδυνα απλοϊκή- είναι «ναι».

«Όλος ο κόσμος έγινε μάρτυρας της δράσης των συμμάχων στον ουρανό πάνω από το Ισραήλ και τις γειτονικές χώρες. Απέδειξε πόσο πραγματικά αποτελεσματική μπορεί να είναι η ενότητα στην άμυνα κατά της τρομοκρατίας, όταν βασίζεται σε επαρκή πολιτική βούληση», έγραψε στο X.

Δεν έμεινε εκεί.

«Το Ισραήλ δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, οπότε δεν απαιτήθηκε καμία ενέργεια, όπως η ενεργοποίηση του Άρθρου 5» περί συλλογικής άμυνας.

«Κανείς δεν παρασύρθηκε στον πόλεμο», συμπλήρωσε. «Απλώς συνέβαλαν στην προστασία της ανθρώπινης ζωής».

Μετά δε την ανακοίνωση ότι κατά την ιρανική επίθεση αποκρούστηκε περίπου το 99% των πυραύλων και των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, προτού προλάβουν να κατακλύσουν τον «Σιδηρούν Θόλο» – την αντιπυραυλική ασπίδα του Ισραήλ- ο Ουκρανός πρόεδρος κάλεσε τη Δύση να παράσχει την ίδια προστασία και στη χώρα του, που επίσης δεν είναι χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ.

«Όταν η Ουκρανία λέει ότι οι σύμμαχοί της δεν πρέπει να κάνουν τα στραβά μάτια στους ρωσικούς πυραύλους και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αυτό σημαίνει ότι απαιτείται δράση – μια τολμηρή δράση», υποστήριξε ο Ζελένσκι.

Η συγκυρία δεν είναι τυχαία.

Καθώς η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία συνεχίζεται για τρίτο χρόνο, το Κίεβο και η Δύση βρίσκονται πλέον σε στρατηγικό αδιέξοδο.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «πλημμύρισαν» με μηνύματα Ουκρανών, συμπεριλαμβανομένων αξιωματούχων, που κατηγορούν τη Δύση για «δύο μέτρα και σταθμά».

Όμως το γεγονός ότι η Ουρανία δέχεται εδώ και 26 μήνες επιθέσεις από τη Ρωσία με πυραύλους και drones -συχνά των ιρανικής κατασκευής Shahed- αποτελεί πρόδηλα μια επικίνδυνη εξίσωση.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, τον Ιουλίου του 2023 (REUTERS/Kacper Pempel)

«Άλλα τα μάτια του λαγού»…

«Διαφορετικές συγκρούσεις, διαφορετικός εναέριος χώρος, διαφορετική εικόνα απειλών», σχολίασε ερωτηθείς σχετικά ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίμπι.

Ο πρόεδρος Μπάντεν, υπενθύμισε, «έχει καταστήσει εξ αρχής σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν θα εμπλακούν σε μάχιμο ρόλο στον πόλεμο στην Ουκρανία».

Πολλώ μάλλον απέναντι σε μια πυρηνική δύναμη, όπως είναι η Ρωσία, που έχει θέσει «κόκκινες γραμμές» και απειλεί ακόμη και με τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Πέραν τούτου, παρατηρεί το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, η γεωγραφική εγγύτητα της Ουκρανίας με τη Ρωσία αποτελεί άλλης κλίμακας πρόκληση.

Εν προκειμένω, οι πύραυλοι και τα drones έχουν να διανύσουν μικρές αποστάσεις για να φτάσουν στους στόχους τους, δίνοντας μόλις λίγα λεπτά για αντίδραση.

Αντίθετα, στην περίπτωση της επίθεσης κατά του Ισραήλ -επισημαίνει η αμερικανική δεξαμενή σκέψης- «τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι πύραυλοι έπρεπε να διασχίσουν περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα στον ιρακινό, συριακό και ιορδανικό εναέριο χώρο».

Αλλά «η μεγάλη διαφορά στις ανησυχίες κλιμάκωσης», σημειώνει ο Αμερικανός ιστορικός και καθηγητής Στρατηγικών Σπουδών Φίλιπς Ο’ Μπράιεν, «είναι ότι το Ισραήλ είναι πυρηνική δύναμη και η Ουκρανία όχι».

«Έχουμε παράσχει στους Ουκρανούς τα εργαλεία που αυτοί χρειάζονται, ως βοήθεια για την υπεράσπιση του εναέριου χώρου τους», συμπλήρωσε ο Τζον Κίρμπι, εν αναμονή της πολυπόθητης και επί μακρόν καθυστερημένης έγκρισης από το Κογκρέσο του νέου πακέτου βοήθειας προς το Κίεβο, ύψους άνω των 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι Αμερικανοί δεν είναι ήταν οι μόνοι που έβαλαν «πάγο» στις νέες αξιώσεις Ζελένσκι, όπως έκαναν άλλωστε πρόσφατα και με τις… ναπολεόντιες διακηρύξεις του Γάλλου προέδρου Μακρόν για το ενδεχόμενο αποστολής δυτικών στρατευμάτων στην Ουκρανία.

«Αυτό που σίγουρα πρέπει να αποφύγει κανείς για να μην υπάρξει κλιμάκωση με όρους ενός ευρύτερου ευρωπαϊκού πολέμου είναι η άμεση εμπλοκή στρατευμάτων του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας», προειδοποίησε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Κάμερον.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι επιθεωρεί στρατιωτικό εξοπλισμό στην περιοχή του Κιέβου (Ukrainian Presidential Press Service/Handout via REUTERS)

Εδώ και τώρα… ό,τι προαιρείσθε

«Ακόμα κι αν δεν μπορείτε να ενεργήσετε όπως στο Ισραήλ», διεμήνυσε στη Δύση ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Ντμίτρο Κουλέμπα, «δώστε μας αυτό που χρειαζόμαστε και θα κάνουμε την υπόλοιπη δουλειά».

Το νέο αίτημα του Κιέβου -που στην αρχή του πολέμου αξίωνε από τη Δύση την επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία- είναι η άμεση ενίσχυση της ουκρανικής αεράμυνας.

Ενόσω αναμένει σύντομα την παράδοση F-16, ζητά εδώ και τώρα επιπλέον συστοιχίες Patriot.

Μόλις μέσα στην εβδομάδα που μας πέρασε, το θέμα τέθηκε επί τάπητος στην σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., στην έκτακτη σύνοδο του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας (συγκλήθηκε σε επίπεδο υπουργών Άμυνας, κατόπιν αιτήματος του Ζελένσκι), καθώς και στη συνάντηση των ΥΠΕΞ των G7 στο Κάπρι της Ιταλίας.

Ουκρανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι χρειάζονται 26 συστήματα Patriot για την κάλυψη ολόκληρης της εμπόλεμης χώρας.

Στην παρούσα φάση, πάντως, ζητούν τουλάχιστον επτά, έκαστο κόστους άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.

Την «άμεση» αποστολή μιας συστοιχίας Patriot έχει ήδη ανακοινώσει η Γερμανία -την τρίτη που στέλνει στο Κίεβο από τα αποθέματά της- ενώ ανακοίνωσε πρωτοβουλία για την άσκηση πιέσεων με στόχο τη συγκέντρωση των υπολοίπων.

«Εκτός από τα συστήματα Patriot, υπάρχουν και άλλα που μπορούν να παρέχουν οι σύμμαχοι, όπως το [γαλλικό] SAMP/T και πολλά άλλα», επεσήμανε ο Στόλτενμπεργκ.

«Όσοι δεν έχουν διαθέσιμα συστήματα δεσμεύτηκαν να παράσχουν οικονομική υποστήριξη για αγορές για λογαριασμό της Ουκρανίας», συμπλήρωσε.

Δεν έδωσε λεπτομέρειες.

«Η βοήθεια είναι καθ’ οδόν», τόνισε, λέγοντας ότι αναμένονται νέες σχετικές ανακοινώσεις τις επόμενες ημέρες.

Αμερικανικής κατασκευής, τον μεγαλύτερο αριθμό συστημάτων Patriοt διαθέτουν μοιραία οι ΗΠΑ.

Συστοιχίες, αν και λιγότερες, έχουν επίσης χώρες στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.

Κατά δήλωση του Ολλανδού απερχόμενου πρωθυπουργού -και επικρατέστερου για τη διαδοχή του Γενς Στόλτενμπεργκ στη θέση του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ- Μαρκ Ρούτε, η χώρα του, η Δανία και η Τσεχία είναι πρόθυμες να συνδράμουν τη γερμανική πρωτοβουλία.

Συστοιχίες Patriot της Γερμανίας στο αεροδρόμιο του Βίλνιους, στη Λιθουανία, προ της εκεί συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο του 2023 (REUTERS/Ints Kalnins/File Photo)

«Ό,τι πράξεις, θα εισπράξεις»

Στο μεσοδιάστημα, η ΕΕ έχει αποτύχει να εκπληρώσει τη δέσμευσή της για την έγκαιρη παράδοση επαρκών ποσοτήτων πυρομαχικών στην Ουκρανία.

Οι μονάδες του ουκρανικού πυροβολικού αντιμετωπίζουν πλέον έντονες ελλείψεις βλημάτων.

Στα μέτωπα των μαχών, τα εξαντλημένα τάγματα βρίσκονται αντιμέτωπα -πέρα από τους Ρώσους- και με την έλλειψη νεοσύλλεκτων.

Ο δε αμφιλεγόμενος νέος νόμος για την επιστράτευση που υπέγραψε πρόσφατα ο πρόεδρος Ζελένσκι προκαλεί έντονες αντιδράσεις εντός της Ουκρανίας.

Δεν προβλέπει καν προθεσμία αποστράτευσης.

Ολοένα και περισσότεροι στη Δύση εκφράζουν φόβους ότι, ακόμη και με την παράδοση νέας βοήθειας, η Ουκρανία ίσως να μην αντέξει για πολύ…

«Είμαι βέβαιος ότι η Ουκρανία θα θέσει το ερώτημα ότι, εφόσον παρασχέθηκε αεροπορική άμυνα σε μια χώρα εκτός ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια επίθεσης από εχθρικό αντίπαλο, γιατί αυτή θα πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά;», δήλωσε στο Politico ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις

Επικαλούμενος μάλιστα τη «δεινή και επείγουσα κατάσταση που αντιμετωπίζει τώρα η Ουκρανία», ο ίδιος χαρακτήρισε αυτό το επιχείρημα «μάλλον πειστικό»…