Ιώ: Πτήση πάνω από λίμνη λάβας σε εφιαλτικό φεγγάρι του Δία

Χρησιμοποιώντας δεδομένα της αποστολής Juno («Ήρα») που μελετά το σύστημα του Δία από το 2016, ερευνητές της NASA δημιούργησαν animation ενός νησιού στη μέση μιας απέραντης λίμνης από λάβα στο φεγγάρι της Ιούς.

Ήδη από την εποχή των αποστολών Voyager, οι πλανητολόγοι γνωρίζουν ότι η Ιώ, ένας από τους τέσσερις μεγάλους δορυφόρους του Δία, έχει εντονότερη ηφαιστειακή δραστηριότητα από οποιοδήποτε άλλο σώμα του Ηλιακού Συστήματος.

Πίδακες λάβας από εκατοντάδες ηφαίστεια ξερνούν θειάφι και λάβα σε ύψος χιλιάδων χιλιομέτρων.

Τον Δεκέμβριο του 2023 και τον φετινό Φεβρουάριο, το Juno πραγματοποίησε δύο εξαιρετικά κοντινά περάσματα από την επιφάνεια της Ιούς, πλησιάζοντας σε απόσταση περίπου 1.500 χιλιομέτρων. Οι εικόνες αποκάλυψαν για πρώτη φορά τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη του φεγγαριού.

«Η Ιώ είναι καλυμμένη με ηφαίστεια και πετύχαμε κάποια από αυτά εν δράσει»  δήλωσε ο Σκοτ Μπόλτον της NASA, κύριος ερευνητής της αποστολής Juno, ο οποίος παρουσίασε τα τελευταία ευρήματα σε συνέδριο της Ευρωπαϊκής Γεωφυσικής Εταιρείας στη Βιέννη.

«Τραβήξαμε επίσης μερικά καταπληκτικά κοντινά πλάνα από μια λίμνη λάβας που ονομάζεται Loki Patera και έχει μήκος 200 χιλιόμετρα» δήλωσε ο Μπόλτον σε ανακοίνωση της NASA.

Η σημαδεμένη επιφάνεια της Ιούς σε εικόνα του σκάφους Juno (NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS)

Ένα μεγάλο νησί, καλυμμένο με ηφαιστειακές αποθέσεις, διακρίνεται στη μέση της πυρωμένης λίμνης, της οποίας η επιφάνεια είναι «λεία σχεδόν σαν γυαλί».

Η θερμότητα που τροφοδοτεί την ακραία ηφαιστειακή δραστηριότητα της Ιούς προέρχεται από τις βαρυτικές επιδράσεις του Δία και των άλλων μεγάλων δορυφόρων του. Η βαρυτική έλξη προκαλεί ένα είδος παλίρροιας που παραμορφώνει το εσωτερικό του δορυφόρου και δημιουργεί εσωτερικές τριβές που απελευθερώνουν θερμότητα.

Δεκάδες εστίες υψηλής θερμοκρασίας διακρίνονται στην υπέρυθρη εικόνα της Ευρώπης από το Juno (NASA/JPL-CALTECH/SWRI/ASI/INAF/JIRAM)

Σύμφωνα με πρόσφατες παρατηρήσεις, η Ιώ παραμένει ηφαιστειακά ενεργή από τον σχηματισμό της πριν από περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.