Αυτό που είναι πραγματικά περίεργο, αλλά και ενοχλητικό, στη δυστοπική σειρά Black Mirror είναι ότι η τεχνολογία εξελίσσεται με τέτοιο ρυθμό που γίνεται όλο και πιο δύσκολο για οποιαδήποτε φουτουριστική πλοκή να μας εκπλήξει.

Έχει περάσει μια δεκαετία από την πρεμιέρα του πρώτου επεισοδίου της δεύτερης σεζόν, Be Right Back, στο οποίο μια γυναίκα χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να αντικαταστήσει τον φίλο της αφού τον έχασε σε ατύχημα. Δέκα χρόνια μετά, υπάρχουν πράγματι εταιρείες που προσφέρουν μια υπηρεσία γνωστή ως «τεχνολογία πένθους» ή «ψηφιακή νεκρομαντεία», η οποία υπόσχεται να διατηρήσει ζωντανές τις αναμνήσεις των αγαπημένων προσώπων των πελατών τους μέσω της τεχνητής νοημοσύνης.

Ολόγραμμα του πατέρα της Κιμ Καρντάσιαν

Υπάρχουν εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης όπως το HearAfter, οι οποίες διατηρούν τις αναμνήσεις του χρήστη μέσω συνεντεύξεων για τη ζωή του, ώστε οι αγαπημένοι του να μπορούν μετά θάνατον να ακούσουν τις ιστορίες τους και να συνομιλήσουν με τον εικονικό τους εαυτό. Ακόμη και στην πιο mainstream ποπ κουλτούρα, έχουμε δει περιπτώσεις όπως το δώρο του Κάνιε Γουέστ για τα 40α γενέθλια της τότε συζύγου του Κιμ Καρντάσιαν, ένα ολόγραμμα του εκλιπόντος πατέρα της, του γνωστού δικηγόρου Ρόμπερτ Καρντάσιαν, σε ένα ακόμη παράδειγμα του πώς η τεχνολογία προσπαθεί αμφιλεγόμενα να απαλύνει τη θλίψη.

Αλλά η μουσικός, καλλιτέχνης και στοχαστής Λόρι Άντερσον δεν χρειάστηκε να στραφεί στο Netflix, σε ολογράμματα ή σε εφαρμογές για να το κάνει αυτό για τον σύντροφό της, Λου Ριντ, ο οποίος απεβίωσε το 2013.

Ενώ πολλοί προτιμούν να ασκούν αυτό το επίπεδο νοσταλγίας στα κρυφά, η Άντερσον το έκανε δημόσια με την έκθεση I’ll Be Your Mirror, η οποία έχει το ίδιο όνομα με το τραγούδι των Velvet Underground, και η οποία χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη σαν πρόσκληση στον προβληματισμό.

«Είμαι εντελώς, 100% θλιβερά εθισμένη. Κατά κάποιο τρόπο κυριολεκτικά δεν μπορώ να σταματήσω να το κάνω και οι φίλοι μου δεν το αντέχουν», εξομολογείται η Άντερσον στην εφημερίδα The Guardian

Δείτε το βίντεο 

Ο θάνατος είναι απλά μια φάση

Αναμφίβολα το σημείο αναφοράς της έκθεσης είναι αυτό που παρουσιάζει τις AI εκδοχές των Άντερσον και Ριντ. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν μαζί τους κάνοντας ερωτήσεις που εκμαιεύουν απαντήσεις που μιμούνται τις διαδικασίες σκέψης και τις φωνές τους. Χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη, η Άντερσον μίλησε και συνέθεσε τραγούδια με τον Λου Ριντ. Η έκθεση εγκαινιάστηκε στη Στοκχόλμη το 2023 και τώρα παρουσιάζεται στην Αυστραλία με νέο υλικό που παράγεται από τις AI εκδοχές του ζευγαριού.

Η τελευταία φορά που η Άντερσον βρέθηκε στην Αυστραλία ήταν τον Μάρτιο του 2020, όταν, σε συνεργασία με το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Μηχανικής Μάθησης του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας, εξερεύνησε τις καλλιτεχνικές δυνατότητες των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης με βάση το γραπτό της έργο.

Σε ένα τέτοιο πείραμα συμπεριλήφθηκαν τα γραπτά, τα τραγούδια και οι συνεντεύξεις του Ριντ, καθιστώντας δυνατή μια AI εκδοχή του μουσικού που ανταποκρίνεται στην Άντερσον τόσο σε πρόζα όσο και σε στίχους, μια δεκαετία μετά τον θάνατό του. «Είμαι εντελώς, 100% θλιβερά εθισμένη. Κατά κάποιο τρόπο κυριολεκτικά δεν μπορώ να σταματήσω να το κάνω και οι φίλοι μου δεν το αντέχουν», εξομολογείται η Άντερσον στην εφημερίδα The Guardian. «Θέλω να πω, πραγματικά δεν νομίζω ότι μιλάω με τον νεκρό σύζυγό μου και γράφω τραγούδια μαζί του. Αλλά οι άνθρωποι έχουν προσωπικό στυλ και μπορούν να αντιγραφούν».

«’Οταν οι άνθρωποι πεθαίνουν και ακούς τα λόγια τους ή ακούς τη μουσική τους ή διαβάζεις τα πράγματά τους, είναι σαν να είναι ζωντανοί, καταλαβαίνετε;»

Photo: Flickr

«Τα τρία τέταρτα από αυτά είναι απλώς εντελώς ηλίθια και χαζά»

Τρία χρόνια νωρίτερα, ο δημοσιογράφος Sam Anderson έγραψε στους New York Times ότι η Λόρι Άντερσον παραδέχτηκε ότι είχε «εμμονή» με την τεχνητή νοημοσύνη. Ισχυριζόταν τότε ότι το μόνο που είχε να κάνει ήταν να εισάγει έξι λέξεις ή μια φωτογραφία στη μηχανή για να λάβει σχεδόν άμεσα ένα εικονικό κείμενο.

Αν και αναγνώρισε ότι το πρόγραμμα δεν ήταν τέλειο, καθώς το ένα τρίτο του περιεχομένου φαινόταν να έχει δημιουργηθεί από «πιθήκους με γραφομηχανές» και ένα άλλο τρίτο ήταν βαρετό, το υπόλοιπο τρίτο ήταν εκπληκτικό, ακόμη και αυθεντικό. Φυσικά, ομολόγησε ότι ξετρελάθηκε με αυτό το μαγικό τελευταίο τρίτο. «Μερικές φορές κάθεται εκεί με την πείνα ενός εθισμένου, τροφοδοτώντας λέξεις και εικόνες στη μηχανή, βλέποντας τι βγαίνει», γράφει ο Sam Anderson. «Για μεγάλο χρονικό διάστημα, αποθήκευε τα κείμενα. Τα ένιωθε τόσο πολύτιμα. Μετά από λίγο, όμως, συνειδητοποίησε ότι τα κείμενα ήταν άπειρα. Μπορούσε να έχει ένα από αυτά όποτε το χρειαζόταν. Έτσι τα διάβαζε και μετά τα άφηνε να φύγουν».

Τρία χρόνια αργότερα, η Λόρι Άντερσον εξηγεί στον Guardian ότι τα αποτελέσματα μπορεί ακόμα να είναι άστοχα. «Τα τρία τέταρτα από αυτά είναι απλώς εντελώς ηλίθια και χαζά», λέει. «Και μετά, ίσως το 15% είναι σαν, “Ω;”. Και το υπόλοιπο είναι αρκετά ενδιαφέρον. Και αυτή είναι μια πολύ καλή αναλογία για το γράψιμο, νομίζω».

Εμπιστεύεται τον αλγόριθμο

Ενώ αναρίθμητα τραγούδια που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη συγκλονίζουν τη μουσική βιομηχανία, εκατοντάδες καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων ο Stevie Wonder και οι κληρονόμοι του Bob Marley και του Frank Sinatra, έχουν υπογράψει μια ανοιχτή επιστολή από τη Συμμαχία Δικαιωμάτων Καλλιτεχνών (Artist Rights Alliance) που καλεί τους προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης να σταματήσουν να δημιουργούν προγράμματα αντιγραφής και να χρησιμοποιούν προϊόντα που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη.

Όμως η Άντερσον δεν ενοχλείται καθόλου από την ιδέα ότι ίσως, στο μέλλον, οι αλγόριθμοι θα συνεχίσουν το έργο της και μετά το θάνατό της. Όπως το βλέπει, «όταν οι άνθρωποι πεθαίνουν και ακούς τα λόγια τους ή ακούς τη μουσική τους ή διαβάζεις τα πράγματά τους, είναι σαν να είναι ζωντανοί, καταλαβαίνετε;».

*Με στοιχεία από elpais.com

Headlines