Κωνσταντίνος Καραμανλής: Η μεταβολή του οραματισμού εις πράξιν πολιτικήν

Παρίσι, 26 Οκτωβρίου 1970

Στρατηγέ μου,

Εξετίμησα βαθύτατα την σκέψιν σας να μου στείλετε το Renouveau και να το συνοδεύσετε με φιλόφρονα αφιέρωσιν.

Είχα την τιμήν να συνομιλήσω μαζί σας κατ’ επανάληψιν και να θαυμάσω την δύναμιν, την καθαρότητα και την εντιμότητα της σκέψεώς σας. Τον θαυμασμόν αυτόν τον ενίσχυσε το Renouveau, το οποίον, πέραν της ιστορικής και λογοτεχνικής αξίας, έχει προ παντός αξίαν πολιτικήν.

Προσωπικώς πιστεύω ότι οι λαοί διδάσκονται περισσότερα από τα παραδείγματα των πρωταγωνιστών της Ιστορίας παρά από τας θεωρίας των δογματικών. Με το έργον σας, μέρος του οποίου ιστορείτε εις το Renouveau, διδάσκετε πολιτικήν. Διδάσκετε πώς ημπορεί ένας εμπνευσμένος ηγέτης να κάμη με μικρά μέσα μεγάλα πράγματα και να μεταβάλη τον οραματισμόν εις πράξιν πολιτικήν. Διδάσκετε επίσης πώς ημπορεί μία εκφυλισμένη Δημοκρατία να σωθή ή ένας λαός εν παρακμή να επανεύρη την πίστιν του και τον προορισμόν του.

Εδημιουργήσατε, με άλλα λόγια, πολύτιμα προηγούμενα για τις κοινωνίες της εποχής μας, που βρίσκονται σε σύγχυσιν πρωτοφανή.

Με την ευκαιρίαν αυτήν, Στρατηγέ μου, θεωρώ χρέος μου να σας ευχαριστήσω για την συμπάθεια με την οποίαν ομιλείτε για την Ελλάδα και τον τότε Πρωθυπουργόν της, ο οποίος ματαίως προσεπάθησε να σώση την Δημοκρατίαν μεταφέρων εις την πατρίδα του το σωτήριον πείραμα της Γαλλίας.

Με την έκφρασιν βαθυτάτου σεβασμού

Κωνσταντίνος Καραμανλής

Αυτή ήταν η επιστολή με την οποία είχε απαντήσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην ευγενική χειρονομία του Σαρλ ντε Γκωλ να του στείλει ένα αντίτυπο —με ιδιόχειρη εγκωμιαστική αφιέρωση— του πρώτου τόμου (Le Renouveau, 1958-1962) των «Απομνημονευμάτων Ελπίδος» (Mémoires d’Espoir), του ανολοκλήρωτου εντέλει (συνεπεία του αιφνιδίου θανάτου του) συγγραφικού έργου του.

Ο γάλλος στρατηγός —κορυφαία πολιτική φυσιογνωμία της μεταπολεμικής Γαλλίας και αρχιτέκτονας της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας—, που επέπρωτο να αποβιώσει λίγες μόλις ημέρες (9 Νοεμβρίου 1970) μετά τη λήψη της απαντητικής επιστολής του αυτοεξόριστου έλληνα πολιτικού ηγέτη, είχε εκφραστεί στο έργο του με βαθύτατη εκτίμηση για το πρόσωπο του Καραμανλή.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έφυγε από τη ζωή πριν από 26 ακριβώς χρόνια, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, το 1998.