ΗΠΑ: Στο Ανώτατο Δικαστήριο η κρίση στέγης – Είναι αξιόποινη η αστεγία;

Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ συνεδρίασε τη Δευτέρα για την «κρίση των αστέγων» της χώρας (σ.σ. το δικαίωμα στην στέγαση θα αντέτεινε κάποιος), σταθμίζοντας αν η απαγόρευση του δημόσιου ύπνου αποτελεί σκληρή και ασυνήθιστη τιμωρία. Η υπόθεση επικεντρώνεται στη μικρή πόλη Grants Pass του Όρεγκον, αλλά η οποιαδήποτε απόφαση θα εφαρμοστεί σε όλη τη χώρα.

Η συντηρητική πλειοψηφία του δικαστηρίου εμφανίστηκε συμπαθής στο επιχείρημα ότι τα ζητήματα γύρω από τους άστεγους πρέπει να αφήνονται στις τοπικές κυβερνήσεις. Το Grants Pass έχει απαγορεύσει την κατασκήνωση ή τον ύπνο σε δημόσια ιδιοκτησία ή σε πάρκα της πόλης, ορίζοντας ως «κατασκήνωση» κάθε μέρος όπου «τοποθετείται κρεβάτι, υπνόσακος ή άλλο υλικό που χρησιμοποιείται για σκοπούς ύπνου, ή οποιαδήποτε σόμπα ή φωτιά». Στους παραβάτες μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο 295 δολαρίων ή να αντιμετωπίσουν 20 ημέρες φυλάκιση για επαναλαμβανόμενες παραβάσεις.

Η πόλη, όπως μεταφέρει το BBC, με πληθυσμό λίγο κάτω από 40.000 κατοίκους, δήλωσε ότι εφάρμοσε τους κανονισμούς για την κατασκήνωση με «μέτρο», εκδίδοντας περισσότερες από 500 κλήσεις σε μια πενταετία από το 2013 έως το 2018. Παρόλα αυτά, το 2018, πέντε άνθρωποι που βιώνουν την έλλειψη στέγης στο Grants Pass μήνυσαν την πόλη εκ μέρους του άστεγου πληθυσμού της, υποστηρίζοντας ότι η απαγόρευση παραβιάζει την όγδοη τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος, η οποία προστατεύει από σκληρές και ασυνήθιστες τιμωρίες. Έλλειψη στέγης και αυξημένη αστεγία, αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ευρώπη.

Η Theane Evangelis, με γονείς γεννημένους στη Λέσβο, εκπροσωπεί την πόλη που θέλει να απαγορέψει την αστεγία.

Το Grant Pass του Όρεγκον αγωνίζεται για να απαγορέψει την αστεγία

Το Grants Pass αντέτεινε, λέγοντας ότι τα πρόστιμα και ο πιθανός χρόνος φυλάκισης δεν ήταν σκληρά αλλά απαραίτητα αποτρεπτικά μέτρα για τους καταυλισμούς αστέγων. Ένα κατώτερο δικαστήριο, το 9ο Εφετείο των ΗΠΑ με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, διαφώνησε, κρίνοντας ότι τα διατάγματα δεν μπορούν να εφαρμοστούν.

Αλλά τη Δευτέρα, κατά τη διάρκεια περισσότερων από δύο ωρών επιχειρηματολογίας, η συντηρητική πλειοψηφία του Ανώτατου Δικαστηρίου φάνηκε να συμφωνεί με τα επιχειρήματα της Theane Evangelis, δικηγόρου του Grants Pass, ότι η έλλειψη στέγης και οι καταυλισμοί αστέγων είναι «περίπλοκα ζητήματα πολιτικής» που καλύτερα να αφήνονται στους νομοθέτες και όχι στους δικαστές.

«Γιατί πιστεύετε ότι αυτοί οι εννέα άνθρωποι είναι οι καλύτεροι για να κρίνουν και να σταθμίσουν αυτές τις πολιτικές αποφάσεις;» ρώτησε κάποια στιγμή ο αρχιδικαστής Τζον Ρόμπερτς, αναφερόμενος στον εαυτό του και στους οκτώ συναδέλφους του δικαστές. Αλλά οι τρεις φιλελεύθεροι δικαστές ανησυχούσαν περισσότερο για το πώς αντιμετωπίζονται οι άστεγοι, σημειώνοντας ότι ο ύπνος είναι βασική ανθρώπινη ανάγκη.

«Η στέγη ισούται με αξιοπρέπεια» αναγράφει το πλακάτ της διαδηλώτριας έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.

Οι άστεγοι ανάμεσα στα έτη 2022-2023 αυξήθηκαν κατά 70.650

«Πού υποτίθεται ότι θα τους βάλουμε αν κάθε πόλη, κάθε χωριό, κάθε κωμόπολη στερείται συμπόνιας και ψηφίζει έναν νόμο πανομοιότυπο με αυτόν; Πού υποτίθεται ότι θα κοιμούνται;»ρώτησε η δικαστής Sonia Sotomayor την κ. Evangelis. «Τι πρέπει να κάνουν να αυτοκτονήσουν, επειδή δεν κοιμούνται;» σημείωσε. Οι δικαστές θα εκδώσουν την απόφασή τους τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο. Έξω από την αίθουσα του δικαστηρίου, περίπου 100 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν για να υποστηρίξουν τους άστεγους, ενώ πολλοί κρατούσαν πλακάτ που έγραφαν «στέγαση, όχι χειροπέδες» και «η στέγαση λύνει την έλλειψη στέγης».
Η υπόθεση έρχεται καθώς οι πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα παλεύουν με την κρίση των αστέγων, η οποία τροφοδοτείται εν μέρει από τη χρόνια έλλειψη προσιτών κατοικιών. Εκτιμάται ότι 256.000 άνθρωποι ζούσαν χωρίς στέγη μια δεδομένη νύχτα σε ολόκληρη τη χώρα πέρυσι, σύμφωνα με έκθεση του Δεκεμβρίου από το Υπουργείο Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης.

Σύμφωνα με την έκθεση, η έλλειψη στέγης αυξήθηκε από το 2022 έως το 2023, με 70.650 άτομα να μένουν στο δρόμο, και θα φτάσει στον υψηλότερο αριθμό ανθρώπων χωρίς στέγη από τότε που άρχισε η παρακολούθηση το 2007. Το πρόβλημα είναι ίσως πιο έντονο στην Καλιφόρνια, όπου ζει σχεδόν το ένα τρίτο των άστεγων κατοίκων της χώρας, λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών.

Η «στέγαση ισούται με υγειονομική περίθαλψη» αναγράφει το πλακάτ σε σχήμα σπιτιού. 

 «Δεν θέλω να βρίσκομαι εδώ. Αυτό είναι κάτι που σου συμβαίνει, όχι κάτι στο οποίο εμπλέκεσαι ηθελημένα»

Στο Λος Άντζελες τη Δευτέρα, στους δεντροφυτεμένους δρόμους του Δυτικού Χόλιγουντ, ο Peter Migliaccio, 56 ετών, καθόταν με τον σκύλο του, τη Λούσι, κρατώντας ένα γαλλικό κλειδί και προσπαθώντας να φτιάξει το χαλασμένο ποδήλατό του.

Ο κ. Migliaccio βιώνει την έλλειψη στέγης εδώ και δύο μήνες. Οι δημοτικοί υπάλληλοι του βρήκαν ένα κρεβάτι σε καταφύγιο λίγα χιλιόμετρα μακριά, αλλά ο ίδιος είναι αγοραφοβικός και προτιμά να μένει στο πεζοδρόμιο της γειτονιάς στην οποία ζει τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Κάθε τόσο, όταν οι γείτονες διαμαρτύρονται για την παραμονή του έξω, έρχεται η αστυνομία και τον μετακινεί σε άλλο σημείο.

«Κανείς δεν μου λέει ποιος είναι ο κανόνας σχετικά με το πού μπορώ να μείνω ή για πόσο καιρό», λέει ο κ. Migliaccio, περιτριγυρισμένος από μερικά χαρτόκουτα και βαλίτσες που αποθηκεύουν όλα του τα υπάρχοντα. Μια ζωή σε κούτες. Στην Ελλάδα, μια έρευνα του ΟΟΣΑ δείχνει τις τάσεις στην κατοικία.