Ήταν ο τυραννόσαυρος «έξυπνος σαν πίθηκος»; Ή εντελώς ζώον;

Ο διαβόητος Tyrannosaurus rex ήταν περίπου το ίδιο έξυπνος με τους πιθήκους και δεν αποκλείεται ακόμα και να χρησιμοποιούσε εργαλεία, έδειχνε περυσινή μελέτη που προκάλεσε αίσθηση αλλά και σκεπτικισμό.

Στην πραγματικότητα, ο τρομερός δεινόσαυρος ήταν χαζός όπως οι κροκόδειλοι ή άλλα σημερινά ερπετά, αντιτείνει νέα μελέτη.

Η πρώτη εκτίμηση, την οποία δημοσίευσε πέρυσι η Σουζάνα Χερκουλάνο-Χάουζελ, νευροεπιστήμονας του Πανεπιστημίου «Βάντερμπιλτ» στις ΗΠΑ, είχε εξετάσει εκμαγεία απολιθωμένων κρανίων T.rex.

Συμπέραινε από την κρανιακή κοιλότητα ότι ο αριθμός των νευρώνων και το μέγεθος του εγκεφάλου σε σχέση με το σωματικό μέγεθος έφταναν το επίπεδο των πρωτευόντων, και πιο συγκεκριμένα στο επίπεδο του μπαμπουίνου.

Η μεθοδολογία της Χερκουλάνο-Χάουζελ μπαίνει τώρα στο στόχαστρο διεθνούς, διατομεακής ομάδας παλαιοντολόγων, συμπεριφορικών επιστημόνων και νευρολόγων.

Στην πραγματικότητα, ο τυραννόσαυρος πρέπει να ήταν περίπου το ίδιο έξυπνος με τους σημερινούς κροκοδείλους, γράφει η ομάδα στην επιθεώρηση The Anatomical Journal.

Άδειο κεφάλι

Το πρώτο σφάλμα της αρχικής εκτίμησης είναι ότι βασίστηκε στην υπόθεση ότι ο εγκέφαλος καταλάμβανε ολόκληρη την κρανιακή κοιλότητα, λένε οι ερευνητές.

«Ενώ ο εγκέφαλος γεμίζει σχεδόν ολόκληρο το κρανίο στα πτηνά και σε εμάς τα θηλαστικά, αυτό δεν ισχύει για τα ερπετά, όπου ο εγκέφαλος καταλαμβάνει μόνο το 30-50% της κρανιακής κοιλότητας» εξήγησε στο Reuters o Κάι Κάσπαρ, ζωολόγος του Πανεπιστημίου «Χάινριχ Χάινε» στη Γερμανία, μέλος της  ομάδας που υπογράφει τη νέα ανάλυση.

O τυραννόσαυρος εξαφανίστηκε μαζί με τους υπόλοιπους δεινοσαύρους έπειτα από πρόσκρουση αστεροειδή πριν από 66 εκατ. χρόνια (Wikimedia Commons)

«Το βασικό μας εύρημα είναι ότι οι εγκέφαλοι των περισσότερων δεινοσαύρων, συμπεριλαμβανομένου του T.rex, ήταν συγκρίσιμοι σε μέγεθος [αναλογικά με το σώμα] με τους εγκεφάλους των σημερινών ερπετών, όπως οι κροκόδειλοι και οι αλιγάτορες. Επιπλέον, ο αριθμός των νευρώνων δεν ήταν ασυνήθιστα υψηλός, ειδικά για ζώα αυτού του βάρους» είπε.

Σύμφωνα με την ομάδα του Κάσπαρ, ο αριθμός των νευρώνων δεν είναι καλή ένδειξη για τη νοημοσύνη των ζώων γενικά.

Γι’ αυτό και η ανάλυση έλαβε υπόψη παράγοντες όπως η σκελετική ανατομία, η ιστολογία των οστών και η συμπεριφορά σύγχρονων ειδών (τα οποία είναι απόγονοι των δεινοσαύρων). Εξέτασε επίσης απολιθώματα άλλων θηρόποδων, της ομάδας στην οποία ανήκε ο τυραννόσαυρος, καθώς και σκελετούς πτηνών, τα οποία θεωρούνται άμεσοι απόγονοι των δεινοσαύρων.

Η διαφωνία παραμένει

Η Χερκουλάνο-Χάουζελ δήλωσε πάντως ότι επιμένει στα ευρήματά της και χαρακτήρισε τη νέα μελέτη εσφαλμένη.

«Το μόνο στοιχείο στο οποίο υπάρχει διαφωνία υπήρχε και την εποχή της μελέτης μου: ποιο ήταν στην πραγματικότητα το μέγεθος του εγκεφάλου των δεινοσαύρων» είπε στο Reuters.

«Το συμπέρασμά τους βασίζεται σε ένα μεμονωμένα αλλά εξαιρετικά σημαντικό σημείο: το εάν τα θηρόποδα όπως ο T.rex είχαν την ίδια αναλογία [εγκεφάλου-σώματος] με τους σύγχρονους θερμόαιμους συγγενείς τους, την στρουθοκάμηλο και την κότα, ή με τους πιο μακρινούς σύγχρονους συγγενείς τους, τους κροκόδειλους» ανέφερε η ερευνήτρια.

«Εγώ λέω το πρώτο, επειδή συνέκρινα τα θηρόποδα με τις στρουθοκαμήλους. Τώρα αυτοί λένε το δεύτερο» είπε.

Ο Κάσπαρ επισήμανε πάντως ότι η σύγκριση με τα σύγχρονα πτηνά ήταν βασικό στοιχείο της νέας ανάλυσης.

Σε κάθε περίπτωση, είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να εκτιμήσει κανείς το επίπεδο νοημοσύνης ενός ζώου, ακόμα και σύγχρονων ειδών, επισήμανε ο Τόμας Χολτζ του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, συνεργάτης του Κάσπαρ.

«Πολλές υποθέσεις μας δεν επιβεβαιώνονται όταν μελετήσεις τι κάνουν τα πραγματικά ζώα στον πραγματικό κόσμο» σχολίασε.

Εκτίμησε πάντως ότι, σύμφωνα με την ανάλυση που συνυπογράφει, ο Tyrannosaurus rex ήταν πιθανότατα  «πιο έξυπνος από τους κροκοδείλους αλλά λιγότερο έξυπνος από τα τυπικά σύγχρονα πτηνά και θηλαστικά».