Μεγάλη Πέμπτη: Το μυστήριον του Γολγοθά

Τίποτε δεν είχε κλονίσει το θάρρος Του. Ούτε το φίλημα του Ιούδα. Ούτε η φυγή των Φίλων. Ούτε η άρνησις του Πέτρου. Αλλ’ ούτε η μοχθηρία των Εχθρών. Ούτε ακόμη ο χωρισμός από τη Μάννα του. Ούτε καν —Ύψιστε!— οι φρικαλέοι πόνοι του Σταυρού. Γαλήνιος έδιδε τις τελευταίες συστάσεις στον Μαθητή της Αγάπης.

Μα όταν έφυγαν όλοι και εγυμνώθη ο τραγικός Λόφος από κάθε προσφιλή ύπαρξι, ο Μεγαλομάρτυς του Γολγοθά αισθάνθηκε κάποια απομόνωσι, κάποια φρικτή εγκατάλειψι. Κι’ επόθησε την παρουσία του Θεού ο Άνθρωπος-Ιησούς. Αλλοίμονο! Ο Θεός δεν εσημείωσε την τόσο ποθεινή παρουσία Του. Κι’ ένας πόνος βαθύς σαν την άβυσσο, πικρός σαν τη χολή, έφυγε από τα χείλη του Ιησού: «Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλιπες;» Κι’ εσπάραξε από τον πόνο της η Ηχώ: δεν είχε ποτέ της επαναλάβει σπαρακτικώτερο παράπονο!

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 19.4.1946, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Κι’ ερωτούν από πότε, επίμονα ερωτούν οι αιώνες: «Πώς η Αγάπη εγκατέλιπε την Αθωότητα; Γιατί δεν έσπευσε ο Δυνατός να προστατεύση ή, τουλάχιστον, να παρηγορήση τον Αδύνατο, ο Πατέρας τον Υιό;»

Και οι αιώνες δεν έλαβαν καμμιά απάντησι ικανοποιητική. Ούτε και θα λάβουν ποτέ. Υπάρχουν στην πνευματική προπάντων ζωή μυστήρια που θα κρατούν αιώνια το μυστικό τους ζηλόφθονα. Και στο κέντρο των μυστηρίων αυτών είνε και θα παραμένη το μυστήριον του Γολγοθά — η εγκατάλειψις του Αθώου από τον Πατέρα Του. Διότι «τις έγνω νουν Κυρίου;»

«Ίνα τι με εγκατέλιπες;» διερωτάται μέσα στις τραγικές της περιπέτειες και η Ανθρωπότης, όταν κλείουν από παντού σκοτεινοί οι ορίζοντές της, όταν τα αίματα κυλούν ποτάμια, και η δυστυχία αποτελεί δράμα προκλητικό, δράμα άλυτο χωρίς την παρέμβασι του Θεού. Του Θεού όμως που απουσιάζει τόσο σκληρά, τόσο απροσδόκητα!

Νάναι άρα γε πραγματική ή, τουλάχιστον, μόνιμη η εγκατάλειψις αυτή; Δύσκολα μπορεί κανείς να το υποστηρίξη. Αλλοίμονο στην Ανθρωπότητα, αν την εγκατέλιπε οριστικά ο Καλός Θεός. Την αφήνει βέβαια να παραπαίη μέσα στα αίματα και τα ερείπια, που δημιουργεί το πνεύμα του Κακού, που φωληάζει στα τρίσβαθα του Ανθρώπου. Έρχονται όμως στιγμές αποφασιστικές, που κάποια αόρατη Δύναμις σταματά τον Άνθρωπο στα χείλη της καταστροφής και τον σώζει.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 19.4.1946, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ακόμη και στην περίπτωσι του Γολγοθά η εγκατάλειψις δεν ήτο παρά μια σκοτεινή παροδικότητα, που έσβυσε μέσα στα φώτα της Αναστάσεως.

Ποιος βέβαια δεν θα ήθελε να έλειπαν από τη ζωή όλες αυτές οι τραγικές παροδικότητες; Κι’ όμως δεν φαίνονται μόνο μοιραίες. Είνε και απαραίτητες. Σωτήριες είνε. Χωρίς τον Σταυρό Χριστιανισμός δεν θα υπήρχε. Και χωρίς Εγκατάλειψι ολοκλήρωσις της Αυτοθυσίας του Σταυρού δεν θα υπήρχε.

Το ίδιο περίπου θα έπρεπε να συμβαίνη στην ζωή των Ατόμων και των Λαών. Ο Πόνος είνε ο μοιραίος συνοδοιπόρος της ζωής των. Κι’ όταν μείνη μόνος συνοδοιπόρος, γίνεται τυραννικώτερος. Ω! Αν τότε θα άρχιζε μια εσωτερική επανάστασις, που θα εξετόπιζε τον Εγωισμό με όλο το επιτελείο του και θα ανύψωνε τη σημαία της Αγάπης; Τι θα ήταν τότε ο Πόνος παρά ένας μικροπόταμος, που θα εχάνετο μέσα στον ωκεανό της Αγάπης;

Αν όμως τα Άτομα και οι Λαοί δεν αντιμετωπίζουν έτσι τον Πόνο, αν θεωρούν αντίδοτά του άλλοι την Απάθεια και την Αναισθησία και άλλοι την Ηδονολατρεία και τον Επικουρισμό, τι κερδίζουν; Απλούστατα μονιμοποιούν το καθεστώς του Πόνου μέσα στην πανανθρώπινη Κοινωνία.

Και μόνον όταν η Κοινωνία αυτή συρθή στον δικό της Γολγοθά και φθάση ο πόνος της στον ύπατο βαθμό του με το σπαρακτικώτερο παράπονο «Ίνα τι με εγκατέλιπες;», τότε μόνον λήγει το βασίλειον του Πόνου και αρχίζει η Βασιλεία της Αγάπης και της Χαράς. Διότι, αν η Πανανθρώπινη Κοινωνία δεν μάθη να θυσιάση συνειδητά και εθελούσια τον μεγάλο Θεό της, τον Εγωισμό, και δεν λουσθή μέσα στα άγια νάματα της Αλληλεγγύης των Ατόμων και των Λαών, η παγκόσμια ζωή θα είνε ένας Γολγοθάς με τον ατέλειωτο θρήνο του: «Ίνα τι με εγκατέλιπες;»

*Κείμενο του Σ. Α. Νικολαΐδη, που έφερε τον τίτλο «Ίνα τι με εγκατέλιπες;» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» στις 19 Απριλίου 1946, Μεγάλη Παρασκευή.

Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, η Σταύρωση του Χριστού διά χειρός του κρητικού καλλιτέχνη Εμμανουήλ Λαμπάρδου (τέλη 16ου-αρχές 17ου αιώνα, πηγή: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ebyzantinemuseum.gr).