Συναγερμός σε ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ για το ρεύμα – Οι κρίσιμες μέρες του Πάσχα

Σε επιφυλακή για την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος τις κρίσιμες ημέρες του τριημέρου βρίσκονται ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ. Κι αυτό διότι η πτώση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας την περίοδο του Πάσχα, σε συνδυασμό με την υψηλή παραγωγή των φωτοβολταϊκών συστημάτων και των αιολικών πάρκων, λόγω καιρού, δοκιμάζουν τις αντοχές του.

Σε αυτές τις συνθήκες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, οι πιο κρίσιμες ημέρες, σύμφωνα με το τεχνικό προσωπικό του ΑΔΜΗΕ, είναι η σημερινή και ανήμερα του Πάσχα καθώς οι καιρικές συνθήκες ευνοούν μεγάλη παραγωγή των έργων ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας).

Οι περικοπές σε ΑΠΕ

Αύριο, Μεγάλο Σάββατο, ο καιρός αναμένεται συννεφιασμένος, οπότε θα περιοριστεί η παραγωγή των φωτοβολταϊκών, τα οποία όταν έχει ηλιοφάνεια αποτελούν τον βασικό παράγοντα αποσταθεροποίησης του ηλεκτρικού συστήματος, κατά κύριο λόγο διότι ο ΔΕΔΔΗΕ δεν μπορεί να περικόψει «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή, παρά μόνο για το ένα πέμπτο των περίπου 7,7 GW (γιγαβάτ) που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυό του.

Το «ψαλίδι» στις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που εγχέονται στο ηλεκτρικό σύστημα, από την πληθώρα των μονάδων ΑΠΕ που λειτουργούν σήμερα, αποτελούν το βασικό «εργαλείο» διατήρησης της ευστάθειάς του από τους Διαχειριστές του συστήματος μεταφοράς ρεύματος και του δικτύου διανομής ηλεκτρισμού (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ) με το μεγαλύτερο βάρος να πέφτει στα μεγάλα έργα που είναι συνδεδεμένα με το σύστημα του ΑΔΜΗΕ.

Όλες οι περικοπές που γίνονται αποτελούν τεχνική αναγκαιότητα προκειμένου να αποφευχθούν μπλακ άουτ, λόγω απώλειας της ευστάθειας του συστήματος, τις περιόδους

που η πλεονάζουσα παραγωγή ΑΠΕ δεν μπορεί να καταναλωθεί ή να εξαχθεί στο σύνολο της.

Τις δύο προηγούμενες Κυριακές, 14 και 28 Απριλίου το πρόβλημα ήταν έντονο. Ειδικά το Σαββατοκύριακο 27-28 Απριλίου οι περικοπές έφτασαν περίπου τα 4 GW, εκ των οποίων 1,5 GW περιέκοψε ο ΔΕΔΔΗΕ και 2,5 GW ο ΑΔΜΗΕ. Γενικότερα, ο ΑΔΜΗΕ έχει υπολογίσει ότι τις ημέρες που η κατανάλωση ρεύματος πέφτει στα …βάραθρα και η παραγωγή των ΑΠΕ είναι αυξημένη, λόγω ηλιοφάνειας και αέρα, τότε περισσεύουν περίπου 2,5 με 3 GW. Η παραγωγή τους είναι αυτή που πρέπει να περικοπεί.

Οι εξαγωγές ρεύματος έσωσαν το …παιχνίδι

Το 2023 οι περικοπές άγγιξαν τις 228 GWh (γιγαβατώρες) ενώ μόνο τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2024 _ οπότε οι καιρικές συνθήκες ήταν ήπιες και η ζήτηση χαμηλή _ έχει απορριφθεί παραγωγή πάνω από 300 GWh. Ειδικά τον Απρίλιο, για 17 ημέρες η παραγωγή ενέργειας υπερκάλυπτε τη ζήτηση. Εντούτοις, όπως αναφέρει στέλεχος του ΑΔΜΗΕ, την κατάσταση, τον περασμένο μήνα που το πρόβλημα ήταν έντονο, έσωσε η ζήτηση των γειτονικών χωρών. Κατά το 83% των ημερών που η Ελλάδα είχε υπερπαραγωγή «πράσινης» ενέργειας οι εξαγωγές έσωσαν το …παιχνίδι. «Τις δύσκολες ώρες εξάγαμε περίπου 200 GWh και εισάγαμε 40 GWh», επισημαίνει η ίδια πηγή.

Ωστόσο, το κατά πόσο η πλεονάζουσα παραγωγή ΑΠΕ στη χώρα μας, τις ώρες που εμφανίζεται, μπορεί να γίνει εξαγωγική ή όχι επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες καθώς παρόμοιες συνθήκες πλεονάζουσας παραγωγής συντρέχουν στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και πολλές φορές τις ίδιες ώρες με την Ελλάδα. Έτσι, το εάν τις ώρες που υπάρχει πλεονάζουσα ενέργεια στη χώρα μας μπορούμε να εξάγουμε ή όχι καθορίζεται με όρους αγοράς και τιμών.

Ο ρόλος της αποθήκευσης και των διασυνδέσεων

Μάλιστα, την επόμενη διετία το πρόβλημα αναμένεται να ενταθεί καθώς η διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα θα αυξηθεί _ ήδη λειτουργούν έργα ΑΠΕ ισχύος 13 GW και στην …ουρά ακολουθούν άλλα 15 GW με προσφορές σύνδεσης στο δίκτυο. Από το 2026 οπότε θα αρχίσουν να μπαίνουν στο σύστημα και μονάδες αποθήκευσης ενέργειας (κυρίως το μεγάλο έργο Αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία, το οποίο θα μπορεί να λειτουργεί και ως μονάδα βάσης) το πρόβλημα θα αρχίσει να λειαίνεται.

Όπως υπογραμμίζει παράγοντας της αγοράς ΑΠΕ, αναγκαίες συνθήκες για να διατηρηθούν οι περικοπές σε βιώσιμα επίπεδα για τις επενδύσεις ΑΠΕ και να είναι ασφαλής η περαιτέρω ανάπτυξη έργων παραγωγής «πράσινης» ενέργειας είναι η ενσωμάτωση αποθήκευσης, οι διεθνείς διασυνδέσεις και η αύξηση της ζήτησης, παράλληλα με τη θέσπιση ενός δίκαιου πλαισίου περικοπών.

«Η αντιμετώπιση του προβλήματος έχει τρεις διακριτές φάσεις μια βραχυπρόθεσμη, μια μεσοπρόθεσμη και μια μακροπρόθεσμη. Η βραχυπρόθεσμη αφορά την ανάπτυξη μονάδων αποθήκευσης ενέργειας, κυρίως μπαταριών που αναπτύσσονται γρήγορα, που θα μετριάσει το πρόβλημα. Μεσοπρόθεσμα πρέπει να ολοκληρωθούν οι νέες διεθνείς διασυνδέσεις, οι οποίες χρειάζονται χρόνο για να κατασκευαστούν, ώστε να αξιοποιηθούν για εξαγωγές όταν οι τιμές της αγοράς το επιτρέπουν», σημειώνει ο ίδιος. Και προσθέτει: «Μακροπρόθεσμα πρέπει να φροντίσουμε να αυξήσουμε τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μετατρέποντας θερμικές χρήσεις σε ηλεκτρικές, για παράδειγμα με αντλίες θερμότητας, ηλεκτροκίνηση ή εξηλεκτρισμό διαφόρων βιομηχανικών διεργασιών κλπ. Το κλειδί είναι να προχωρήσουν και οι τρεις φάσεις, με έναν τέτοιο χρονισμό, έτσι ώστε να μη ξεφεύγει η κατάσταση. Αλλά ακόμη δεν έχουμε προχωρήσει ούτε με την πρώτη», επισημαίνει ο ίδιος.

Σε περίπτωση που η κατάσταση δεν αλλάξει ως προς τη ζήτηση, το 2030 οπότε οι ΑΠΕ θα φτάσουν τα 30 GW, ο ΑΔΜΗΕ εκτιμά ότι οι περικοπές θα φτάσουν στο 14% ετησίως, ήτοι περίπου 10 TWh ετησίως.

Μηδενικές τιμές

Πάντως, αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν όλες οι αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη που αναπτύσσουν έργα ΑΠΕ με γρήγορους ρυθμούς στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.

Παράπλευρη απώλεια της υπερπαραγωγής ΑΠΕ, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ζήτηση είναι και οι μηδενικές τιμές. Μάλιστα, στην αγορά της επόμενης ημέρας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας διαρκώς αυξάνονται. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ENTSO-E το διάστημα Ιανουαρίου- Απριλίου η Ελλάδα εμφάνισε μηδενικές ή σχεδόν μηδενικές τιμές για 33 ώρες, ενώ εντός του Απριλίου καταγράφηκε και αρνητική τιμή.

Γι΄ αυτό απαιτείται, όπως λένε χαρακτηριστικά στελέχη της αγοράς, «προσοχή στο κενό» μεταξύ της πράσινης μετάβασης και της ενεργειακής ασφάλειας. Με άλλα λόγια, “mind the gap”…

Πηγή: ot.gr