Gen Z: Ποιο είναι το νέο status symbol της

Στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών βρίσκονται οι μη επεμβατικές και αντιγηραντικές «προσαρμογές», όπως τα fillers για τα χείλη και το Botox. Απόδειξη πως από το 2019 έως το 2022, σημειώθηκε αύξηση 18% στις αισθητικές επεμβάσεις προσώπου στις ΗΠΑ, ενώ ο αριθμός των ενέσεων Botox αυξήθηκε κατά 73%. Και σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Πλαστικής και Επανορθωτικής Χειρουργικής Προσώπου, η Gen Z συμβάλλει στην αύξηση ζήτησης.

Ακόμη και πριν από την έκρηξη τηλεργασίας, ειδικοί παρατήρησαν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνέβαλαν στη διαμόρφωση της εμφάνισης των ανθρώπων. Το The New Yorker μάλιστα ανακήρυξε το 2019 ως «The Age of Instagram Face», αναγνωρίζοντας έτσι τη δημοφιλία του μέσου λόγω του αποτυπώματος των Καρντάσιαν και άλλων influencers. Οι άνθρωποι είχαν αρχίσει να φαίνονται ίδιοι. Και σήμερα, πέντε χρόνια αργότερα, η τάση έχει ενταθεί.

Η αλλαγή προσώπου εναρμονίζεται με την κάθε εποχή. «Αν και γνωρίζουμε ότι κανείς δεν μοιάζει με το προφίλ του στο Instagram», ανέφερε στο Business Insider η Χέδερ Ουίντοους, καθηγήτρια φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Warwick, «πάντα συγκρίνουμε το πραγματικό μας σώμα με το προφίλ όλων των άλλων στο Instagram».

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βλάπτουν την αυτοεκτίμηση

Εδώ και καιρό έρευνες έχουν δείξει πως οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης βλάπτουν την αυτοεκτίμηση των νέων. Μια μελέτη του 2018 σε έφηβα κορίτσια διαπίστωσε ότι όσο περισσότερο χρόνο περνούσαν χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τόσο πιο πιθανό ήταν να βιώσουν «σωματική δυσαρέσκεια» και κατάθλιψη.

Ομοίως έρευνα της Αμερικανικής Εταιρείας Ψυχολογίας, το 2023, διαπίστωσε ότι έφηβοι και νεαροί ενήλικες που μείωσαν τον χρόνο τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά 50% για μερικές εβδομάδες παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στο πώς ένιωθαν για την εμφάνισή τους.

Από την αρχή των φίλτρων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ερευνητές ανησυχούσαν για τον αντίκτυπό τους. Το 2018 ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης υποστήριξαν ότι τα φίλτρα είχαν καταστροφική επίδραση στην αυτοεκτίμηση, χαρακτηρίζοντας την τάση «δυσμορφία του Snapchat».

Από τότε, τα φίλτρα έχουν γίνει πιο ρεαλιστικά. Τα κόλπα του TikTok όπως το Bold Glamour και το Teenage Look αλλάζουν απρόσκοπτα τα πρόσωπα pixel προς pixel, δημιουργώντας έναν φανταστικό εικονικό καθρέφτη που οι ψυχολόγοι λένε ότι μπορεί να οδηγήσει σε σωματική δυσφορία.

Ποιοι χρησιμοποιούν τα φίλτρα

Μελέτη του 2020 από το Πανεπιστήμιο City του Λονδίνου διαπίστωσε ότι το 90% των γυναικών ηλικίας 18 έως 30 ετών χρησιμοποιούσαν φίλτρα για να βελτιώσουν την εμφάνισή τους. Ενώ μια άλλη του 2019 αποκάλυψε πως οι άνθρωποι που χρησιμοποιούσαν το YouTube, το Tinder και το Snapchat – και ειδικότερα τις λειτουργίες επεξεργασίας εικόνας που διαθέτουν τα συγκεκριμένα μέσα – ήταν πιο πιθανό να αποδεχτούν την αισθητική χειρουργική. Σε ένα ακόμη βήμα παραπέρα πήγε έρευνα του 2022, σύμφωνα με την οποία Gen Z-ers που χρησιμοποιούσαν φίλτρα στις φωτογραφίες τους στο Instagram ήταν πλέον διατεθειμένοι να κάνουν αισθητικές επεμβάσεις.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν επίσης μειώσει το στίγμα της αισθητικής επέμβασης. Η μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι άτομα που ακολούθησαν influencer που είχε κάνει αισθητική επέμβαση, ήταν πιο πιθανό να θέλουν να υποβληθούν στη δική τους επέμβαση.

Η στροφή από χειρουργικές επεμβάσεις στις ελάχιστα επεμβατικές ενέσεις έχει κάνει την αισθητική επέμβαση ασφαλέστερη και πιο διαθέσιμη στους μέσους ανθρώπους.

Σε μια έρευνα του 2019 σε χρήστες Snapchat στο Ηνωμένο Βασίλειο από το Vice, το 59% των ατόμων ηλικίας 13 έως 24 ετών δήλωσαν ότι αντιμετώπιζαν τα Botox και τα fillers σαν το κούρεμα ή το μανικιούρ.

Αντί για το «ακίνητο» πρόσωπο της δεκαετίας του 1990 ή τη μόδα του duck face της δεκαετίας του 2010, οι σημερινές αισθητικές τάσεις κλίνουν προς μια εμφάνιση «ο ίδιος, αλλά καλύτερος». Η εμμονή με το σώμα της δεκαετίας του 2000 έχει αντικατασταθεί από μια αντιγηραντική εμμονή – χαρακτηριστικό είναι πως το 19% της Gen Z χρησιμοποιοιεί ήδη αντιγηραντικούς ορούς.

Νέο status symbol ή χάσμα;

Η Ουίντοους υποστηρίζει ότι έχουμε απομακρυνθεί από το να επιδεικνύουμε status μέσω αντικειμένων, αλλά τώρα κυνηγάμε το «it» πρόσωπο. Η απομακρυσμένη εργασία έχει επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζουμε τους εαυτούς μας στο διαδίκτυο. Οι άνθρωποι δεν βλέπουν την τσάντα ή τα παπούτσια του συνομιλητή τους, αλλά όλοι βλέπουν το πρόσωπό του.

«Το χάσμα μεταξύ της ταυτότητας που παρουσιάζουμε στα social media και του εαυτού που βλέπουμε στον καθρέφτη, μεγαλώνει», τόνισε η Ουίντοους. «Δεν είναι απλώς ωραίο να δείχνουμε καλύτερα. Έχει εξελιχθεί στο ότι νιώθουμε αποτυχημένοι αν δεν το κάνουμε».