Ελληνοτουρκικά: Ενώ η Αθήνα συζητάει, η Αγκυρα επιμένει στις βλέψεις της σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο

Η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας δεν ανήκει στη σφαίρα της θεωρίας, αλλά αποτελεί μια πάγια στρατηγική που υλοποιείται, βήμα – βήμα, σε όλους τους τομείς. Από την υπεράσπιση της κατοχής στην Κύπρο έως την επιμονή σε σχέδια διχοτόμησης του Αιγαίου, τα πραδείγματα αρκετά (στη φωτογραφία από Eurokinissi/Τατιάνα Μπόλαρη, επάνω, Ερντογάν, αριστερά, και Μητσοτάκης στο Μέγαρο Μαξίμου, την 7η Δεκεμβρίου 2023).

Ο Ερντογανισμός αποτελεί συνέχεια του Κεμαλισμού, από τον οποίον ουδόλως μπορεί ν’ αποδράσει

Ο χάρτης αποτυπώνει τις τέσσερεις φάσεις με τις οποίες η Τουρκία καθορίζει κατά τρόπο παράνομο την επεκτατική της πολιτική μέσω του τομέα έρευνας και διάσωσης. Είναι πρόδηλον ότι οι Τούρκοι ξεπερνούν ακόμη και τον 25ο μεσημβρινό, διχοτομούν το Αιγαίο και ελέγχουν την περιοχή από τη Ρόδο μέχρι τα δυτικά της Κύπρου. Υπάρχει άμεση συνάφεια μεταξύ του τομέα έρευνας και διάσωσης και αυτού που ονομάζουν Επουράνια και Γαλάζια Πατρίδα.

Η αναθεωρητική στρατηγική της Αγκυρας, που καθρεφτίζεται επί του νεο-Οθωμανισμού, εκδηλώνεται, εκτός των άλλων, μέσω της επέκτασης των έκνομων ορίων της τουρκικής έρευνας και διάσωσης. Τα όρια αυτά ξεκινούν από τα Δαρδανέλια και φτάνουν ως την Κύπρο. Είναι, δε, συναφή, όχι μόνο με την αντίληψη της Γαλάζιας, αλλά και της «Επουράνιας Πατρίδας».

Εχει, μάλιστα, τις ρίζες της στα στρατηγικά αξιώματα του Κεμάλ Ατατούρκ. Οτι, δηλαδή, η χώρα του θα πρέπει, εκτός του εδάφους, να κυριαρχήσει στη θάλασσα και στον αέρα. Αρα, ο Ερντογανισμός αποτελεί συνέχεια του Κεμαλισμού, από τον οποίον ουδόλως μπορεί ν’ αποδράσει, επισημαίνει σε ανάλυσή του ο Δρ Γιάννος Χαραλαμπίδης.

Φάσεις επέκτασης και σκοποί

Τι συμβαίνει με την Τουρκία και τον τομέα έρευνας και διάσωσης; Επί τούτου θα ήταν δυνατό να επισημανθούν τα εξής:

Πρώτο, η έρευνα και διάσωση εκτείνεται εντός των κυριαρχικών δικαιωμάτων στη θάλασσα και στον αέρα. Ή/και εντός των ειδικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως είναι για παράδειγμα η ΑΟΖ ή το FIR.

Δεύτερο, η Τουρκία, σταδιακά, δηλαδή σε τέσσερεις φάσεις, η πρώτη το 1981, η δεύτερη το 1988, η τρίτη το 2001 και η τέταρτη το 2020, επέκτεινε, κατά παράνομο τρόπο, τα όρια των αρμοδιοτήτων της στον τομέα έρευνας και διάσωσης από το Αιγαίο ως τα δυτικά της Κύπρου, αγγίζοντας τα σύνορα της Γαλάζιας και «Επουράνιας Πατρίδας».

Καλύπτει ποσοστό της τάξης του 26% του θαλάσσιου και εναέριου χώρου του Αιγαίου και 43% της Κύπρου. Ξεπερνά ακόμη και αυτόν τον 25ο μεσημβρινό. Διχοτομεί το Αιγαίο, για να φτάσει κάποια στιγμή ακόμη και μέχρι την ηπειρωτική Ελλάδα. Κάτι τέτοιο θα γίνει πράξη εάν η Αθήνα δεχτεί την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου.

Διότι, υπό αυτές τις συνθήκες, θα χαθεί η πρώτη γραμμή άμυνας της Ελλάδας. Αυτό είναι το ένα σκέλος της τουρκικής στρατηγικής. Το άλλο εκτείνεται μεταξύ Ρόδου και Κύπρου. Εάν πέσει η Κύπρος, η ανατολική Μεσόγειος κυριαρχείται από την Τουρκία και η άμυνας της Ελλάδας μεταφέρεται στη γραμμή Κρήτη, Κάρπαθος, Ρόδος.

Ελεγχος θαλάσσιων και εναέριων οδών

Είναι, δε, πρόδηλον ότι από τη Ρόδο ως την Κύπρο, η Τουρκία επιδιώκει να εμπεδώσει την κυριαρχία της στον τομέα της έρευνας και διάσωσης, εκμεταλλευόμενη, εκτός των άλλων, ειδικώς για την περίπτωση της Κύπρου, το έλλειμμα που έχει σε πτητικά μέσα και τη σχεδόν παντελή απουσία ναυτικών δυνάμεων.

Το γεγονός αυτό γίνεται εμφανές από την τέταρτη φάση της τουρκικής επέκτασης του τομέα έρευνας και διάσωσης από το ύψος της νήσου Νίσυρος, πάνω από τη Ρόδο, ως τα δυτικά της, στ’ ανοικτά της Πάφου, καλύπτοντας το FIR της Κύπρου. Επί τη βάσει αυτού του σχεδιασμού, η Τουρκία έχει δυο σταθμούς εκπομπών, τον έναν στη Σμύρνη και τον άλλον στην Αττάλεια, που παρανόμως καλύπτει τμήμα της Κύπρου.

Τρίτο, η επέκταση των διοικητικών ορίων των περιοχών έρευνας και διάσωσης της Τουρκίας είναι συναφής με τον έλεγχο των θαλάσσιων και εναέριων οδών από και προς το Αιγαίο, δηλαδή από τα Δαρδανέλια ως την Κύπρο μέσω των ανατολικών πυλών του Αιγαίου, που βρίσκονται στη γραμμή Κρήτη, Κάρπαθος, Ρόδος. Εξ ου και η τέταρτη φάση του 2020.

Αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων

Κατά τον Δρ. Διεθνών Σχέσεων Γιάννο Χαραλαμπίδη, πίσω από την επέκταση των τουρκικών ορίων για την έρευνα και διάσωση είναι πρόδηλη η αμφισβήτηση των κυριαρχικών και ειδικών κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και της Ελλάδας στη θάλασσα και στον αέρα. Απώτερος στόχος είναι η παγίωση ενός διαφορετικού γεωπολιτικού συσχετισμού.

Το γεγονός αυτό θα παράσχει στην Αγκυρα τη δυνατότητα για την υλοποίηση τη στρατηγική της για να γίνει μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη. Ενός πολιτικού οράματος που θέλει την Τουρκία να εκτείνεται εκτός των κρατικών της τειχών, όπως τονίζει ο Ερντογάν, να φτάνει ως την Κίνα, μέσω των τουρκογενών κρατών της Κεντρικής Ασίας και των Ουιγούρων από τη μια και ως την Αφρική και την Ευρώπη από την άλλη, στο πλαίσιο μιας προβολής ισχύος που συνδυάζεται με την ιδεολογία του Παντουρκισμού.

Η υλοποίησή του λαμβάνει στην πράξη τις εξής, μεταξύ άλλων, πολιτικές κατευθύνεις: Α) Της εγκαθίδρυσης στρατιωτικών βάσεων, όπως στη Σομαλία, στη Λιβύη, στην Αλβανία και αλλού. Β) Της λειτουργίας του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών. Γ) Της ενίσχυσης πολιτιστικών και θρησκευτικών δεσμών υπό την τουρκική καθοδήγηση. Ε) Της πώλησης πολεμικού υλικού, κυρίως στις χώρες της Αφρικής. Στ) Της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας στην ΕΕ, εάν αυτή καταλήξει σε πλήρη ένταξη, πράγμα δύσκολο, είτε σε ειδική σχέση. Ζ) Της πολιτικής του εκκρεμούς, που σημαίνει ότι η Αγκυρα ταλαντεύεται αναλόγως των στρατηγικών της συμφερόντων, άλλοτε προς τη Ρωσία και άλλοτε προς τις ΗΠΑ. Ή άλλοτε προς τη χριστιανική Ευρώπη και άλλοτε προς τον μουσουλμανικό και αραβικό κόσμο.

Τα ΜΟΕ σε Αιγαίο και Κύπρο…

Σε αυτή τη βάση ο Δρ. Διεθνών Σχέσεων Γιάννος Χαραλαμπίδης αναρωτιέται ποιος διάλογος μπορεί να γίνει είτε στο Αιγαίο είτε στην Κύπρο, όταν πουθενά η Τουρκία δεν υποχωρεί. Μάλλον ροκανίζει τον χρόνο για να επιβάλει τετελεσμένα, εισπράττοντας, ταυτοχρόνως, καθαρό ποινικό μητρώο έναντι των ΗΠΑ και της ΕΕ.

Μάλιστα, κατά τον Γιάννο Χαραλαμπίδη, το μοντέλο των ΜΟΕ θα ήταν ένα καλό άλλοθι στην αποτυχημένη προσπάθεια της κας Ολγκίν, ως απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ, για την εξεύρεση κοινού εδάφους στο Κυπριακό.

Και θα είναι αποτυχία διότι, εφόσον οι Τούρκοι δεν υποχωρούν από τη λύση των δυο κρατών, είτε η διαδικασία θα καταλήξει σε αδιέξοδο και για να σωθεί θα καλυφθεί κάτω από νέο πακέτο ΜΟΕ μέχρι νεωτέρας, είτε θα γίνει αποδεκτή από την ελληνοκυπριακή πλευρά η θέση του ΓΓ του ΟΗΕ περί του τετραγωνισμού του κύκλου, που σημαίνει ότι τα δυο κράτη θα είναι βάση της τελικής διευθέτησης.

Ο,τι και αν συμβεί, τα τετελεσμένα που επιδιώκει διαχρονικά η Τουρκία μέσω των ορίων του τομέα έρευνας και διάσωσης, αποκαλύπτουν αυτό το οποίο οι ηγέτες μας δεν θέλουν να βλέπουν. Τον τουρκικό επεκτατισμό, που οικοδομείται σταθερά και μπροστά στα μάτια μας…