Ο πόλεμος πνίγει και τη βιομηχανία πετρελαίου στη Ρωσία

Ο πόλεμος στην Ουκρανία επιδεινώνει το πρόβλημα απασχόλησης στη Ρωσία και επηρεάζει μια βασική βιομηχανία για την οικονομία της: Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, δυο από τους κινητήρες που επιτρέπουν τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας. Οι εργαζόμενοι στον ενεργειακό τομέα γίνονται ολοένα και πιο σπάνιοι.

Αν και οι μισθοί ήταν ιστορικά υψηλοί στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, επί του παρόντος δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστούν αυτά που πληρώνει ο στρατός. Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε και το δημογραφικό πρόβλημα που πλήττει τη Ρωσία εδώ και δεκαετίες.

Δημογραφικό πρόβλημα

Η έλλειψη ανθρώπινου κεφαλαίου έχει επηρεάσει αρνητικά τη ρωσική οικονομία εδώ και αρκετό καιρό. Όπως συνηθίζεται στις δυτικές χώρες, η Ρωσία έχει και αυτή δημογραφικό πρόβλημα, με τον εργαζόμενο πληθυσμό να μειώνεται διαρκώς εδώ και σχεδόν μια εικοσαετία. Οι δυσκολίες σε αυτό το μέτωπο έχουν γίνει πιο έντονες τα τελευταία χρόνια, σε μια καίρια στιγμή για τη χώρα, καθώς χρειάζεται η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου να λειτουργεί καλά για να μπορεί να συνεχίσει να χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία. Από την άλλη οι ανάγκες του ίδιου του στρατού να στρατολογεί διαρκώς για να συντηρεί το ουκρανικό μέτωπ στερεί εργάτες.

Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είναι η αύξηση μισθών που πραγματοποίησε ο στρατός για να προσλάβει νέους μισθοφόρους. Η Rostec, η κρατική αμυντική εταιρεία της Ρωσίας, αύξησε τους μισθούς το 2023 κατά μέσο όρο 17,2%. Η αύξηση μισθού ταιριάζει με το αίτημα του Sergey Chemezov, Διευθύνοντος Συμβούλου της αμυντικής εταιρείας της χώρας, προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν τον περασμένο Αύγουστο: «Χρειαζόμαστε περισσότερα στρατεύματα», ζήτησε τότε η επιθυμία του εισακούστηκε.

Οι μισθοί

Τα στοιχεία καταδεικνύουν το πρόβλημα που έχει η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου στο να είναι σε θέση να ανταγωνιστεί τους μισθούς των στρατιωτικών. Αν και οι εργαζόμενοι στον ενεργειακό τομέα αμείβονται καλά στη Ρωσία, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της χώρας (ιστορικά αμείβονται υπερδιπλάσια από τον μέσο όρο για ολόκληρη την οικονομία), η πραγματικότητα είναι πως ό,τι πληρώνει το κράτος για να πάει κάποιος στον πόλεμο είναι όλο και πιο ανταγωνιστικό. Τους δύο πρώτους μήνες του 2024, ο μέσος μισθός στη βιομηχανία πετρελαίου ήταν 125.200 ρούβλια το μήνα, αλλά ο στρατός προσφέρει ήδη, μόνο για την κατάταξη, ένα μπόνους σχεδόν 200.000 ρούβλια που καταβάλλεται από το κράτος και ένα άλλο, που καταβάλλεται από διαφορετικές περιοχές της χώρας, που φτάνουν το 1 εκατομμύριο ρούβλια. Ποσό, που ισοδυναμεί με μισθό σχεδόν ενός ολόκληρου έτους.

Ο ανταγωνισμός στους μισθούς των ενόπλων δυνάμεων έναντι της πετρελαϊκής βιομηχανίας είχε αντίκτυπο στη διαθεσιμότητα του εργατικού δυναμικού», είπε στο Σοβιέτ ο Ντμίτρι Κασάτκιν, συνεργάτης της ρωσικής εταιρείας συμβούλων Kasatkin.

Αυξημένος ανταγωνισμός

Αυτός ο αυξημένος ανταγωνισμός από τον στρατό αυξάνει την έλλειψη ανθρώπινου κεφαλαίου στην ενεργειακή βιομηχανία. Η εταιρεία συμβούλων θεωρεί ότι ο κλάδος χρειάζεται φέτος περίπου 40.000 νέους εργαζόμενους, μια πραγματικότητα που αφήνει το στίγμα της και στις προσφορές εργασίας που δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο. Σύμφωνα με στοιχεία από την πλατφόρμα εργασίας hh.ru, ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 24% από έτος σε έτος το πρώτο τρίμηνο του 2024.

Ο Alexei Zakharvov, πρόεδρος της ιστοσελίδας Superjob.ru, εξηγεί πώς «η έλλειψη εργατικού δυναμικού επηρεάζει ακόμη και τις πιο προσοδοφόρες βιομηχανίες», όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. «Αυτός ο κλάδος δεν έχει την πολυτέλεια να προσελκύει ανθρώπινο κεφάλαιο με πολύ υψηλότερους μισθούς, αλλά το κράτος ανταγωνίζεται την προσφορά του για συμβάσεις εργασίας», επισημαίνει.

Το πρόβλημα

Το υποκείμενο πρόβλημα της Ρωσίας δεν είναι νέο και είναι το ίδιο με αυτό άλλων μεγάλων αναπτυγμένων οικονομιών στον πλανήτη, όπως η Ευρώπη, η Ιαπωνία ή ακόμα και η Κίνα τον τελευταίο καιρό: δημογραφικά όλες υποφέρουν. Το ποσοστό των εργαζομένων κάτω των 30 ετών στη Ρωσία μειώθηκε στο 14,9% το 2022, το χαμηλότερο ποσοστό από το 1990. Τα πρώτα χρόνια μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η χώρα υπέστη κατάρρευση νέων γεννήσεων. Μεταξύ 2007 και 2021 ο ενεργός πληθυσμός της Ρωσίας μειώθηκε κατά 5,8 εκατομμύρια εργαζόμενους.

Ο Covid ευθύνεται επίσης εν μέρει για τη μείωση του ενεργού πληθυσμού τα τελευταία χρόνια, με 750.000 θανάτους που καταγράφηκαν στη χώρα μεταξύ 2020 και 2022, εκ των οποίων περισσότεροι από τους μισούς ήταν συνέπεια του ιού, σύμφωνα με στοιχεία της ρωσικής Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι το τελευταίο πρόβλημα που αλλάζει τα δημογραφικά στοιχεία της χώρας. Εκτός από τους θανάτους και τους τραυματισμούς (υπολογίζονται σε περίπου 450.000 τα θύματα του πολέμου), η εισβολή έχει προκαλέσει απότομη μείωση της μετανάστευσης στη χώρα. Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας, 110.000 μετανάστες εισήλθαν στη χώρα το 2023, μόλις το ένα τέταρτο αυτών που εισήλθαν το 2021, το τελευταίο έτος κατά το οποίο υπήρχαν καταγραφές πριν από την έναρξη του πολέμου…