Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι επαφές της ελληνικής με την καρική γλώσσα (Μέρος Α’)

Σε έναν ιδιαίτερο κλάδο της οικογένειας των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, αυτόν της Ανατολίας, ανήκει η καρική. Η γλώσσα αυτή έχει υψηλό βαθμό συγγένειας με δύο από τις σημαντικότερες γλώσσες του κλάδου της Ανατολίας, τη χεττιτική (γι’ αυτήν υπάρχουν μαρτυρίες που χρονολογούνται από το 17ο έως το 13ο αιώνα π.Χ.) και τη λουβική (σύγχρονη της χεττιτικής, μιλιόταν όμως και στην 1η χιλιετία π.Χ.), καθώς και με τις γλώσσες που μιλούσαν στη Μικρά Ασία ακόμα και πριν από τη 2η χιλιετία π.Χ. Αυτό που προπάντων αξίζει να συγκρατήσουμε είναι πως η καρική ήταν μια γλώσσα αυτόχθων ή ιθαγενής (τούτο σημαίνει ότι υπήρξε και αναπτύχθηκε στο χώρο όπου δημιουργήθηκε), με αμιγώς τοπικό χαρακτήρα.

Ο γεωγραφικός χώρος όπου χρησιμοποιήθηκε η υπό εξέταση γλώσσα ήταν η Καρία, το τμήμα εκείνο της μικρασιατικής χερσονήσου που βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της, ανάμεσα στη Λυδία προς βορράν και τη Λυκία προς νότον (απέναντι, δηλαδή, από το ελληνικό νησιωτικό σύμπλεγμα που εκτείνεται περίπου από τη Σάμο έως τη Ρόδο). Σύμφωνα με μυθολογικές αναφορές, οι Κάρες έφθασαν στον τόπο αυτόν ξεκινώντας από την Κρήτη και τις Κυκλάδες, μετά δε την εγκατάστασή τους αναμείχθηκαν με τους γηγενείς κατοίκους, στους οποίους περιλαμβάνονταν και οι Λέλεγες.

Στις αφηγήσεις αυτές αντιτίθενται τα ιστορικά γεγονότα: οι Κάρες ήταν ένας από τους αυτόχθονες λαούς της Μικράς Ασίας, που ήλθαν πρώτη φορά σε επαφή με τους Έλληνες κατά την περίοδο του ελληνικού αποικισμού. Στον Ηρόδοτο, μάλιστα, γίνεται λόγος για μικτούς γάμους μεταξύ ανδρών από την Αθήνα (καθαρόαιμων Ιώνων) και γυναικών από την Καρία. Ο ίδιος ο «πατέρας της ιστορίας» ήταν γόνος σημαντικής οικογένειας της καρικής Αλικαρνασσού (αποικίας που είχαν ιδρύσει οι δωρικής καταγωγής Τροιζήνιοι), ενώ τα ονόματα του πατέρα του (Λύξης) και ενός στενού συγγενούς του (Πανύασσις ή Πανύασις, γνωστός επικός ποιητής) ήταν καρικής προελεύσεως. Εξάλλου, την ανάμειξη ελληνικών και καρικών πληθυσμών φανερώνει και η εξόχως χαρακτηριστική περίπτωση ενός μισθοφόρου που είχε προσφέρει τις υπηρεσίες του στον αιγύπτιο βασιλιά Ψαμμήτιχο Β’, σε μια εκστρατεία του στη Νουβία (νυν βόρειο Σουδάν) το 591 π.Χ. Ο στρατιώτης αυτός, όπως μαρτυρεί ένα ιδιόχειρο χάραγμα στο κατώτερο τμήμα κολοσσιαίου αγάλματος του Ραμσή Β’, είχε όνομα καρικό και πατρώνυμο ελληνικό.

Τον 7ο αιώνα π.Χ. οι Κάρες υποτάχθηκαν στους προς βορράν γείτονές τους, τους Λυδούς. Περί τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., μετά την πτώση του τελευταίου βασιλιά της Λυδίας, του περίφημου Κροίσου, η Καρία περιήλθε στον έλεγχο των Περσών, αργότερα δε, στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ., κατέστη περσική σατραπεία. Τη διακυβέρνηση της σατραπείας, που αποτέλεσε ένα αυτόνομο κράτος έως την κατάκτησή της από τον Μεγαλέξανδρο, άσκησε η δυναστεία των Εκατομνιδών, που μέλη της υπήρξαν ο σατράπης Εκάτομνος ή Εκατόμνος (ο ιδρυτής της δυναστείας) και τα τέκνα του Μαύσωλος, Αρτεμισία (είχε παντρευτεί τον Μαύσωλο), Ιδριεύς και Άδα (είχε παντρευτεί τον Ιδριέα).

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, χάρτης όπου απεικονίζεται η θέση της Καρίας στη μικρασιατική χερσόνησο.