Οι πολλαπλοί συμβολισμοί της περιοδείας του Σι Τζινπίνγκ στην Ευρώπη

Η αλήθεια είναι ότι εάν ένα τουριστικό γραφείο διαφήμιζε ως ταξίδι στην Ευρώπη, από αυτά με τις επισκέψεις σε διαφορετικές χώρες μέσα σε σύντομο διάστημα που συνήθως καταλήγουν σε απορίες της μορφής «που τράβηξα αυτή τη φωτογραφία στο Παρίσι ή στη Ρώμη;», ένα ταξίδι που περιλάμβανε το Παρίσι, το Βελιγράδι και τη Βουδαπέστη, θα το θεωρούσαμε μάλλον μια κακή επιλογή, αφού θα άφηνε απέξω πλήθος αξιοθέατων.

Όμως, ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ δεν ήρθε στην Ευρώπη για να κάνει τουρισμό. Ήρθε για να κάνει πολιτική. Και ειδικότερα ήρθε για να δείξει ότι σε πείσμα της νεοψυχροπολεμικής ρητορικής που ασπάζονται αρκετοί στη Δύση, η Κίνα μπορεί να έχει ακόμη καλές σχέσεις με ευρωπαϊκές χώρες και έτσι να δείξει ότι κάθε άλλο παρά αδιάρρηκτη είναι η ενότητα του ΝΑΤΟ και της «Συλλογικής Δύσης» απέναντι στον «εξ Ανατολών» κίνδυνο.

Και βεβαίως ήρθε για να υπογραμμίσει ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να ξεχνά ότι μπορεί πάντα να έχει οικονομικές σχέσεις με την Κίνα, ακόμη και όταν αυτό σημαίνει να ξεπεραστούν κάποια προβλήματα που ανακύπτουν.

Αναζητώντας συνεννόηση με τη Γαλλία

Η επίσκεψη στη Γαλλία μπορεί να παρέπεμπε σε μια ιστορία καλών σχέσεων που αφετηρία είχαν την εποχή που ο Σαρλ ντε Γκωλ όχι μόνο αναγνώριζε την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ως εκπρόσωπο του κινεζικού έθνους αλλά και διαφοροποιείτο εν μέρει από την πολιτική των ΗΠΑ, όμως κυρίως είχε να κάνει με το σήμερα και τις προκλήσεις του.

Γιατί μπορεί ο Εμανουέλ Μακρόν να έχει κάνει δηλώσεις σε σχέση με την Ταϊβάν που απέχουν από αυτές των ΗΠΑ και στα αυτιά του Πεκίνου ηχούν ως επιθυμία αποφυγής το ΝΑΤΟ να επεκτείνει το πεδίο δράσης του στη Ν.Α. Ασία, όμως την ίδια στιγμή οι χώρες είναι σε έναν έντονο εμπορικό ανταγωνισμό, ιδίως εάν αναλογιστούμε ότι η Κίνα διεκδικεί ένα μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς ηλεκτρικών αυτοκινήτων που απειλεί να φέρει σε δυσμενέστερη θέση την γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία. Δεν είναι τυχαίο, ότι ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει εάν υπάρχουν ζητήματα αθέμιτου ανταγωνισμού από τα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Πάντως, ο Σι φάνηκε να θέλει να κατευνάσει την επιφυλακτικότητα ως προς την εξαγωγική πολιτική της Κίνας, προσφέροντας ανοίγματα στην κινεζική αγορά για κρίσιμα εξαγώγιμα προϊόντα της Γαλλίας όπως το κονιάκ (που αρχικά είχε βρεθεί στο στόχαστρο κινεζικών «αντιμέτρων») ή τα καλλυντικά. Υπογράφηκαν και κάποιες συμφωνίες για μεταξύ γαλλικών και κινεζικών εταιρειών, όχι όμως πολύ μεγάλης κλίμακας.

Την ίδια στιγμή ο Κινέζος ηγέτης υποστήριξε διάφορες πρωτοβουλίες του Μακρόν όπως για παράδειγμα η Ολυμπιακή εκεχειρία ενόψει των αγώνων της Ολυμπιάδας του 2024 στο Παρίσι.

Η υπενθύμιση του βομβαρδισμού της κινεζικής πρεσβείας στο Βελιγράδι

Από την άλλη, η επίσκεψη στην πρωτεύουσα της Σερβίας συνοδεύτηκε εξαρχής και από μια υπενθύμιση του πώς βλέπει η Κίνα το ΝΑΤΟ. Άλλωστε, η επίσκεψη συμπίπτει με την 25^η επέτειο του νατοϊκού βομβαρδισμού της Πρεσβείας της Κίνας στο Βελιγράδι κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων κατά της Γιουγκοσλαβίας, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο τριών Κινέζων δημοσιογράφων, με τον Σι να υπογραμμίζει, με κείμενό του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πολίτικα, ότι «η Σινο-σερβική φιλία, σφυρηλατημένη με το αίμα των συμπατριωτών μας, θα μείνει στην κοινή μνήμη των λαών της Κίνας και της Σερβίας».

Όμως, πέραν αυτών είναι σαφές ότι η Κίνα επενδύει στις καλές σχέσεις με τη Σερβία, μια χώρα που  έχει επιλέξει να μην είναι ακόμη μέλος του ΝΑΤΟ. Αυτή η επένδυση παίρνει και απτές μορφές όπως για παράδειγμα δείχνει το γεγονός ότι το 8,5% των δανείων της Σερβίας είναι από την Κίνα, την ώρα που η ΕΕ εξακολουθεί να συνδέει τη χρηματοδοτική βοήθεια προς τη Σερβία με βήματα προόδου στο ζήτημα του Κοσόβου.

Η Ουγγαρία επενδύει στις καλές σχέσεις με την Κίνα

Με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες να προσπαθούν τα τελευταία χρόνια να περιορίσουν τις κινεζικές επενδύσεις και να αρνούνται να είναι τμήμα της κινεζικής στρατηγικής «Μία ζώνη – ένας δρόμος», είναι εύλογο ότι η περιοδεία του Σι στην Ευρώπη περιλαμβάνει και μια χώρα-μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που αυτή τη στιγμή επιζητεί κινεζικές επενδύσεις.

Άλλωστε, ο Βίκτορ Όρμπαν δεν έχει υιοθετήσει μόνο τις σχετικά πιο φιλο-ρωσικές θέσεις εντός ΕΕ, αλλά και τις πιο φιλοκινεζικές, με την Ουγγαρία να έχει μπλοκάρει διάφορες αποφάσεις της ΕΕ που ήταν επικριτικές κατά της Κίνας.

Ούτε είναι τυχαίο, ότι ενώ η ουγγρική κυβέρνηση επέβαλε να αποχωρήσει από την χώρα το Central European University, ένα ιδιωτικό ίδρυμα που εκπροσωπούσε μια κατεξοχή φιλοδυτική φιλελεύθερη γραμμή, έχει προσκαλέσει το κινεζικό Πανεπιστήμιο Φουντάν να αποκτήσει παράρτημα στην Ουγγαρία.

Και βέβαια η ουγγρική κυβέρνηση έχει διαφοροποιηθεί από τη θέση άλλων ευρωπαϊκών χωρών για αθέμιτο ανταγωνισμό από τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα και τουλάχιστον μία κινεζική εταιρεία έχει αποφασίσει να χρησιμοποιήσει την Ουγγαρία ως βάση παραγωγής, κάτι που φέρνει τη χώρα σε πλεονεκτική θέση εάν τελικά ο συμβιβασμός ανάμεσα στην ΕΕ και την Κίνα είναι τελικά μεγαλύτερο μέρος των κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων να κατασκευάζεται στην Ευρώπη.

Πάνω από όλα, όμως, η Κίνα εύλογα επενδύει ιδιαίτερα στο να έχει καλές σχέσεις με μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ όπως  η Ουγγαρία ακριβώς για να δείξει ότι κάθε άλλο παρά «αρραγές» είναι το αντι-κινεζικό μέτωπο στη Δύση.