Πράσινες ταράτσες: ένα όνειρο από ψηλά

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, ένας από τους δείκτες που υπολογίζονται ώστε μία πόλη να μπορεί να θεωρείται βιώσιμη είναι ότι πρέπει να αναλογούν το λιγότερο 8-10 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο. Αυτές οι μετρήσεις γίνονται σε μεγάλους μητροπολιτικούς δήμους ανά τον κόσμο, όπως και στην Αθήνα που βρίσκεται προς το τέλος της λίστας με περίπου 0,96 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο! Η αγαπημένη μας Αθήνα είναι μία όαση τσιμέντου με κάποια ελάχιστα πάρκα να δηλώνουν το παρόν και κάποιες τελευταίες ελπίδες μητροπολιτικών πάρκων να εξανεμίζονται χάριν και άλλου τσιμέντου.

Οπότε, τι μπορούμε να κάνουμε; Όσλο και Βέρνη δεν θα γίνουμε, αλλά μπορούμε να γίνουμε μία καλύτερη έκδοση του ευρωπαίου εαυτού μας.

Αρχικά, το κράτος και η αυτοδιοίκηση θα πρέπει να εκμεταλλευτούν όποιον ελεύθερο πιθανό χώρο υπάρχει για τη δημιουργία έστω των χαριτωμένων πάρκων-τσέπης που έχουμε δει να εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια σε διάφορες γειτονιές της πρωτεύουσας. Και όμως αλλάζουν την όψη και ατμόσφαιρα της περιοχής τους, έστω και με το μικρό τους μέγεθος.

Οι κάτοικοι, έχουμε και εμείς τη δυνατότητα να αλλάξουμε την εικόνα και ακόμα περισσότερο την ποιότητα ζωής μας. Αυτό γίνεται με τις πράσινες στέγες, τους ταρατσόκηπους, τα φυτεμένα δώματα σε χώρους που συνήθως μένουν ανεκμετάλλευτοι. Αυτές οι κατασκευές υπήρχαν πολύ πριν τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική και μπορούν να εφαρμοστούν σε οποιαδήποτε κτήριο, υπό κάποιες προϋποθέσεις. Ό,τι και αν επιλέξετε από τα παραπάνω, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό επί του θέματος που θα σας κατευθύνει και εφαρμόσει το ιδανικό σενάριο για την περίπτωσή σας.

Τι μπορείτε να κερδίσετε με μία φυτεμένη στέγη; Ας ξεκινήσουμε με το πιο βασικό όλων: οξυγόνο. Έξι τετραγωνικά μέτρα μπορούν να καλύψουν τις ετήσιες ανάγκες μιας τετραμελούς οικογένειας. Οπότε σε μία πολυκατοικία είναι πιθανόν η πράσινη στέγη να εξυπηρετεί τις ανάγκες για καθαρό αέρα των κατοίκων της.

Επιπλέον, αποτελεί την καλύτερη μόνωση με τα φυτά να απορροφούν τη ζέστη και να συγκρατούν το κρύο, με μία επικείμενη μείωση του κόστους κλιματισμού (ψύξη και θέρμανση) του κτηρίου που μπορεί να φτάσει μέχρι και 50%. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η απόσβεση μίας τέτοιας επένδυσης μπορεί να γίνει ακόμα και μέσα στην πενταετία. Όλα αυτά τα οικονομικά δεδομένα βέβαια έχουν να κάνουν με την ποιότητα και την εφαρμογή μίας τέτοιας οικολογικής επιλογής. Σε αυτό να συμπληρώσουμε ότι λιγότερη χρήση κλιματιστικών σημαίνει λιγότερη θερμική επιβάρυνση στην πόλη, καλύτερο μικροκλίμα στις γειτονιές και ασφαλώς μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Πέραν της θερμοκρασίας, να τονίσουμε ότι τα φυτά έχουν και ηχομονωτική δράση, μειώνοντας τα επίπεδα του θορύβου μέχρι και 10 decibel, συγκριτικά πάντα με ένα συμβατικό δώμα.

Και τα καλά δεν σταματάνε εδώ.

Μία πράσινη στέγη απορροφά διοξείδιο του άνθρακα σε μεγάλες ποσότητες ενώ παρέχει από πυροπροστασία μέχρι προστασία από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, από τη σκόνη και από τις… πλημμύρες (μία πράσινη στέγη μπορεί να συγκρατήσει μέχρι και το 75% του νερού της βροχής που θα δεχτεί).

Υπάρχουν διάφοροι τύποι πράσινων δωμάτων ανάλογα με τη βλάστηση που θα επιλεχθεί, το βάθος του υποστρώματος και τη φροντίδα που απαιτείται. Αυτοί είναι ο εντατικός, ο ημιεντατικός και ο εκτατικός, με τον τελευταίο να είναι αφενός ο πιο ενδεδειγμένος για τη χώρα μας (οι ανάγκες σε νερό είναι περιορισμένες και η τοποθέτηση δεν επηρεάζεται από τους ανέμους) και αφετέρου ο πιο οικονομικός και οικολογικός. Αλλά όπως ανέφερα και παραπάνω, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν ειδικό όταν θα αποφασίσετε να φτιάξετε το δικό σας roof garden. Το οποίο βέβαια πέραν ότι προστατεύει την ιδιοκτησία σας, την αναβαθμίζει συνολικά με την προστιθέμενη αξία που της δίνει.

Πέραν όλων αυτών των θαυμαστών πραγμάτων που κερδίζετε από μία πράσινη ταράτσα, υπάρχει το αισθητικό και κοινωνικό πλεονέκτημα που δημιουργείται. Η όψη μίας απάνθρωπης τσιμεντένιας φασαρίας, ξαφνικά μεταμορφώνεται σε κάτι ανθρώπινο, ειδικά αν οι κάτοικοι δώσουν μία επιπλέον πράσινη πινελιά στα μπαλκόνια τους.

Επιπροσθέτως, αν στον ταρατσόκηπό σας επενδύσετε σε διαμόρφωση τέτοια με πέργκολες, ειδικό φωτισμό και καθιστικά, μπορεί να γίνει ένας χώρος συνάντησης, όπου ξαφνικά ο ένας θα γνωρίζει τον άλλο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνικότητα και αλληλεγγύη που αναπτύσσεται από τις διαπροσωπικές σχέσεις καλής γειτνίασης.

Σκεφτείτε λοιπόν για παράδειγμα την Αθήνα από ψηλά. Σκεφτείτε τώρα την Αθήνα από ψηλά με πράσινες στέγες. Θα είναι μία άλλη πόλη, πιθανόν βιώσιμη, που θα ζει πέρα από τους δρόμους πλέον και ψηλά.

Τεχνικά χαρακτηριστικά όπως τι μπορεί να αντέξει η ταράτσα, τα υποστρώματα που θα χρειαστούν, την υγρομόνωση, το είδος των φυτών και λοιπά θα σας τα εξηγήσει ο ειδικός γιατί η κάθε περιοχή έχει τις ανάγκες της.

Το ζητούμενο τώρα είναι να υπάρξει μεγαλύτερη ανταπόκριση από τον κόσμο, δεδομένου ότι οι κλιματολογικές συνθήκες στην Ελλάδα είναι ευνοϊκές για τη δημιουργία ταρατσόκηπων. Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ούτε τη διαδικασία (με απλή έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας και χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις συντήρησης), ούτε το κόστος (που το φαντάζονται απλησίαστο), ούτε τα πολλαπλά οφέλη (και με ακριβή παρουσίαση των οικονομικών δεδομένων που προβληματίζει τους περισσότερους). Μάλιστα, ίσως θα μπορούσαν να υπάρχουν περισσότερα κίνητρα από το κράτος, πέραν του μπόνους που δίνεται σε νέα και υφιστάμενα κτήρια που θα πραγματοποιήσουν φύτευση ή του προγράμματος «Εξ Οικονομώ» που καλύπτει το 75% για τις εργασίες μόνωσης της ταράτσας και όχι της φύτευσης. Το κυριότερο όμως είναι να το ψάξετε, να το φανταστείτε, να το συζητήσετε για να αποκτήσετε και μία άλλη ζωή πιο κοντά στα άστρα.