Προειδοποίηση για «σφοδρές» γεωμαγνητικές καταιγίδες έπειτα από σειρά εκρήξεων στον Ήλιο

«Σφοδρές» γεωμαγνητικές καταιγίδες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν διακοπές στις ραδιοεπικοινωνίες δεν αποκλείεται να πλήξουν τη Γη το Σάββατο 11 Μαΐου, προειδοποιεί η αμερικανική υπηρεσία διαστημικού καιρού, έπειτα από σειρά ισχυρών εκρήξεων στην επιφάνεια του Ήλιου.

Είναι μάλιστα η πρώτη προειδοποίηση για φαινόμενα τέτοιας έντασης εδώ και σχεδόν δυο δεκαετίες.

Οι εκρήξεις, γνωστές ως ηλιακές εκλάμψεις, καταγράφηκαν στην περιοχή της ηλιακής κηλίδας AR3664, μιας σχετικά κρύας έκτασης στην επιφάνεια του Ήλιου με πλάτος 200.000 χιλιομέτρων, 15 φορές η διάμετρος της Γης.

Τουλάχιστον πέντε εκλάμψεις καταγράφηκαν το τελευταίο διήμερο, με την ισχυρότερη να ξεσπά στις 11.13 ώρα Ελλάδας την Πέμπτη.

Οι εκρήξεις ξέσπασαν από την ηλιακή κηλίδα AR3664, η οποία έχει 15 φορές το πλάτος της Γης (NASA)

Οι εκλάμψεις είναι εκπομπές ισχυρής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που φτάνουν μέχρι τη Γη με την ταχύτητα του φωτός και ενίοτε προκαλούν προβλήματα στις ραδιοεπικοινωνίες στην πλευρά του πλανήτη που κοιτά εκείνη την ώρα τον Ήλιο.

Εκτοξεύσεις μάζας

Πιο σοβαρές θα μπορούσαν να αποδειχθούν οι συνέπειες των «στεμματικών εκτοξεύσεων μάζας», ή CME, οι οποίες συνόδευσαν τις εκλάμψεις.

Πρόκειται για γιγάντια σύννεφα ιονισμένου αερίου, ή πλάσματος, που εκτινάσσονται στο Διάστημα έπειτα από εκλάμψεις λόγω τοπικών διαταραχών στα μαγνητικά πεδία του Ήλιου.

Σύννεφα σωματιδίων (CME) εκτοξεύονται από τον Ήλιο σε βίντεο που καλύπτει διάστημα 24 ωρών.  Οι δύο φωτεινές κουκκίδες είναι ο Δίας (αριστερά) και η Αφροδίτη (NASA SOHO)

Τα σύννεφα αυτά κινούνται πολύ πιο αργά και χρειάζονται κατά μέσο όρο δύο ημέρες για να φτάσουν μέχρι τη Γη, εφόσον ο πλανήτης βρεθεί στην πορεία τους. Αν τον πετύχουν, ο βομβαρδισμός της ιονόσφαιρας με φορτισμένα σωματίδια μπορεί να εμποδίσει τη μετάδοση των σημάτων στα οποία βασίζονται οι ραδιοεπικοινωνίες, για παράδειγμα στη ναυτιλία.

Οι CME μπορούν επίσης να επεκτείνουν και να κάνουν πιο έντονο το βόρειο και το νότιο σέλας, το οποίο οφείλεται σε ηλιακά σωματίδια που παγιδεύονται στο μαγνητικό πεδίο της Γης και εκτρέπονται προς τους πόλους.

Τρεις από τις τουλάχιστον πέντε CME των τελευταίων ημερών έχουν συγχωνευτεί σε ένα γιγάντιο σύννεφο που θα συναντήσει τη Γη στις 11 Μαΐου, προειδοποίησε το Κέντρο Πρόβλεψης Διαστημικού Καιρού της αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA).

Εκείνη την ημέρα και την επόμενη προβλέπεται να εκδηλωθούν «σφοδρές» γεωμαγνητικές καταιγίδες κατηγορίας 4, με μέγιστο το 5. Είναι η πρώτη φορά που η ΝΟΑΑ εκδίδει προειδοποίηση για φαινόμενα τέτοιας έντασης από τον Ιανουάριο του 2005.

Πολύ πιο ισχυρή, κατηγορίας 5, ήταν το λεγόμενο «Συμβάν Κάριγκτον, η ισχυρότερη γεωμαγνητική καταιγίδα που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα, η οποία επηρέασε όλο τον κόσμο το 1859 και έφερε το σέλας μέχρι την Κούβα και τη Χαβάη.

Ηλιακές καταιγίδες τέτοιας ισχύος εκτιμάται ότι ξεσπούν κάθε 40 με 60 χρόνια.

Νέες ηλιακές εκλάμψεις και στεμματικές εκτοξεύσεις μάζας αναμένονται το επόμενο διάστημα καθώς πλησιάζουμε το λεγόμενο ηλιακό μέγιστο, το αποκορύφωμα του 11ετούς κύκλου ηλιακής δραστηριότητας.