Έρευνα: Λαβωμένη Δημοκρατία βλέπουν οι πολίτες – Οικονομική ανισότητα και διαφθορά οι μεγαλύτερες απειλές

Ανησυχητικά είναι τα ευρήματα παγκόσμιας έρευνας στην οποία έλαβαν μέρος 63.000 πολίτες από 53 χώρες. Η νέα παγκόσμια μελέτη διαπίστωσε ότι η δυσαρέσκεια για τη Δημοκρατία βαθαίνει σε ορισμένα κράτη της Ευρώπης, όπου οι κυβερνήσεις δεν ανταποκρίνονται στις δημοκρατικές προσδοκίες των πολιτών τους.

Στην έρευνα που μετρά τον «Δείκτη Αντίληψης της Δημοκρατίας» (Democracy Perception Index – DPI) συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, 15 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το διάστημα μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου του τρέχοντος έτους.

Η Ελλάδα, η γενέτειρα της Δημοκρατίας, μαζί με την Ουγγαρία και τη Γαλλία χαμηλά στην κατάταξη

Τα στοιχεία είναι αποκαρδιωτικά για τρεις ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Ενώ η πλειονότητα των πολιτών της ΕΕ (57%) θεωρεί ότι οι χώρες καταγωγής τους είναι δημοκρατικές σε Γαλλία, Ελλάδα και Ουγγαρία η πλειονότητα πιστεύει ότι δεν ζουν πλέον σε ελεύθερες δημοκρατίες.

Η δυσαρέσκεια των πολιτών στην Ελλάδα είναι ανησυχητική. Από όλες τις χώρες που χαρακτηρίζονται ως «ελεύθερες» δημοκρατίες από την «Freedom House», η Ελλάδα θεωρείται λιγότερο δημοκρατική από τους πολίτες της, σε ποσοστό 43%.

Η Ελλάδα, η γενέτειρα της δημοκρατίας, έχει πρόσφατα βρεθεί στο στόχαστρο καταγγελιών για παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών στη Μεσόγειο Θάλασσα, για το σκάνδαλο των υποκλοπών και τη διάβρωση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης. Μάλιστα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το πρώτο ψήφισμα για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, καταγγέλλοντας τη συνεχή οπισθοδρόμησή και ζητώντας την αναθεώρηση των κονδυλίων της ΕΕ.

Χέρι – χέρι με την Ουγγαρία, ακολουθεί η Γαλλία

Στην κορυφή της σχετικής λίστας βρίσκεται η Ουγγαρία καθώς μόνο το 31% των πολιτών θεωρεί τη χώρα δημοκρατική. Τα τελευταία χρόνια, η χώρα έχει βρεθεί σε διασταυρούμενα πυρά με τις Βρυξέλλες για παραβιάσεις του κράτους δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας κατά της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, της καταστολής των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, της εκτεταμένης πελατειακής σχέσης και της πολιτικής παρέμβασης στη δικαιοσύνη.

Στη Γαλλία, σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες (46%) θεωρούν ότι η χώρα τους είναι δημοκρατική. Η οικονομική αναταραχή, η οργή για τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και η αυξανόμενη δυσπιστία προς την άρχουσα τάξη έχουν προκαλέσει κατακόρυφη πτώση στον «Δείκτη Αντίληψης της Δημοκρατίας».

Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, υπάρχει ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ του πόσο σημαντική θεωρούν οι πολίτες τη Δημοκρατία και πόσο δημοκρατική πιστεύουν ότι είναι η χώρα τους, γνωστό και ως «αντιλαμβανόμενο δημοκρατικό έλλειμμα» (PDD).

Το έλλειμμα αυτό ανέρχεται στο εντυπωσιακό 51% στην Ελλάδα και στο 50% στην Ουγγαρία. Έχει επίσης αυξηθεί σημαντικά κατά 9% στη Γερμανία από το 2023 και βρίσκεται πλέον στο 36%.

Η εντύπωση ότι οι κυβερνήσεις συχνά ενεργούν προς το συμφέρον μιας μειοψηφικής ομάδας και όχι για το κοινό καλό έχει επίσης αυξηθεί κατά μέσο όρο σε όλη την Ευρώπη από το 2020, με απότομη αύξηση στη Γερμανία, από 34% το 2020 σε 54% το 2024.

Ο «Δείκτης Αντίληψης της Δημοκρατίας» (Democracy Perception Index – DPI) παρέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με το τι επιθυμούν οι πολίτες να επικεντρωθούν οι εκλεγμένες κυβερνήσεις τους.

Σε μια ισχνή πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ που συμμετείχαν στην έρευνα (8 από τις 15), η βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης αναδείχθηκε σε πρώτη προτεραιότητα. Η αντιμετώπιση της φτώχειας θεωρείται επίσης σημαντικό μέλημα σε πολλές χώρες, καθώς βρίσκεται στην κορυφή της λίστας σε τέσσερα από τα 15 κράτη μέλη που συμμετείχαν στην έρευνα.

Τα τελευταία δύο χρόνια, έχει επίσης αυξηθεί απότομα το ποσοστό των ατόμων που δηλώνουν ότι η «μείωση της μετανάστευσης» θα πρέπει να αποτελεί κορυφαία κυβερνητική προτεραιότητα. Η τάση αυτή είναι ιδιαίτερα εμφανής στην Αυστρία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία και τη Γαλλία.

Γίγαντας με γυάλινα πόδια οι ΗΠΑ – Πέφτει η δημοτικότητα της υπερδύναμης

Στην ίδια έρευνα αναδεικνύεται πως η δημοτικότητα της Αμερικής, ως παγκόσμιας δύναμης, μειώνεται παγκοσμίως. Η διεθνής φήμη της υπερδύναμης έχει πληγεί από τις αρχές του 2023, ιδιαίτερα στις μουσουλμανικές χώρες όπου η ακλόνητη υποστήριξη της Ουάσιγκτον προς το Ισραήλ στον πόλεμο στη Γάζα έχει αποδειχθεί έντονα διχαστική.

Για πρώτη φορά παρατηρείται καθοδική πορεία της δημοτικότητας των ΗΠΑ και στην Ευρώπη. «Αυτή η άνοδος και η πτώση, από αρνητικές στάσεις σε θετικές [και] τούμπαλιν, είναι ιδιαίτερα έντονη στη Γερμανία και την Αυστρία, την Ιρλανδία και το Βέλγιο», δήλωσε ο Frederick DeVeaux, ανώτερος ερευνητής για την εταιρεία ερευνών Latana που συνέταξε το ερωτηματολόγιο για τον Δείκτη».

Η αντίληψη για τις ΗΠΑ είναι πλέον αρνητική στην Αυστρία (-22%), την Ιρλανδία (-5%), τη Γερμανία (-4%), το Βέλγιο (-4%) και την Ελλάδα (-4%).

Την ίδια στιγμή, η θετική στάση απέναντι σε Κίνα, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή και Λατινική Αμερική συνεχίζουν να αυξάνεται, δημιουργώντας μια αντίληψη για το Πεκίνο καθαρά θετική, παρά τον συνεχιζόμενο ευρωπαϊκό σκεπτικισμό απέναντί του.

Η Ρωσία, η οποία αντιμετώπισε συντριπτικά αρνητικές αντιλήψεις σε όλο τον κόσμο μετά την εισβολή στην Ουκρανία, φαίνεται επίσης να βρίσκεται σε πορεία αποκατάστασης της εικόνας της στις περισσότερες περιοχές που συμμετείχαν στην έρευνα, με εξαίρεση την Ευρώπη.

Η φθίνουσα δημοτικότητα της Αμερικής, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της θέσης της Ρωσίας και της Κίνας, σημαίνει ότι οι τελευταίες αντιμετωπίζονται πλέον το ίδιο θετικά με τις ΗΠΑ στις περισσότερες χώρες της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και της Ασίας που συμμετείχαν στην έρευνα.