Η Συμφωνία των Πρεσπών ξανά στο προσκήνιο – Θέμα εγκυρότητας της ορκωμοσίας της προέδρου της Β. Μακεδονίας

Γενικευμένες αντιδράσεις προκαλεί η προκλητική κίνηση της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα Ντάβκοβα, να ορκιστεί όχι με το συνταγματικό όνομα της γείτονος αλλά με το σκέτο «Μακεδονία» παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος της απερχόμενης Βουλής, Γιόβαν Μίτρεσκι, στο κείμενο του όρκου που της διάβασε ζητώντας της να το επαναλάβει αναφερόταν σε «Βόρεια Μακεδονία». 

Στα Σκόπια και την Αθήνα σήμανε συναγερμός καθώς παραβιάζεται ανοικτά η Συμφωνία των Πρεσπών. 

Στη γείτονα, τα προσχήματα ήρθε να περισώσει ο υπουργός Δικαιοσύνης Κρέναρ Λόγκα. Ο κυβερνητικός αξιωματούχος έγραψε στον λογαριασμό του στο Facebook ότι «η ασέβεια προς το συνταγματικό όνομα του κράτους καθιστά άκυρο τον όρκο της Σιλιάνοφσκα», αφήνοντας ορθάνοιχτο παράθυρο για σημαντικές εξελίξεις. «Πρέπει είτε να επαναληφθεί η διαδικασία είτε τη θέση του προέδρου της χώρας να αναλάβει προσωρινά ο πρόεδρος του κοινοβουλίου Γιόβαν Μίτρεσκι», πρόσθεσε ο Λόγκα βάζοντας «φωτιά» στο πολιτικό σκηνικό.

Πυρά κατά της Σιλιάνοφσκα από το DUI

Στο μεταξύ, το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα στη Βόρεια Μακεδονία, το DUI του Αλί Αχμέτι, εκτίμησε πως η νέα πρόεδρος της χώρας Σιλιάνοφσκα κατά την σημερινή της ορκωμοσία παραβίασε το Σύνταγμα και δημιούργησε κρίση στις σχέσεις της Βόρειας Μακεδονίας με την Ελλάδα.

«Λυπούμαστε για την ομιλία της Σιλιάνοφσκα. Με την πρώτη της κι όλας φράση παραβίασε το Σύνταγμα, μην αναφέροντας τη λέξη Δημοκρατία, ούτε την ονομασία Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, με όλες τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο… Με την πρώτη της φράση προκάλεσε ήδη κρίση μεταξύ της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας» δήλωσε ο ‘Αρμπερ Αντέμι, βουλευτής του DUI.

Η αντίδραση της Αθήνας

Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Μητσοτάκη μέχρι τώρα τηρούσε στάση αναμονής. Η πρόκληση της Σιλιάνοφσκα έφερε την αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών που ανέφερε ότι πρόκειται για μία πράξη που «παραβιάζει κατάφωρα τη Συμφωνία των Πρεσπών αλλά και το Σύνταγμα της γείτονος χώρας, το οποίο έχει εναρμονιστεί με τις διεθνείς της υποχρεώσεις».

Η  ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας εξαρτώνται από την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, λέει το ΥΠΕΞ

Η ελληνική κυβέρνηση, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, «παρά τις αντιρρήσεις που είχε εκφράσει ως αντιπολίτευση κατά την κύρωση της συμφωνίας, τη σεβάστηκε ως επικυρωθείσα διεθνή συνθήκη που υπερέχει κάθε άλλης διάταξης νόμου».

Το ΥΠΕΞ διαμηνύει ότι «η Ελλάδα, στο πλαίσιο αυτό, δηλώνει κατηγορηματικά ότι η περαιτέρω πρόοδος στις διμερείς σχέσεις της με τη Βόρεια Μακεδονία καθώς και η ευρωπαϊκή πορεία της τελευταίας εξαρτώνται από την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών και κυρίως από τη χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας».

Δεν έπεσαν από τα σύννεφα 

Η κίνηση της προέδρου Σιλιάνοφσκα ήταν κάτι που διπλωμάτες στην Αθήνα θεωρούσαν αναμενόμενο. Σε αυτό το πλαίσιο όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές στο in, είχε δοθεί και η σχετική εντολή στην πρέσβειρα της Ελλάδας στη Βόρεια Μακεδονία, Σοφία Φιλιππίδου να αποδεχθεί αρχικά την πρόσκληση και να παραστεί στην τελετή ορκωμοσίας. Η πρέσβειρα είχε και τις σχετικές οδηγίες για το τι θα πράξει ανάλογα με τις αναφορές της Σιλιάνοφσκα, η οποία τελικά προχώρησε στην πρόκληση με αποτέλεσμα η Φιλιππίδου να υποχρεωθεί να αποχωρήσει σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ καλούν την κυβέρνηση να αντιδράσει

Την έντονη διαμαρτυρία του για την προκλητική αναφορά της νέας προέδρου της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας εκφράζει ο ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας για «εξόφθαλμη παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών». Το κόμμα της Κουμουνδούρου καλεί την κυβέρνηση Μητσοτάκη «να εγκαταλείψει επιτέλους την μικροπολιτική διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής και να προβεί στις δέουσες ενέργειες».

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαπιστώνει ότι «σε πέντε μόλις χρόνια διακυβέρνησης, ο κος Μητσοτάκης, με την αδιαφανή και ανεύθυνη πολιτική του, κατάφερε να συρρικνώσει σημαντικά το γεωπολιτικό αποτύπωμα και τον ρόλο της χώρας μας και στα Δυτικά Βαλκάνια, το οποίο με τόσο κόπο έχτισε ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ το διάστημα 2015-2019, προκειμένου να χαϊδέψει αυτιά σε ακροδεξιά ακροατήρια».

Η Κουμουνδούρου εξαπολύει τα πυρά της και «στο αδελφό κόμμα της ΝΔ στο ΕΛΚ, VMRO-DPMNE, το οποίο έχει επιδοθεί σε ένα οργιώδες κρεσέντο ανέξοδου λαϊκισμού, αντιμετωπίζοντας το διεθνές δίκαιο περίπου σαν μια ενοχλητική συγκυρία την οποία μπορεί να προσπεράσει».

«Τι έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να μη φτάσουμε σε αυτό το σημείο;»

Καλεί την κυβέρνηση Μητσοτάκη «να εγκαταλείψει αυτήν την παθητική στάση της και να αντιμετωπίσει άμεσα, με αυστηρότητα, στη βάση των προβλέψεων της Συμφωνίας και με κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων διπλωματικών μέσων σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, οποιαδήποτε χρήση όρων ή ενέργειες από τη νέα Πρόεδρο και τα μέλη της νέας Κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας παραβιάζουν τη Συμφωνία των Πρεσπών – ειδικά δε τη συνταγματική της ονομασία».

Μιλά για «διπλωματική αποτυχία της χώρας» που «φέρει φαρδιά – πλατιά την υπογραφή της κυβέρνησης Μητσοτάκη». Τι έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να μη φτάσουμε σε αυτό το σημείο; αναρωτιούνται ρητορικά. «Τίποτα απολύτως, παρά μόνο μικροπολιτική επικοινωνία. Ούτε τα Μνημόνια έφερε προς κύρωση, ούτε συνεκλήθη ποτέ το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας – παρά την πρόβλεψη για ένα τον χρόνο – το οποίο θα οδηγούσε στη συνομολόγηση δεκάδων νέων συμφωνιών, ενισχύοντας έτσι την επιρροή της χώρας μας. Παράλληλα η κυβέρνηση δεν άσκησε πίεση ώστε να διασφαλίσει ότι η Βόρεια Μακεδονία θα υλοποιούσε τις υποχρεώσεις της για σχολικά βιβλία, εμπορικά σήματα, διαβατήρια και πινακίδες αυτοκινήτων. Το μόνο που έκανε όλα αυτά τα χρόνια ήταν να αποφεύγει οποιαδήποτε ενεργητική εμπλοκή με τη Συμφωνία για να διατηρήσει τις εσωκομματικές της ισορροπίες», σημειώνουν στην αξιωματική αντιπολίτευση.

Καταλογίζουν στην κυβέρνηση «βαρύτατες ευθύνες για την μικροκομματική και επικοινωνιακή λογική με την οποία διαχειρίζεται τις σχέσεις της χώρας με όλες τις γειτονικές μας χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς επέλεξε να ζημιώσει τα εθνικά συμφέροντα για να μην ζημιώσει τα κομματικά της συμφέροντα».

«Πρόκληση» χαρακτηρίζει ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Μάντζος, την αναφορά της νεοεκλεγείσας προέδρου της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας.  

«Αποτελεί μια, δυστυχώς, αναμενόμενη ενέργεια, που είχε προαναγγελθεί εδώ και καιρό από το εθνικιστικό VMRO-DPMNE και υλοποιήθηκε σε μηδενικό χρόνο, παραβιάζοντας τη Συμφωνία των Πρεσπών και αναιρώντας το θεμέλιο αυτής», σχολιάζει το στέλεχος του ΠΑΣΟΚ. 

Το ΠΑΣΟΚ καλεί την κυβέρνηση  να αντιδράσει στην πρόκληση

Ο κ. Μάντζος σημειώνει πως ο «πρωθυπουργός μίλησε χθες για ‘’ζητήματα’’ που θα ανακύψουν, αν η προεκλογική ρητορική συνεχιζόταν και μετεκλογικά» και στο ΠΑΣΟΚ αναμένουν πλέον «τις ενέργειες, στις οποίες θα προχωρήσει η Ελληνική Κυβέρνηση για να αντιδράσει στην πρόκληση, απαντώντας τόσο σε διμερές όσο και σε πολυμερές επίπεδο, γνωστοποιώντας το ζήτημα στους διεθνείς οργανισμούς, ΕΕ και ΝΑΤΟ».

Σε άλλη γραμμή το ΚΚΕ

«Οι αναφορές της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας επιβεβαιώνουν την εκτίμηση του ΚΚΕ, ότι η Συμφωνία των Πρεσπών δεν υπηρετούσε την πραγματική επίλυση των διαφορών των δυο χωρών, αλλά τελικά μόνο την είσοδο της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ που έχει αποδειχθεί ως ο βασικός παράγοντας της αποσταθεροποίησης και της τροφοδότησης του εθνικισμού στα Βαλκάνια» επισημαίνει μεταξύ άλλων, σε ανακοίνωσή του, το ΚΚΕ.

Οι Βρυξέλλες αντέδρασαν στο «Μακεδονία» της Σιλιάνοφσκα

Την αντίδραση και της προέδρου της Κομισιόν προκάλεσε η ορκωμοσία της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα Ντάβκοβα.

«Προκειμένου η Βόρεια Μακεδονία να συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία της προς την ένταξη στην ΕΕ, είναι υψίστης σημασίας η χώρα να συνεχίσει την πορεία των μεταρρυθμίσεων και τον πλήρη σεβασμό των δεσμευτικών συμφωνιών της, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας των Πρεσπών», τονίζει η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν με ανάρτησή της στον προσωπικό της λογαριασμό στο Χ.

For North Macedonia to continue its successful path on EU accession it is paramount that the country continues on the path of reforms and full respect for its binding agreements, including the Prespa Agreement.

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) May 12, 2024

Πολύ απογοητευτικό χαρακτηρίζει το γεγονός ότι η νέα πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας δεν χρησιμοποίησε το συνταγματικό όνομα της χώρας κατά τη σημερινή τελετή ορκωμοσίας, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, με ανάρτησή του στο Χ.

Very disappointing that the new President of North Macedonia @gogamkd did not use the constitutional name of the country during today’s oath ceremony.
The EU recalls the importance of continued implementation of legally binding agreements, including Prespa agreement with Greece.

— Charles Michel (@CharlesMichel) May 12, 2024

Επισημαίνει ότι «η ΕΕ υπενθυμίζει τη σημασία της συνεχούς εφαρμογής των νομικά δεσμευτικών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας των Πρεσπών με την Ελλάδα».