Tι θα συμβεί αν η ΕΚΤ μειώσει τα επιτόκια πριν από τη Fed

Η Λαγκάρντ τόνισε ότι η ΕΚΤ δεν ήταν «εξαρτημένη από τη Fed» όταν αποφάσισε να κάνει την κίνησή της. Οι αγορές παραμένουν ανυπόμονα, με τους επενδυτές να τιμολογούν σε μεγάλο βαθμό τη μείωση του βασικού επιτοκίου καταθέσεων από το υψηλό όλων των εποχών του 4% ήδη από τον επόμενο μήνα, με δύο πιθανές περαιτέρω περικοπές φέτος.

Αντίθετα οι αγορές στοιχηματίζουν ότι η Fed θα διατηρήσει τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με την πιθανότητα μιας περικοπής να τοποθετείται τον Σεπτέμβριο ή τον Νοέμβριο συν μια άλλη πιθανή μείωση του έτους. «Είναι πιθανό να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να αποκτήσουμε εμπιστοσύνη ότι βρισκόμαστε σε μια βιώσιμη πορεία προς τον πληθωρισμό 2%», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της Fed, Τζέι Πάουελ.

Όπως γράφει σε άρθρο της στους Financial Times η  Mathilde Lemoine, επικεφαλής οικονομολόγος στον όμιλο Edmond de Rothschild και μέλος της παγκόσμιας επενδυτικής επιτροπής της ιδιωτικής τράπεζας, η προσέγγιση της ΕΚΤ δικαιολογείται από την αδύναμη αύξηση του ΑΕΠ της ευρωζώνης, η οποία οδήγησε σε μια αποπληθωριστική διαδικασία που κινείται σύμφωνα με τις προσδοκίες της κεντρικής τράπεζας.

Μπούμερανγκ

Αλλά εάν η ΕΚΤ αποκλίνει πάρα πολύ από τη Fed, η οποία συνήθως προηγείται στην πολιτική επιτοκίων, υπάρχουν κίνδυνοι τόσο για την ανάπτυξη όσο και για τον πληθωρισμό. Η κίνηση αυτή μπορεί να αποβεί μπούμερανγκ. Η Lemoine υπενθυμίζει ότι η κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης έχει μειώσει τα επιτόκια πριν από τη Fed — τον Απρίλιο του 1999 και τον Νοέμβριο του 2011. Αλλά οι συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές για τρεις λόγους.

Πρώτον, η πιθανή υποτίμηση του ευρώ μετά από μια μείωση των επιτοκίων κινδυνεύει να αυξήσει τον εισαγόμενο πληθωρισμό καθώς τα αγαθά και οι υπηρεσίες που εκφράζονται σε δολάρια μετατρέπονται στο ασθενέστερο νόμισμα της Ευρωζώνης.

Το πλαίσιο των τιμών της ενέργειας είναι ιδιαίτερα δυσμενές από αυτή την άποψη, δεδομένης της εξάρτησης της ΕΕ από την εισαγόμενη ενέργεια. Περίπου τα δύο τρίτα των ενεργειακών αναγκών της καλύπτονται από καθαρές εισαγωγές. Το ποσοστό για την Κίνα είναι μόνο 21%. Όσο για τις ΗΠΑ, παράγουν περισσότερη ενέργεια από ό,τι καταναλώνουν. Μια περαιτέρω αύξηση των τιμών της ενέργειας θα επιβάρυνε τις επενδύσεις των επιχειρήσεων βραχυπρόθεσμα, αντισταθμίζοντας την αναμενόμενη θετική επίδραση της μείωσης των επιτοκίων στις ιδιωτικές επενδύσεις.

Δεύτερον, μια μείωση των επιτοκίων ενώπιον της Fed θα ενίσχυε την εντύπωση στις αγορές ότι η ΕΚΤ αναμένει κακές οικονομικές επιδόσεις. Οι οικονομικές επιδόσεις της ζώνης του ευρώ είναι ήδη από τις χειρότερες στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, υπάρχει ο κίνδυνος η αξιοπιστία της ΕΚΤ, η οποία είναι ήδη χαμηλότερη από αυτή της Fed, να επιδεινωθεί περαιτέρω εάν ενεργήσει πρόωρα.

Πιέσεις

Εάν η Fed καθυστερήσει την έναρξη του κύκλου της μείωσης, αναμφίβολα η ΕΚΤ θα βρεθεί υπό πίεση και μπορεί να αναγκαστεί να σταματήσει, προκαλώντας πλήγμα στη μακροπρόθεσμη εμπιστοσύνη στις κρίσεις της κεντρικής τράπεζας της Ευρωζώνης για τον καθορισμό των επιτοκίων. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε προσδοκίες για μεγαλύτερη αστάθεια στον πληθωρισμό και την αύξηση του ΑΕΠ. Τα οικονομετρικά μοντέλα δείχνουν ότι η αξιοπιστία των κεντρικών τραπεζών εξαρτάται περισσότερο από τις αποφάσεις τους για τη νομισματική πολιτική παρά από τα σφάλματα προβλέψεων για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι επικίνδυνο για την ΕΚΤ να αλλάξει τη σειρά δράση των κεντρικών τραπεζών ακόμα κι αν υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για να ξεκινήσει η μείωση των επιτοκίων πριν από τη Fed.

Όπως σημειώνει η Lemoine, μια καλύτερη απάντηση στις ασθενέστερες οικονομικές τάσεις θα πρέπει να προέλθει από τη δημοσιονομική πλευρά. Μια πηγή δυνητικής δημοσιονομικής στήριξης θα μπορούσε να είναι τα αχρησιμοποίητα ευρωπαϊκά κεφάλαια που προορίζονται για τα εμβληματικά προγράμματα ανάκαμψης της ΕΕ . Η εκταμίευση προφανώς πρέπει να γίνει προσεκτικά για να αποφευχθεί η σπατάλη και η διαφθορά, αλλά η χρήση των κεφαλαίων θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική από τη μείωση των επιτοκίων. Από την αρχή του έτους, μόνο το ένα τρίτο των διαθέσιμων δανείων και επιχορηγήσεων είχε εκταμιευθεί. Ακόμα καλύτερα, το κλειδί για την τόνωση της χαμηλής παραγωγικότητας κεφαλαίου θα ήταν η πίστωση φόρου για επενδύσεις.

«Η χρήση της νομισματικής πολιτικής ως εργαλείου για την αντιστάθμιση του διαρθρωτικού χάσματος ανάπτυξης με τον ανεπτυγμένο κόσμο ενέχει τον κίνδυνο μακροχρόνιας αποδυνάμωσης του ευρώ, όπως έχει δείξει το ιαπωνικό προηγούμενο«», καταλήγει.

Πηγή: ΟΤ