Ποια προϊόντα «καίνε» το καλάθι του νοικοκυριού [γράφημα]

«Εμφανή συγκράτηση» του δείκτη τιμών αλυσίδων σούπερ μάρκετ τον Απρίλιο διαπιστώνει το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), καθώς διαμορφώθηκε στο 1,10% σε ετήσια βάση (έναντι 0,28% τον Μάρτιο, 2,70% τον Φεβρουάριο και 3,00% τον Ιανουάριο 2024).

Η μεταβολή του Απριλίου σε σχέση με τον Μάρτιο αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην επίδραση της εποχικότητας λόγω Πάσχα, περίοδο κατά την οποία καταγράφονται έντονες προωθητικές ενέργειες την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας, η οποία το 2023 ήταν στα μέσα Απριλίου, ενώ το 2024 ήταν στην πρώτη εβδομάδα του Μαΐου και δεν ενσωματώνεται στα στοιχεία της παρούσας μέτρησης.

Οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών σημειώθηκαν σε τρόφιμα και ήταν σημαντικά υψηλότερα τα ποσοστά από ό, τι στις κατηγορίες προϊόντων που είχαν μειώσεις τιμών.

Υπενθυμίζεται, ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν, με τον δείκτη τιμών διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών να αυξάνεται στο 5,4% σε ετήσια βάση από 5,3% τον Μάρτιο, ενώ σε μηνιαία βάση (σύγκριση με τον Μάρτιο) έμεινε αμετάβλητος.

Οι μεγαλύτερες αυξήσεις, με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, σημειώθηκαν στα τρόφιμα σε ετήσια βάση σημειώθηκαν στο ελαιόλαδο (63,7%), στα φρούτα (11,6%), στα ψάρια (10,6%) και στο ρύζι (8,5%), ενώ κατά 12,5% αυξήθηκαν οι τιμές των μεταλλικών νερών – αναψυκτικών και χυμών τροφίμων.

Μεγαλύτερες μειώσεις τιμών καταγράφονται από το ΙΕΛΚΑ στις κατηγορίες:

• Βρεφικές και παιδικές τροφές: -4,57%
• Χαρτικά, πάνες & σερβιέτες: -2,99%
• Απορρυπαντικά και είδη καθαρισμού: –2,71%
• Βούτυρα και αυγά: –2,34%
• Γαλακτοκομικά: –1,93%

Στα γαλακτοκομικά, οι μειώσεις που καταγράφονται είναι αποτέλεσμα τόσο της ομαλοποίησης της αγοράς μετά την πανδημία και της μείωσης στις τιμές παραγωγού σε ορισμένα προϊόντα, ενώ προϊόντα όπως το βούτυρο και τα αυγά επωφελούνται από τις προωθητικές ενέργειες λόγω του Πάσχα.

Μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στις κατηγορίες:

• Νερά και αναψυκτικά: +12,26%
• Μπισκότα, σοκολάτες, ζαχαρώδη: +7,80%
• Αλκοολούχα ποτά: +7,68%
• Έτοιμα γεύματα: +5,14%
• Ξηροί καρποί και σνακ: +4,51%

Τα περισσότερα από αυτά τα είδη επηρεάζονται από τις διεθνείς τιμές πρώτων υλών και κυρίως τις τιμές της ζάχαρης και του κακάο.

Σημειώνεται ότι η κατηγορία «τρόφιμα παντοπωλείου», η οποία περιλαμβάνει το ελαιόλαδο καταγράφει αύξηση 4,29%. Η συγκρατημένη αύξησή οφείλεται στις μειώσεις στις τιμές των λοιπών ελαίων, αλλά και στα λοιπά προϊόντα που συμμετέχουν στην κατηγορία αυτή (ζυμαρικά, ρύζι κ.ά.).

Σημειώνεται ότι τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, για τα οποία καθ’ όλο το 2023 καταγράφονται αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων ως αποτέλεσμα του αυξημένου κόστους παραγωγής, των ακραίων κλιματικών φαινομένων και των διεθνών τιμών πρώτων υλών και οδηγούσαν τις αυξητικές πιέσεις στον πληθωρισμό τροφίμων περιορίζεται ο ρυθμός αύξησης στο 2,09%.

Οι λόγοι στους οποίους αποδίδεται η τάση συγκράτησης των τιμών προϊόντων στα σουπερμάρκετ:

• Η αποκλιμάκωση των τιμών των πρώτων υλών στις διεθνείς αγορές και η ομαλοποίηση της αγοράς. Οι διεθνείς δείκτες πρώτων υλών τροφίμων (π.χ. FAO Food Price Index) καταγράφουν μείωση τους πρώτους μήνες του 2024.
• Σταδιακή αποκλιμάκωση πληθωρισμού. Οι τιμές παρουσιάζουν σταθεροποίηση τους τελευταίους μήνες στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων λόγω των μεγάλων όγκων προϊόντων που διακινούν, των οικονομιών κλίμακας, της οργανωσιακής/τεχνολογικής ετοιμότητας τους και της γκάμας των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
• Αυστηρό θεσμικό πλαίσιο. Οι αλυσίδες σουπερμάρκετ λειτουργούν σε αυστηρό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. νόμος αθέμιτης κερδοφορίας Ν.4818/2021).
  Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων. Η συγκράτηση στις τιμές εμφανίζεται πολύ πιο γρήγορα στα μεγάλα σημεία πώλησης λόγω μεγαλύτερης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων. Δηλαδή διακινούν πιο γρήγορα το απόθεμα τους και προβαίνουν πιο σύντομα σε νέες αγορές για αναπλήρωση των αποθεμάτων.
• Προσφορές και εκπτώσεις. Οι προσφορές και οι εκπτώσεις στο κανάλι του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι περισσότερες σε αριθμό, σε ένταση και σε ποσοστιαία έκπτωση, κάτι που επηρεάζει τις τελικές τιμές των προϊόντων.
• Επίδραση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Τα μερίδια πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι μεγαλύτερα στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ λόγω μεγαλύτερου εύρους κωδικολογίου.

Πηγή: ΟΤ