Σοκαρισμένη η Ευρώπη από την απόπειρα δολοφονίας του Ρ. Φίτσο – Η πολιτική διαδρομή ενός αμφιλεγόμενου ηγέτη

Απόπειρα δολοφονίας εναντίον του εκλεγμένου πρωθυπουργού της Σλοβακίας σημειώθηκε το μεσημέρι της Τετάρτης (15/05) λίγο έξω από την Μπρατισλάβα σοκάροντας την Ευρώπη και όλον τον πλανήτη. Στην επίσημη σελίδα του πρωθυπουργού της Σλοβακίας αναφέρεται ότι δέχθηκε «πολλές σφαίρες» την ώρα που έβγαινε από ένα κτίριο έπειτα από συνεδρίαση της κυβέρνησης.  Το πρωθυπουργικό γραφείο τόνισε ότι ο Ρόμπερτ Φίτσο μεταφέρθηκε με ελικόπτερο στο νοσοκομείο Μπάνσκα Μπιστρίτσα και δίνει μάχη για να κρατηθεί στη ζωή.

Δράστης της επίθεσης είναι ένας 71χρονος Σλοβάκος λογοτέχνης ονόματι Γιουράι Τσιντούλα (Juraj Cintula) που προσποιήθηκε πως ήθελε να τον χαιρετήσει και άνοιξε πυρ εναντίον του. Μετά την απόπειρα δολοφονίας ο δράστης συνελήφθη.

Σοκαρισμένοι από την αποτρόπαια επίθεση κατά του πρωθυπουργού της Σλοβακίας παρακολουθεί όλη η Ευρώπη με τους ηγέτες της να την καταδικάζουν.

Βετεράνος της πολιτικής

Ο Ρόμπερτ Φίτσο τον Οκτώβριο του 2023 ορκίστηκε εκ νέου πρωθυπουργός της Σλοβακίας και ορίστηκε επικεφαλής κυβέρνησης συνασπισμού. Ο γεροδεμένος και θρασύς βετεράνος της πολιτικής είχε τρεις θητείες ως πρωθυπουργός κουβαλώντας την «ταμπέλα» του φιλορώσου και αντιευρωπαϊστή πολιτικού. Ξεκίνησε ως κομμουνιστής, μεταπήδησε στη σοσιαλδημοκρατία και εξελίχθηκε σε λαϊκιστής συμμαχώντας ακόμα και με την ακροδεξιά για να σχηματίσει κυβέρνηση.

Επικεφαλής της σλοβακικής κυβέρνησης από το 2006 έως το 2010, από το 2012 έως το 2018, από το 2023 ως και σήμερα που άγνωστος προσπάθησε να τον δολοφονήσει, οδήγησε τη χώρα του στη Ζώνη Σένγκεν το 2007 και στην ευρωζώνη το 2009.

Επέστρεψε θριαμβευτής στην εξουσία πέρσι όταν το κόμμα του, SMER-SSD, κέρδισε με ποσοστό 23,37% των ψήφων, ακολουθούμενο από το φιλελεύθερο Προοδευτική Σλοβακία (PS) και το κόμμα HLAS (Φωνή).

«Καβάλησε» το άρμα του νέου κύματος εθνικιστών-λαϊκιστών πολιτικών που εμφανίστηκαν την τελευταία δεκαετία, εκμεταλλευόμενος το κύμα δυσαρέσκειας που δημιουργήθηκε μεταξύ δεκάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων.

Μετά τη δολοφονία του ερευνητή δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ και της αρραβωνιαστικιάς του Μαρτίνα Κουσνίροβα, το 2018, η έρευνα αποκάλυψε μεγάλα δίκτυα διαφθοράς στα οποία εμπλέκονταν και υψηλόβαθμοι κρατικοί αξιωματούχοι, με αποτέλεσμα ο Φίτσο να παραιτηθεί υπό την πίεση των μαζικών διαδηλώσεων.

Τα πρώτα του βήματα στη ζωή και την πολιτική

Στα πρώτα χρόνια της ζωής του μεγάλωσε στο Topoľčany, μια μικρή πόλη στη δυτική Σλοβακία. Υπήρξε γιος ενός οδηγού περονοφόρου οχήματος και μιας εργάτριας καταστήματος.

Φοίτησε σε τοπικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στη συνέχεια γράφτηκε για να σπουδάσει νομικά στο Πανεπιστήμιο Comenius στην πρωτεύουσα Μπρατισλάβα. Το 1987, ο 23χρονος τότε Φίτσο, εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα θεωρώντας πως θα ήταν ένα χρήσιμο βήμα για την ανέλιξη του.

Ως νεαρός, ο Φίτσο παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό εντός του συστήματος, υπηρετώντας τη στρατιωτική του θητεία ως ερευνητής, αποκτώντας διδακτορικό μελετώντας τη θανατική ποινή και στη συνέχεια εργάστηκε στο νομικό τμήμα της Σλοβακικής Ακαδημίας Επιστημών. Αυτή δεν ήταν η πορεία ενός ριζοσπάστη, ενός πολιτικού δημαγωγού ή ενός θυμωμένου ή απογοητευμένου ανθρώπου αποφασισμένου να αλλάξει τον κόσμο του προς το καλύτερο.

Τότε μια εποχή τελείωνε. Το 1989, το Τείχος του Βερολίνου έπεσε και η «Βελούδινη Επανάσταση» τερμάτισε την κομμουνιστική κυριαρχία στην Τσεχοσλοβακία. Η Σλοβακία κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1993, οπότε και είχε εγκαθιδρυθεί μια εύθραυστη σοσιαλδημοκρατία στη θέση της ολοκληρωτικής διακυβέρνησης.

Κυβέρνησε από το 2006 μέχρι το 2010. Το 2012 μέχρι το 2018 και από το 2023 μέχρι σήμερα

Η νέα ελεύθερη καπιταλιστική εποχή προσέφερε ευκαιρίες στους επιχειρηματίες και στους πολιτικούς επιχειρηματίες. Ο Φίτσο ήταν νέος, πειστικός και, κυρίως, αμόλυντος από οποιαδήποτε σχέση με το κομμουνιστικό καθεστώς. Η νέα του καριέρα ως πολιτικός -μια παιδική του φιλοδοξία- προχώρησε γρήγορα.

Πρώτα εντάχθηκε στο Κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς και στη συνέχεια ίδρυσε το Smer – sociálna demokracia (Direction – Social Democracy, Smer-SD). Ο νέος οργανισμός εξυμνούσε τόσο τη δημοκρατία όσο και τον σοσιαλισμό αν και πολλοί παρατηρητές κατέληξαν γρήγορα στο συμπέρασμα ότι η ιδεολογία ερχόταν σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τις φιλοδοξίες του ίδιου του αρχηγού του.

Μετά από επτά χρόνια στα έδρανα της αντιπολίτευσης κέρδισε την πρώτη εκλογική αναμέτρηση στις στις εκλογές του 2006.

Το κόμμα του Φίτσο κέρδισε ξανά την εξουσία το 2012 μετά τη διάλυση ενός κεντροδεξιού συνασπισμού. Η σκληρή στάση του απέναντι στους μετανάστες έφερε την επανεκλογή του το 2016.

Η δολοφονία του ερευνητή δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ και της αρραβωνιαστικιάς του Μαρτίνα Κουσνίροβα, το 2018, έφεραν τεράστιες διαμαρτυρίες στη χώρα την εποχή εκείνη καθώς μεγάλα δίκτυα διαφθοράς εμπλέκονταν και υψηλόβαθμοι κρατικοί αξιωματούχοι.

Ο Ρόμπερτ Φίτσο παραιτήθηκε και ο πολιτικός σχηματισμός που οδηγούσε (SMER) έχασε την εξουσία στις εκλογές του 2020 από κόμματα που δεσμεύονταν να εξαλείψουν τη διαφθορά.

Η επιστροφή του και το «όχι» στο Κίεβο

Ωστόσο, δεν τα παράτησε και τρία χρόνια μετά επανήλθε στην εξουσία. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία φανέρωσε τα φιλορωσικά του αισθήματα με λεκτικές επιθέσεις κατά των δυτικών συμμάχων του, δεσμεύσεις για τη διακοπή της στρατιωτικής υποστήριξης προς το Κίεβο, επικρίσεις κατά των ρωσικών κυρώσεων και απειλές για άσκηση βέτο σε οποιαδήποτε μελλοντική πρόσκληση του ΝΑΤΟ προς την Ουκρανία.

Ο Φίτσο, ο οποίος κατά τους αναλυτές εμπνέεται από τον Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, έχει δηλώσει ότι έχει στο μυαλό του τα συμφέροντα της Σλοβακίας.

«Βλέπουμε τον Βίκτορ Όρμπαν ως έναν από εκείνους τους Ευρωπαίους πολιτικούς που δεν φοβούνται να υπερασπιστούν ανοιχτά τα συμφέροντα της Ουγγαρίας και του ουγγρικού λαού», δήλωνε στο Reuters. «Τα βάζει στην πρώτη θέση. Και αυτός θα έπρεπε να είναι ο ρόλος ενός εκλεγμένου πολιτικού, να φροντίζει τα συμφέροντα των ψηφοφόρων του και της χώρας του», πρόσθετε.