Λεωνίδας Παρασκευόπουλος: Ο ευθύς και αλύγιστος στρατιώτης

Μια ευμεγέθης φωτογραφία στο πρωτοσέλιδο του «Ελευθέρου Βήματος» της 19ης Μαΐου 1936 απεικόνιζε ένα χαρακτηριστικό στιγμιότυπο (τη νεκρώσιμη πομπή) από την κηδεία ενός σπουδαίου Έλληνα, που είχε τελεστεί την προτεραία στο κέντρο της Αθήνας.

Ο εκλιπών ήταν ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος, απόστρατος αντιστράτηγος και γερουσιαστής, με σημαντική συμβολή στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 19.5.1936, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Παρασκευόπουλος, που γεννήθηκε στην Κύθνο το 1860 και απεβίωσε στις 16 Μαΐου 1936, υπήρξε αρχιστράτηγος του Ελληνικού Στρατού από το 1918 έως το 1920. Το 1929 ορίστηκε αριστίνδην γερουσιαστής, ενώ διετέλεσε πρόεδρος της Γερουσίας από το 1930 έως το 1932.

Η κηδεία του Παρασκευόπουλου, όπως διαβάζουμε στην τρίτη σελίδα του φύλλου της 19ης Μαΐου, πραγματοποιήθηκε στις 5:00 μ.μ. της 18ης Μαΐου, και στη σορό του μεταστάντος πρώην αρχιστρατήγου απονεμήθηκαν εκ μέρους του κράτους τιμές αντιστρατήγου εν ενεργεία.

Η σορός του Παρασκευόπουλου είχε μεταφερθεί από την οικογένειά του στο ναό του Αγίου Γεωργίου Καρύτση από τις 10:45 π.μ. Προ του φερέτρου του, όπως αναφέρεται στην εφημερίδα, παρέλασαν πλήθος κόσμου και πλείστοι αξιωματικοί, απόστρατοι και έφεδροι, που είχαν υπηρετήσει υπό τις διαταγές του στις εθνικές εκστρατείες.

Την κηδεία του πρώην αρχιστρατήγου παρακολούθησαν, μεταξύ άλλων, ο τότε πρωθυπουργός, Ιωάννης Μεταξάς, οι πολιτικοί αρχηγοί Σοφούλης, Παπαναστασίου, Καφαντάρης, Μιχαλακόπουλος και Μυλωνάς, πολλοί βουλευτές, εν ενεργεία και εν αποστρατεία αξιωματικοί των τριών Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και αντιπροσωπείες παλαιών πολεμιστών.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 19.5.1936, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η νεκρώσιμη ακολουθία εψάλη χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών, ενώ στη συνέχεια ο Γεώργιος Καφαντάρης, ο αρχηγός του Κόμματος των Προοδευτικών, εκφώνησε τον ακόλουθο επικήδειο λόγο:

«Μόλις δύο μήνες έχουν παρέλθη αφ’ ότου εξέλιπεν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το έθνος προπέμπει σήμερον εν οδύνη εις την τελευταίαν του κατοικίαν τον κυριώτερον αυτού στρατιωτικόν συμπαραστάτην, του οποίου η μνήμη θα μείνη συνυφασμένη προς τας λαμπροτέρας της πολεμικής μας ιστορίας σελίδας. Με τον θάνατον του στρατηγού Παρασκευοπούλου καταλείπει το γήινον σκήνωμα και ο τελευταίος των ηρώων της συγχρόνου εθνικής εποποιίας. Ανήκουν ήδη εις την αθανασίαν ο Βενιζέλος, ο Κουντουριώτης, ο Δαγκλής, ο Παρασκευόπουλος, που απετέλεσαν την πλειάδα των εθνικών ανδρών οίτινες υπό την έμπνευσιν και την ηγεσίαν του μεγαλοφυούς της Κρήτης γόνου επραγματοποίησαν το όνειρον της Μεγάλης Ιδέας. Ό,τι και αν επιφυλάσση το μέλλον εις την πατρίδα μας, η αίγλη της εθνικής μεγαλουργίας θα προσλαμβάνη μεγαλειτέραν με την πάροδον του χρόνου έντασιν, αναδεικνύουσα αναγλύφους τας μορφάς των πρωτεργατών της, μεταξύ των οποίων ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος ενεσάρκωνε υπό την πλατυτέραν της έννοιαν την αγνήν στρατιωτικήν αρετήν.

Εμποτισμένος έως τα έγκατα της ψυχής του από της παιδικής του ηλικίας, όταν μαθητής ακόμη, εις την ιστορικήν της Σμύρνης Ευαγγελικήν Σχολήν, ενωτίζετο τους στεναγμούς του υποδούλου γένους από τον άσβεστον της απολυτρώσεως πόθον, εξεκίνησεν από την πρωτεύουσαν της Ιωνίας με ώριμον ήδη συνείδησιν στρατιώτου και με σαφώς καθωρισμένον τον σκοπόν της ζωής του, από τον οποίον ουδέποτε κατά την μακράν και ένδοξον σταδιοδρομίαν του παρεξέκλινε.

Έμεινε πάντοτε και εις τας χαράς και εις τας δοκιμασίας ο ευθύς και αλύγιστος στρατιώτης, του οποίου τα στήθη δεν έπαυσε ποτέ να θερμαίνη η ασάλευτος πίστις εις την δύναμιν της ελληνικής φυλής προς εκπλήρωσιν των ιστορικών της πεπρωμένων. Εις την πραγμάτωσιν αυτών αφιέρωσε τον βίον του ολόκληρον, τους θησαυρούς της διανοίας του, τους καρπούς της αδράς του μορφώσεως και της πείρας του, τους παλμούς της καρδίας του.

[…]

Ποτέ δεν τον είλκυσαν αι πολιτικαί διαμάχαι και ξένος έμεινε καθ’ όλην την διάρκειαν της εμφυλίου πάλης προς τα πάθη τα αναπτυχθέντα εκατέρωθεν. Ως στρατιώτης μόνον προσέφερε τας υπηρεσίας του οσάκις ενόμισεν ότι κρινομένης της τύχης της πατρίδος η αδιαφορία θα ήτο ασυγχώρητος.

Γόνιμος υπό την έποψιν ταύτην υπήρξεν η δράσις του εις την Εθνικήν Εταιρείαν, εις την Επανάστασιν του 1909, εις το Κίνημα της Θεσσαλονίκης, αλλά και αμέτοχος οιασδήποτε υστεροβουλίας και ανωτέρα πάσης μικρότητος. Και εις τας δυσκολωτέρας περιστάσεις που κατ’ ανάγκην η εκτέλεσις των καθηκόντων του τον παρέσυρεν εις την δίνην της εσωτερικής συρράξεως, κατώρθωνε να εξέλθη από αυτήν άθικτος, επιτυγχάνων την επιβολήν της τάξεως άνευ σκαιότητος, με την πειθώ μόνον και την σταθερότητα του στρατιωτικού του χαρακτήρος και το κύρος της προσωπικής του αρετής, αλλά και με όλην την αταραξίαν και την απαλότητα της πολιτισμένης του ψυχής. Η προσπάθειά του συνεκεντρώνετο και κατέτεινε προς ένα μόνον σκοπόν, την ανάστασιν του γένους. […]

Η παλίμβουλος μοίρα των ανθρωπίνων πραγμάτων δεν τον άφησε να γευθή μέχρι τέλους πλήρως τους καρπούς του έργου του. Ηυτύχησε να περιαγάγη εν θριάμβω την κυανόλευκον εις τας προαιωνίους του ελληνισμού εστίας, να εισέλθη εις την Κωνσταντινούπολιν ως εις ελληνικήν σχεδόν πόλιν, να γίνη ο ελευθερωτής της Μικράς Ασίας, με την οποίαν συνεδέοντο όλης της ζωής του αι ονειροπολήσεις. Αλλ’ επέπρωτο αι εθνικαί περιπέτειαι να επισκιάσουν την άδολον ικανοποίησιν της πατριωτικής του καρδίας. Όταν, προκειμένου να αποχωρήση από την ελευθερωθείσαν χώραν, εις την οποίαν είδε κατά πρώτον το φως του ηλίου, παρέδιδε με την άφθαστον αξιοπρέπειαν που τον διέκρινε την αρχιστρατηγίαν, συνέστησε με όλην την θέρμην της εμφύτου ειλικρινείας του πειθαρχίαν και εμπιστοσύνην προς τους νέους ηγήτορας. Κανείς δεν ηυχήθη περισσότερον από αυτόν να τον υπερβάλουν εις αίγλην οι διάδοχοί του. Υπήρξε νικητής, αλλά την νίκην δεν την ηθέλησε δι’ εαυτόν. Ο πόλεμος δεν είχε λήξη. Ήθελε την νίκην εθνικήν. Αι επακολουθήσασαι ατυχίαι εις τα μικρασιατικά πεδία και τα σκληρά της μοίρας πλήγματα εις τα τρυφερώτερά του αισθήματα τον έθλιψαν, χωρίς να τον κάμψουν. Έμεινε μέχρι της υστάτης του στιγμής ο ευθύς και αλύγιστος στρατιώτης, ο τρέφων ως θρησκείαν την πίστιν την ακλόνητον προς την αμετάβλητον δύναμιν της φυλής και την εκπολιτιστικήν του ελληνισμού αποστολήν.