Γεωργία, μια νέα… Ουκρανία;

Πρώην σοβιετική δημοκρατία στον γεωπολιτικά σημαντικό, πλην ασταθή Καύκασο, γεωγραφικά στα όρια μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, η Γεωργία πλέον ακροβατεί σε επικίνδυνα ρευστές ισορροπίες.

Μετρώνοντας «πληγές» από τη μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας δύο περιοχών της, της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, με τη στρατιωτιωτική και διπλωματική στήριξη της Μόσχας, είναι από τον περασμένο Δεκέμβριο υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ.

Επισήμως επιδιώκει επίσης να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Όμως ο άνθρωπος που κινεί τα νήματα στο πολιτικό παρασκήνιο της Τιφλίδας χαράσσει πλέον για τη χώρα του μια διαφορετική πορεία.

Πρώην πρωθυπουργός και ιδρυτής του νυν κυβερνώντος κόμματος Γεωργιανό Όνειρο, ο ολιγάρχης Μπιτζίνα Ιβανισβίλι -που έκανε την περιουσία του στη Ρωσία- επιβάλλει έναν αυξανόμενο αυταρχισμό,  εμπνευσμένο από το Κρεμλίνο.

Σε αυτό το φόντο εξελίσσεται η νέα εγχώρια κρίση.

Εν έτει 2024, η επιλογή μεταξύ ενός ευρωπαϊκού πεπρωμένου ή της ενσωμάτωσης στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας εξελίσσεται σε υπαρξιακό δίλημμα για τη διχασμένη Γεωργία των μόλις 3,7 εκατομμυρίων κατοίκων.

Εδώ και εβδομάδες η χώρα βιώνει μια ταραγμένη περίοδο, που από πολλές απόψεις θυμίζει την απαρχή της ουκρανικής κρίσης, με τις διαδηλώσεις του 2014 στο Μαϊντάν, τη διάσημη πλατεία του Κιέβου.

Στο μεγαλύτερο κύμα διαμαρτυριών από την ανεξαρτησία από την ΕΣΣΔ, η πρωτεύουσα Τιφλίδα έχει πλέον μετατραπεί σε πεδίο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ δυνάμεων ασφαλείας και χιλιάδων αντικυβερνητικών διαδηλωτών.

Εναντιώνονται σε αυτό που η φιλοδυτική αντιπολίτευση αποκαλεί «ρωσικό νόμο».

Είναι εμπνευσμένος, καταγγέλλουν, από την κατασταλτική ρύθμιση της Μόσχας περί «ξένων πρακτόρων», βάσει της οποίας έχουν διωχθεί επικριτές και πολιτικοί αντίπαλοι του Κρεμλίνου, δημοσιογράφοι, οργανώσεις και μέλη της κοινωνίας των πολιτών.

Κατά τη γεωργιανή κυβέρνηση, αντίθετα, ο λεγόμενος «νόμος για οργανώσεις που εκπροσωπούν συμφέροντα ξένης δύναμης» προωθεί τη διαφάνεια στην χρηματοδότηση ΜΚΟ από το εξωτερικό και συμβάλλει στην καταπολέμηση «ψευδοφιλελεύθερων αξιών».

Διαθέτοντας άνετη πλειοψηφία στη Βουλή, τον ενέκρινε την Τρίτη, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο αναταραχής στη χώρα.

Στα «χνάρια» της Μόσχας

Αυτή δεν ήταν καν η πρώτη φορά που η κυβέρνηση της Τιφλίδας επιχείρησε να περάσει τη ρύθμιση, που πολλοί αναλυτές και Γεωργιανοί καταγγέλλουν ως πρόδηλο σαμποτάζ της προοπτικής ένταξης στην ΕΕ.

Το αρχικό νομοσχέδιο περί «ξένης επιρροής» είχε προκαλέσει και πέρυσι μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, με αποτέλεσμα να μπει τότε στο «συρτάρι».

Ξαναβγήκε ωστόσο στο «τραπέζι» στις αρχές Απριλίου, παρά τις αναμενόμενες αντιδράσεις.

Απαιτεί από ΜΜΕ μέχρι ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ΜΚΟ, που λαμβάνουν περισσότερο από το 20% της χρηματοδότησής τους από το εξωτερικό, να καταγραφούν ως «πράκτορες ξένης επιρροής».

Στην καλύτερη των περιπτώσεων, οι παραβάτες θα τιμωρούνται με πρόστιμα.

Μπορεί ωστόσο να απαγορευτεί η λειτουργία τους στη Γεωργία με συνοπτικές διαδικασίες.

Η κυβέρνηση της Τιφλίδας υποστηρίζει ότι βασίζεται όχι στον αντίστοιχο νόμο της Ρωσίας, αλλά στον αμερικανικό Νόμο περί Εγγραφής Ξένων Πρακτόρων.

Όμως η αντιπολίτευση, αναλυτές, αλλά και οι Βρυξέλλες καταγράφουν με ανησυχία ένα αυταρχικό μοτίβο διακυβέρνησης στην Τιφλίδα.

Μόλις τον περασμένο Μάρτιο η κυβέρνηση ψήφισε νόμο που δίνει στο -ελεγχόμενο από το Γεωργιανό Όνειρο- κοινοβούλιο τον έλεγχο της εκλογικής επιτροπής, διορίζοντας τα μέλη της.

Κατέθεσε επίσης νομοσχέδιο για δραστικούς περιορισμούς για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, προτείνοντας ακόμη και την απαγόρευση «συγκεντρώσεων που στοχεύουν στη διάδοση της οικογένειας ή των στενών σχέσεων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου».

Κινήσεις, που γίνονται ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Οκτωβρίου.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το Γεωργιανό Όνειρο παραμένει το πιο δημοφιλές κόμμα.

Καταγράφει ωστόσο απώλειες σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές του 2020, όταν κατήγαγε πύρρειο νίκη, χάνοντας για μια έδρα την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και συγκροτώντας κοινό μέτωπο με το λαϊκιστικό, εθνικιστικό κόμμα Λαϊκή Δύναμη.

Η δε ψήφιση του νόμου περί «ξένης επιρροής» βαθαίνει έτι περαιτέρω τον διχασμό στη χώρα, που μέσα σε κλίμα οξείας πόλωσης βρίσκεται πια σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι.

Ντόμινο αντιδράσεων

Η κυβέρνηση «έχει χάσει την εμπιστοσύνη του λαού», διακηρύττει τώρα η πρόεδρος της Γεωργίας, Σαλομέ Ζουραμπισβίλι, που εξελέγη το 2018 με την υποστήριξη του Γεωργιανού Ονείρου, αλλά πλέον του προσάπτει αντιδημοκρατικές και φιλορωσικές τάσεις.

Υποστηρίζοντας τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, έχει προαναγγείλει ότι θα ασκήσει βέτο στο νόμο περί «ξένης επιρροής».

Όμως ο ρόλος της είναι περιορισμένος και το κοινοβούλιο μπορεί να παρακάμψει το βέτο της με απλή πλειοψηφία.

Με την ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ καταχωρημένη στο Σύνταγμα ως στόχος της χώρας από το 2017, το κυβερνών κόμμα της Γεωργίας επιμένει ότι παραμένει σταθερά φιλοευρωπαϊκό και απορρίπτει ως «χειραγώγηση» τις φωνές για φιλορωσική μεταστροφή.

Η Μόσχα διαψεύδει ότι έχει οποιονδήποτε ανάμειξη στη συνεχιζόμενη αναταραχή, διαμηνύοντας ότι θέλει «σταθερότητα και προβλεψιμότητα» στη Γεωργία.

Κατά τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, υπάρχει μόχλευση στο θέμα του νόμου περί ξένης επιρροής για να πυροδοτηθούν «αντιρωσικά αισθήματα» στην Τιφλίδα.

Από βήματος φιλοκυβερνητικής αντισυγκέντρωσης, ο ολιγάρχης Ιβανισβίλι σκιαγράφησε πρόσφατα ακόμη μια «χρωματιστή επανάσταση».

Κατηγόρησε γενικόλογα ένα «παγκόσμιο κόμμα πολέμου» της Δύσης για ανάμιξη στη Γεωργία, αντιμετωπίζονας -όπως και στην Ουκρανία- τους κατοίκους της ως «κρέας για κανόνια».

«Η χρηματοδότηση των ΜΚΟ, η οποία παρουσιάζεται ως βοήθεια προς εμάς», ανέφερε, «στην πραγματικότητα έχει στόχο την ενίσχυση των (ξένων) μυστικών υπηρεσιών και την ανάδειξή τους στην εξουσία».

Η εφεξής στάση της Δύσης θεωρείται κομβική για τις εξελίξεις.

Οι ΗΠΑ και η Βρετανία είχαν καλέσει προ πολλού τη Γεωργία να μην εγκρίνει το νομοσχέδιο, ενώ η ΕΕ έχει υπογραμμίσει ότι είναι ασυμβίβαστος με τις ευρωπαϊκές αξίες.

Όπως όμως αναφέρει το Politico, μια κοινή καταδικαστική δήλωση των «27» για το νέο νόμο «σκόνταψε» στις αντιρρήσεις της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, πετώντας έτσι το «μπαλάκι» της αντίδρασης στον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ.