Γιατί η Ινδία έχει τη δική της «ζώνη ώρας» – Πώς «κόλλησε» στη διαφορά των 30 λεπτών 

Εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα, τα ρολόγια της Ινδίας έχουν «κολλήσει» στην δική τους ασυνήθιστη ζώνη ώρας. Και ενώ είναι μέρος μιας μικρής ομάδας εθνών και εδαφών που μοιράζονται τη διαφορά των 30 λεπτών, αντί να έχουν στρογγυλή ώρα, η Ινδία είναι ίσως η πιο απίθανη εξαίρεση.

Το τεράστιο έθνος της Νότιας Ασίας καλύπτει γεωγραφικά αυτό που κανονικά θα ήταν δύο ζώνες ώρας, αλλά εμμένει στις ασυνήθιστες ρυθμίσεις του ρολογιού του, αρνούμενο να αποχωριστεί ένα σύστημα που έχει ένα πολύ περίπλοκο παρελθόν.

Μέχρι τον 19ο αιώνα, η Ινδία – όπως και τα περισσότερα μέρη του κόσμου – λειτουργούσε με πολύ τοπικές ώρες, οι οποίες συχνά διέφεραν όχι μόνο από πόλη σε πόλη, αλλά και από χωριό σε χωριό. Αλλά στο παρασκήνιο έπαιζε βασικό ρόλο η Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, ένας αδίστακτος και ισχυρός εμπορικός οργανισμός βρετανικής ιδιοκτησίας που σταδιακά κατέλαβε τον έλεγχο μεγάλων τμημάτων της υποηπείρου.

Τα τρένα άλλαξαν τα πάντα

Από το 1792, η Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών διαχειριζόταν ένα από τα πρώτα αστεροσκοπεία της Ασίας, στο Μαντράς (σήμερα γνωστό ως Τσενάι). Μια δεκαετία αργότερα, ο πρώτος επίσημος αστρονόμος σε αυτό το αστεροσκοπείο δήλωσε ότι η ώρα του Μαντράς ήταν «η βάση της Επίσημης Ώρας Ινδίας». Χρειάστηκαν όμως μερικές δεκαετίες, η έλευση των ατμοκίνητων τρένων και τα εμπορικά συμφέροντα της Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών για να επικρατήσει αυτό.

«Οι σιδηρόδρομοι είχαν τεράστια επιρροή στις αποικιακές δυνάμεις», λέει ο Τζεφ Γκόρντον, ανώτερος ερευνητής στο δημόσιο διεθνές δίκαιο στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. «Πριν οι σιδηρόδρομοι κερδίσουν τον διαγωνισμό για την ώρα του Μαντράς, υπήρχε ένας διαγωνισμός μεταξύ των ισχυρών πόλεων – Βομβάη, Καλκούτα», προσθέτει ο Gordon. «Αυτός ο αγώνας δεν κράτησε πολύ».

Εν τω μεταξύ, παρόμοιες συζητήσεις σε όλο τον κόσμο, με γνώμονα την ανάγκη καλύτερου συντονισμού των διηπειρωτικών σιδηροδρομικών ταξιδιών και βελτίωσης της θαλάσσιας ναυσιπλοΐας, οδήγησαν στη θέσπιση των πρώτων διεθνών ζωνών ώρας σε μια διάσκεψη στην Ουάσινγκτον το 1884.

Προλήματα με το Γκρίνουιτς

Οι ζώνες βασίστηκαν γύρω από τον Μεσημβρινό του Γκρίνουιτς, μια γραμμή γεωγραφικού μήκους που διέρχεται από βορρά προς νότο μέσω του Αστεροσκοπείου του Γκρίνουιτς στο Λονδίνο. Οι ζώνες ώρας ανατολικά του Μεσημβρινού είναι συνήθως μεταγενέστερες από τη Μέση Ώρα Γκρίνουιτς (GMT) με διαφορές μίας ώρας μεταξύ τους.

Χρειάστηκε να περάσει λίγος καιρός για να υιοθετηθεί το σύστημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ινδία, η Ώρα Μαντράς καθιερώθηκε σε εθνικό επίπεδο το 1905. Άντεξε όμως μόλις έναν χρόνο. Εκείνη την εποχή, επιστημονικές ενώσεις πίεζαν για τη βαθμονόμηση της ώρας της Ινδίας με την ώρα GMT. Η Βασιλική Εταιρεία του Λονδίνου πρότεινε δύο ζώνες ώρας για την Ινδία, έξι ώρες μπροστά από τη GMT για τα ανατολικά και πέντε ώρες για τα δυτικά της χώρας.

Η σύσταση αυτή απορρίφθηκε από την αποικιακή κυβέρνηση, η οποία επέλεξε μια ενιαία ώρα που βρισκόταν ακριβώς στη μέση: πεντέμισι ώρες μπροστά από την ώρα GMT. Και έτσι, το 1906, οι Βρετανοί κυβερνήτες της Ινδίας εισήγαγαν αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως Επίσημη Ώρα Ινδίας (η διαφορά της με την Ώρα Μαντράς ήταν 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα).

Οι αλλαγές που ζήτησε η Ινδία

Η ενιαία ζώνη ώρας της Ινδίας έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών συζητήσεων όλα αυτά τα χρόνια, με τους πληθυσμούς στα βορειοανατολικά να απαιτούν μια ξεχωριστή ζώνη ώρας, δεδομένου του μεγέθους της χώρας.

Οι επίσημοι χρονομέτρες της Ινδίας, το Εθνικό Εργαστήριο Φυσικής, ζήτησαν ακόμη και δύο ξεχωριστές ζώνες ώρας εξαιτίας αυτού του ζητήματος, επικαλούμενοι αναφορές ότι η ώρα της Ινδίας «επηρεάζει άσχημα» τη ζωή των ανθρώπων στα βορειοανατολικά. Πρότειναν πεντέμισι ώρες μπροστά από την ώρα GMT για τη μία πλευρά της Ινδίας και εξήμισι ώρες για την άλλη, συγκεκριμένα για αυτό που περιέγραψαν ως «ακραίες βορειοανατολικές περιοχές», όπου ο ήλιος ανατέλλει και δύει σχεδόν δύο ώρες νωρίτερα σε σύγκριση με το δυτικό άκρο της χώρας.

Ωστόσο, φαίνεται ότι η ασυνήθιστη ζώνη ώρας της Ινδίας ήρθε για να μείνει. Όταν το 2019 τέθηκε στο κοινοβούλιο της Ινδίας το ζήτημα της καθιέρωσης δύο ζωνών ώρας, μια κυβερνητική επιτροπή απέρριψε την ιδέα για απροσδιόριστους «στρατηγικούς λόγους».

*Πληροφορίες από cnn.com