Όμιλος Ιατρικού Αθηνών: Εμβολιαστική ασπίδα απέναντι στην ιλαρά και τον κοκκύτη

Γράφει ο:
Δρ. Διαγόρας Ζαργάνης, Παιδίατρος
Διευθυντής Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Δρ. Διαγόρας Ζαργάνης

Η αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς και κοκκύτη που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα αντανακλά ένα «ρήγμα» στην στη  συλλογική ανοσία του ελληνικού πληθυσμού και καθιστά πιο επίκαιρη από ποτέ την ανάδειξη της αξίας των του  εμβολιασμού ως προστατευτική ασπίδα απέναντι στις δυο αυτές επικίνδυνες λοιμώξεις.

Το φαινόμενο είναι πανευρωπαϊκό και συνδέεται με τον αντίκτυπο της πανδημίας στον ευρύτερο πληθυσμό, καθώς και το εμβολιαστικό κενό που προέκυψε ως συνέπεια και του αντιεμβολιαστικού κινήματος που αυτή πυροδότησε. Προ ημερών, μάλιστα, αξιωματούχοι του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) αποκάλυψαν νέα δεδομένα που επιβεβαιώνουν την αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς και κοκκύτη σε διάφορες χώρες της Ε.Ε. μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Επικίνδυνος εφησυχασμός

Η ιλαρά και ο κοκκύτης είναι δύο  ασθένειες ιδιαίτερα επικίνδυνες που τείνουμε να υποτιμούμε καθώς είχαν σχεδόν εξαλειφθεί, χάρη στο εκτεταμένο πρόγραμμα εμβολιασμού που εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες στη χώρα.

Επίσης, είναι ιδιαίτερα μεταδοτικές, με πολύ υψηλό ρυθμό μετάδοσης: ένας μόνο ασθενής με κοκκύτη μπορεί να μεταδώσει τη νόσο σε 15-17 άτομα, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για την ιλαρά είναι 12-18 άτομα. Συγκριτικά, ο ρυθμός μετάδοσης του ιού SARS-CoV-2, ο οποίος προκαλεί τη νόσο COVID-19, είναι τρία (3) άτομα!

Η ιλαρά είναι μια οξεία ιογενής νόσος του αναπνευστικού που μεταδίδεται μέσω των σταγονιδίων στους βλεννογόνους της μύτης και του φάρυγγα και μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές, όπως ωτίτιδα, πνευμονία, μυοκαρδίτιδα και εγκεφαλίτιδα. Η κλινική της εικόνα είναι πιο βαριά σε νεογνά, ηλικιωμένους και ανοσοκατεσταλμένα άτομα (π.χ. καρκινοπαθείς που έχουν λάβει χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία).

Αντίστοιχα, ο κοκκύτης είναι μια οξεία μικροβιακή λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, με συχνότερη επιπλοκή την πνευμονία και η οποία μπορεί να αποβεί θανατηφόρα, ειδικά στα νεογνά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενημερωθούν οι έγκυοι για την ανάγκη εμβολιασμού, καθώς ο κοκκύτης περνά από τη μητέρα στο έμβρυο ή αργότερα στο νεογνό, δίχως να υπάρχει τρόπος προστασίας του τελευταίου.

Δυστυχώς, ήδη από τις αρχές του έτους έχουν καταγραφεί περιστατικά βρεφών κάτω του ενός έτους, που έχουν χάσει τη ζωή τους από τις επιπλοκές του κοκκύτη.

Προσοχή στα συμπτώματα

Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση τόσο της ιλαράς όσο και του κοκκύτη, ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες, όπως τα βρέφη. Γι’ αυτό και πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα συμπτώματα.

Η ιλαρά έχει αρχικά την εικόνα κοινού κρυολογήματος, με καταρροή, πυρετό και βήχα. Προοδευτικά ο πυρετός ανεβαίνει κι εμφανίζονται κόκκινα εξανθήματα στο κεφάλι και το υπόλοιπο σώμα.

Ο δε κοκκύτης ξεκινά με έντονη καταρροή και άτυπο βήχα που σταδιακά καθίσταται παροξυσμικός ενώ ο πυρετός είναι σχετικά ήπιος.

Επί των παραπάνω συμπτωμάτων είναι σημαντική η επικοινωνία με τον παιδίατρο και η περαιτέρω καθοδήγηση, ώστε, εφόσον απαιτείται, το παιδί να λάβει εξειδικευμένη φροντίδα σε νοσοκομείο, ιδιαίτερα αν πρόκειται για βρέφος.

Στο Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών διαθέτουμε ένα εξαιρετικά σύγχρονο και οργανωμένο διαγνωστικό εργαστήριο, στελεχωμένο με εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που έχει μεγάλη εμπειρία τόσο στην έγκαιρη διάγνωση της ιλαράς και του κοκκύτη σε πρώιμο στάδιο όσο και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση επιπλεγμένων περιστατικών.

Πρόληψη

Ωστόσο, όπως σε όλες τις ασθένειες, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης είναι η πρόληψη και σε αυτό το πλαίσιο, ο εμβολιασμός παίζει κομβικό ρόλο. Τα εμβόλια κατά της ιλαράς και του κοκκύτη έχουν βάθος πολλών δεκαετιών και η συστηματική τους χορήγηση στον πληθυσμό τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν οδηγήσει στην εξάλειψη των δυο αυτών επικίνδυνων ασθενειών. Αυτή είναι μια κατάκτηση που δεν πρέπει να χαθεί, καθώς ο κίνδυνος αναζωπύρωση αναζωπύρωσης  λοιμωδών νοσημάτων, όπως η ιλαρά και ο κοκκύτης είναι πάντα υπαρκτός.