Μια ταινία για τη ζωή των τρανς γυναικών στη Γάζα

Το φιλμ The Belle from Gaza κάνει πρεμιέρα στο φεστιβάλ των Καννών την Παρασκευή 17/5 παρόλο που μέχρι πέρυσι φαινόταν ότι δεν θα το δούμε ποτέ.

Μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και την ισραηλινή στρατιωτική επίθεση στη λωρίδα της Γάζας που ακολούθησε, η Γαλλίδα σκηνοθέτης του, Yolande Zauberman (Γιολάντε Ζομπερμάν), σκέφτηκε να βάλει στο ράφι το απολύτως ολοκληρωμένο έργο της. «Σκέφτηκα ότι ίσως δεν θα έπρεπε να προβάλουμε αυτή την ταινία προς το παρόν, επειδή αυτό που συμβαίνει είναι τόσο μεγάλο, τόσο τεράστιο» λέει η Zauberman.

Μετακομίζουν από την Παλαιστίνη στο Τελ Αβίβ

Η ταινία της δεν επρόκειτο να αποτελέσει «θέση για οτιδήποτε», αλλά και μόνο ο τίτλος και η σύνοψή της -η ιστορία των τρανς γυναικών που μετακομίζουν από την Παλαιστίνη στο Τελ Αβίβ για να ζήσουν τη νέα τους ταυτότητα- κινδύνευε να διαβαστεί ως πολιτική δήλωση για την τρέχουσα σύγκρουση.

Στο Ισραήλ, ο γάμος μεταξύ ομοφυλοφίλων μπορεί να θεωρηθεί νόμιμος αλλά μόνο αν γίνει στο εξωτερικό και η χειρουργική επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου από άνδρα σε γυναίκα πραγματοποιείται σε δημόσια νοσοκομεία, ενώ στα παλαιστινιακά εδάφη η ομοφυλοφιλία παραμένει ταμπού.

Η Zauberman αποφάσισε τελικά να προβάλει την ταινία μετά τις θετικές αντιδράσεις τόσο των Αράβων όσο και των Εβραίων θεατών σε μια δοκιμαστική προβολή. Σκέφτηκε εάν η ταινία της θα μπορούσε να πολιτικοποιηθεί μετά την πρεμιέρα της στις Κάννες; «Φυσικά, αλλά είναι περίεργο, γιατί μέχρι στιγμής αυτό ακριβώς δεν συμβαίνει».

Η Zauberman αποφάσισε τελικά να προβάλει την ταινία μετά τις θετικές αντιδράσεις τόσο των Αράβων όσο και των Εβραίων θεατών σε μια δοκιμαστική προβολή

Δείτε το τρέιλερ του The Belle from Gaza

Περπάτησε μια διαδρομή τουλάχιστον 45 χιλιομέτρων

‘Εμπειρη σκηνοθέτις εννέα ντοκιμαντέρ και μεγάλου μήκους ταινιών, η 69χρονη Yolande Zauberman έπεσε πάνω στο θέμα της κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του βραβευμένου με Σεζάρ, για έναν Ισραηλινό, ο οποίος βιάστηκε σε μια υπερορθόδοξη εβραϊκή κοινότητα όταν ήταν παιδί και αργότερα στη ζωή του έλκεται από τρανς γυναίκες. Στο Τελ Αβίβ, μερικές από αυτές τις γυναίκες μπορούσαν να βρεθούν τη νύχτα στην οδό Hatnufa, στο νότιο τμήμα της πόλης, προσφέροντας σεξ έναντι μετρητών.

Συναντώντας τις γυναίκες, η Zauberman διαπίστωσε ότι πολλές από αυτές ήταν Αραβίδες και άκουσε μια ιστορία για μια γυναίκα που φημολογείται ότι περπάτησε από τη Λωρίδα της Γάζας μέχρι το Τελ Αβίβ, μια διαδρομή τουλάχιστον 45 μιλίων.

Η ιστορία αυτή αιχμαλώτισε τη φαντασία της: «Η Γάζα εκείνη την εποχή ήταν ήδη μια φυλακή για τους ανθρώπους», λέει. «Το να καταφέρει κάποιος να δραπετεύσει από αυτή τη φυλακή είναι ήδη ένα επίτευγμα. Και μετά να είναι ή να γίνει μια τρανς γυναίκα».

Ήταν δύσκολα γι’ αυτές 

Στην ταινία, η οποία καταγράφει την αναζήτηση της Zauberman κατά τη διάρκεια σχεδόν πέντε ετών γυρισμάτων, η ομώνυμη φιγούρα, η Belle, παραμένει ασύλληπτη – μια φωτογραφία smartphone που αποτελεί το μοναδικό σημείο αναφοράς αποδεικνύεται ότι απεικονίζει ένα εντελώς διαφορετικό πρόσωπο – ενώ κι άλλες γυναίκες μπαίνουν στο προσκήνιο.

«Μετά από λίγο σκέφτηκα, ίσως είναι καλύτερα να μην τη βρούμε, γιατί τι θα κάναμε αν βρίσκαμε την Belle από τη Γάζα;», λέει η Zauberman. «Δεν θα είναι πολύ επικίνδυνο γι’ αυτήν;»

Για ορισμένες από τις γυναίκες, το να αφήσουν πίσω τους τα παλαιστινιακά εδάφη ισοδυναμούσε όντως με απελευθέρωση. Μία από αυτές, η Danielle, περιγράφει ότι την ξυλοκόπησαν και την διέταξαν να τρέξει προς ένα σημείο ελέγχου στη Δυτική Όχθη, με σκοπό να κάνουν τους Ισραηλινούς φρουρούς να την πιστέψουν ότι είναι τρομοκράτης και να την πυροβολήσουν.

«Πάνω απ’ όλα, είναι πραγματικά δυνατές. Και για να ζήσεις τη ζωή τους, πρέπει πραγματικά να είσαι»

Photo: YouTube

Αλλά η εικόνα είναι διαφοροποιημένη

Ακόμα και στο Τελ Αβίβ, μερικές από τις τέσσερις γυναίκες εμφανίζονται νευρικές όταν δίνουν συνέντευξη, κοιτάζοντας τις σκιές που μπαίνουν στο δρόμο τους για να διακρίνουν τους πιθανούς πελάτες από τους πιθανούς επιτιθέμενους. «Είναι ασφαλείς αλλά όχι σίγουρες», λέει η Zauberman. Κάποιες έχουν τα απαραίτητα χαρτιά για να ζήσουν στο Ισραήλ, άλλες όχι. «Πάνω απ’ όλα, είναι πραγματικά δυνατές. Και για να ζήσεις τη ζωή τους, πρέπει πραγματικά να είσαι».

Ενώ ορισμένες από αυτές φοβούνται μήπως τις στείλουν πίσω στους γονείς τους («θα τη σκοτώσουν σίγουρα»), άλλες έχουν υποστηρικτική οικογένεια και πιστούς μουσουλμάνους φίλους.

Η θρησκεία παίζει εκπληκτικά μεγάλο ρόλο, ακόμη και στην πιο κοσμική μητρόπολη. Μια γυναίκα, η Nathalie, αρχίζει να φοράει χιτζάμπ μετά την εγχείρησή της και αρχίζει να απαγγέλλει από το πρώτο κεφάλαιο του Κορανίου. «Η θρησκεία και η οικογένεια είναι πολύ σημαντικές γι’ αυτές. Και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της ταινίας, γίνονται όλο και πιο θρησκευόμενες».

«Αν μια μέρα υπάρξει ένα είδος ειρήνης…»

Η ταινία ξεκινά με τη συνέντευξη μιας ηλικιωμένης, Αραβίδας τρανς υναίκας, η οποία θυμάται την έντονη σχέση που είχε κάποτε με έναν ορθόδοξο ραβίνο. «Αυτό που με ενδιαφέρει είναι ότι αυτές οι γυναίκες γνωρίζουν τόσο καλά το Ισραήλ – ξέρουν τα πάντα γι’ αυτό», λέει η Zauberman.

«Αν μια μέρα υπάρξει ένα είδος ειρήνης, θα μπορούσαν να παίξουν πραγματικά μεγάλο ρόλο, επειδή γνωρίζουν πολύ καλά και τις δύο πλευρές».

Το μεγαλύτερο κινηματογραφικό φεστιβάλ του κόσμου κλείνει τα μάτια σε μια πολεμική σύγκρουση που κοστίζει χιλιάδες πραγματικές ανθρώπινες ζωές

Photo: YouTube

Η απουσία παλαιστινιακών φωνών στο φεστιβάλ Καννών

Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για τις Κάννες, υπήρξαν επικρίσεις για την έλλειψη παλαιστινιακών φωνών στο μεγαλύτερο κινηματογραφικό φεστιβάλ του κόσμου. Δεν υπάρχουν Παλαιστίνιοι κινηματογραφιστές στην επίσημη επιλογή, και οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά μήκος της Κρουαζέτ και των περιχώρων της έχουν απαγορευτεί προληπτικά.

«Φέτος αποφασίσαμε να φιλοξενήσουμε ένα φεστιβάλ χωρίς πολεμική», δήλωσε ο επικεφαλής του φεστιβάλ Τιερί Φρεμό κατά την πρεμιέρα, έχοντας ίσως κατά νου τον τρόπο με τον οποίο η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή κατέληξε να κυριαρχεί στο γκαλά απονομής των βραβείων στο φεστιβάλ κινηματογράφου του Βερολίνου νωρίτερα φέτος.

Η ταινία δε μιλάει για τον πόλεμο στην Παλαιστίνη

Στην ταινία The Belle of Gaza, η οποία έχει ελάχιστη αφήγηση, δίνεται ο χώρος στις Παλαιστίνιες γυναίκες της οδού Hatnufa να μιλήσουν για τον εαυτό τους, αλλά φυσικά υπάρχει το επιχείρημα ότι στην ταινία της Zauberman η Γάζα παραμένει μια αφαίρεση, μια κρυπτογράφηση για μια κατάσταση φυλάκισης – ενώ το μεγαλύτερο κινηματογραφικό φεστιβάλ του κόσμου κλείνει τα μάτια σε μια πολεμική σύγκρουση που κοστίζει χιλιάδες πραγματικές ανθρώπινες ζωές.

Είναι ένα επιχείρημα με το οποίο θα πρέπει να ασχοληθούν οι επιμελητές του φεστιβάλ και όχι οι σκηνοθέτες πίσω από τις ταινίες του. Στο ντεμπούτο της «Classified People» του 1987, η Zauberman αφηγήθηκε την ιστορία ενός ζευγαριού μεικτών φυλών στη Νότια Αφρική του απαρτχάιντ. Το μάθημα που της έδωσε, όπως είπε, ήταν ότι για τους κινηματογραφιστές η πολιτική πρέπει να βρίσκεται στην προσωπική ματιά. «Ο μόνος τόπος, ο πραγματικός τόπος αντίστασης, είναι η οικειότητα».

 *Η ταινία «The Belle from Gaza» κάνει πρεμιέρα στο διαγωνιστικό τμήμα των Καννών την Παρασκευή.

*Με στοιχεία από theguardian.com