Ουκρανία: Πώς η Ρωσία διείσδυσε στο Χάρκοβο παρότι ανέμεναν επικείμενη επίθεση

Η επίθεση της Ρωσίας πέρα από τα σύνορα βόρεια και βορειοδυτικά του Χάρκοβο είχε τηλεγραφηθεί από τη Μόσχα, είχε προβλεφθεί από τις δυτικές μυστικές υπηρεσίες και είχε προβλεφθεί από την Ουκρανία.

Το γεγονός ότι οι ρωσικές δυνάμεις μπόρεσαν να προχωρήσουν περίπου 4 μίλια σε πολλαπλά σημεία μέσα σε πέντε ημέρες εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα του Κιέβου να αμυνθεί σύμφωνα με την εξαιρετική ανάλυση του Guardian.

Η πρόθεση να δημιουργηθεί «νεκρή ζώνη» κατά μήκος των συνόρων στο εσωτερικό της Ουκρανίας είχε σηματοδοτηθεί από τον Βλαντιμίρ Πούτιν τον Μάρτιο. Ένα μήνα αργότερα ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ τόνισε ότι το Χάρκοβο είχε «σημαντικό ρόλο» σε μια τέτοια στρατηγική, καθώς η περιοχή υποφέρει από τους βομβαρδισμούς που είχαν θέσει εκτός λειτουργίας δύο σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής στις 22 Μαρτίου.

Στο Χάρκοβο δρα και η ομάδα Ρώσων αντικαθεστωτικών, με την ονομασία Freedom of Russia Legion.

Γνώριζαν όμως δεν ήταν σε θέση να αντιδράσουν

Την ίδια στιγμή, ο στρατός της Μόσχας είχε δημιουργήσει τη νέα Βόρεια Ομάδα δυνάμεων, η οποία υπολογίζεται από το Ινστιτούτο Μελέτης Πολέμου (ISW) σε 30.000 άτομα, στην περιοχή Μπέλγκοροντ της Ρωσίας. Την περασμένη εβδομάδα, δύο ημέρες πριν από την επίθεση τα ξημερώματα, ο περιφερειακός κυβερνήτης του Χάρκοβο δήλωσε ότι είχε εντοπιστεί συγκέντρωση δυνάμεων.

Μια προειδοποίηση είχε επίσης διαβιβαστεί, πρόσθεσε μια πηγή, από τις βρετανικές αμυντικές υπηρεσίες πληροφοριών στην ηγεσία της Ουκρανίας. Έτσι, όταν στις 5 το πρωί της περασμένης Παρασκευής, κάπου μεταξύ 5.000 και 10.000 Ρώσοι στρατιώτες πέρασαν τα σύνορα σε δύο σημεία-κλειδιά, θα μπορούσε να αναμένεται ότι η επίθεση θα αποκρουστεί γρήγορα.

O υπαρχηγός της Λεγεώνας Freedom of Russia Μαξιμίλιαν Αντρόνικοφ.

Αυτό όμως δεν συνέβη

Στην πραγματικότητα, οι αμυντικές γραμμές της Ουκρανίας ήταν ελάχιστες έως ανύπαρκτες. Στο Βοβτσάνσκ, λιγότερο από 40 μίλια βορειοδυτικά του Χάρκοβο, «η πρώτη γραμμή οχυρώσεων και ναρκών απλά δεν υπήρχε», έγραψε την Κυριακή ο Ουκρανός διοικητής Ντενίς Γιαροσλάβσκι, ενώ ένας Ουκρανός βετεράνος με επαφές στην περιοχή δήλωσε ότι «οι μονάδες απλά δεν ήταν προετοιμασμένες να πολεμήσουν» και οι άμυνες «δεν ήταν σωστά τοποθετημένες».

Μέχρι τα μέσα της εβδομάδας οι μάχες είχαν φτάσει στο Βοβτσάνσκ και σε χωριά βόρεια του Λίπτσι, περίπου 20 μίλια μακριά από τη δεύτερη πόλη της Ουκρανίας, όπου ζουν 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι.Ένας βραχυπρόθεσμος στόχος θα ήταν οι εισβολείς να φθάσουν στο βεληνεκές του ρωσικού πυροβολικού των 152 χιλιοστών, περίπου 15 μίλια, από το οποίο θα ήταν δυνατόν να ξαναρχίσουν οι βομβαρδισμοί τμημάτων της πόλης, που βρέθηκαν για τελευταία φορά σε απόσταση βολής τον Σεπτέμβριο του 2022.

Η ταχεία ανατροπή σε μια περιοχή που προηγουμένως θεωρούνταν ήσυχη είναι το τελευταίο πλήγμα για την Ουκρανία το 2024. Μέχρι στιγμής φέτος η Ρωσία συνέχισε να αυξάνει το μέγεθος της δύναμης εισβολής της, σε 510.000, και εκμεταλλευόμενη την (σ.σ. κακή, ανύπαρκτη) αεράμυνα των υπερασπιστών και τις ελλείψεις πυρομαχικών για να καταλάβει την Αβντιίβκα τον Φεβρουάριο και να καταλάβει ένα προγεφύρωμα βορειοδυτικά της τον Απρίλιο. Τον Μάιο άρχισε να απειλεί την περιοχή του Χάρκοβο με την ελπίδα να τρομάξει τον πληθυσμό για να μετακινηθεί.

Η προπαγάνδα που ώθησε πολλούς Ουκρανούς να εγκαταλείψουν το Χάρκοβο

Από τον Μάρτιο, όπως διαπιστώθηκε από τη Μαρία Αβντέεβα, μια Ουκρανή εμπειρογνώμονα σε θέματα ασφάλειας, η Ρωσία έχει ξεκινήσει μια σταθερή ροή διαδικτυακής προπαγάνδας με στόχο την αναστάτωση των κατοίκων της πόλης και της περιοχής του Χάρκοβο.

Δημοσιεύσεις από φιλορωσικά κανάλια Telegram είπαν στους κατοίκους της περιφέρειας Χάρκοβο (και του γειτονικού Σούμι) τον Απρίλιο «να προετοιμαστούν για πολεμικές επιχειρήσεις στις οικιστικές περιοχές» και κυκλοφόρησαν μηνύματα με πλαστά σχέδια εκκένωσης που ενθάρρυναν τους κατοίκους της πόλης να φύγουν δυτικά και νότια.

Οι στρατιωτικές δυσκολίες της Ουκρανίας προκλήθηκαν εν μέρει από την τετράμηνη παύση των προμηθειών όπλων από τις ΗΠΑ – που επιλύθηκε τελικά τον περασμένο μήνα, όταν ένα πακέτο βοήθειας ύψους 61 δισ. δολαρίων πέρασε από το Κογκρέσο – και από τον αγώνα των ευρωπαϊκών χωρών να αυξήσουν την παραγωγή όπλων πριν από τα τέλη του 2024. Ταυτόχρονα, η Ουκρανία, όντας αριθμητικά υποδεέστερη στο πεδίο της μάχης, αγωνίζεται να επιστρατεύσει άνδρες και έχει μειώσει το κατώτατο όριο ηλικίας από τα 27 στα 25 έτη.

Οι ελλείψεις στο ουκρανικό πυροβολικό και η απουσία άμυνας κατά των βαλλιστικών πυραύλων και των βομβών αιώρησης μεγάλου βεληνεκούς έχουν παρατηρηθεί καλά τις τελευταίες εβδομάδες. Αλλά ο Τζακ Γουάτλινγκ, ειδικός σε θέματα χερσαίου πολέμου στο Thinktank του Royal United Services Institute, δήλωσε ότι η Ρωσία ξεπερνά επίσης τους περιορισμούς του ανεκπαίδευτου στρατού της και αρχίζει να «επιτείνει τα πλεονεκτήματά της» με πυρομαχικά.

Η Ουκρανία έχει χάσει τους αιθέρες

Είναι τέτοια η μείωση της πυραυλικής άμυνας επιφανείας-αέρος της Ουκρανίας στο μέτωπο, που επικεντρώνεται στην αποτροπή των ρωσικών αεροσκαφών από το να διασχίσουν τις γραμμές του μετώπου. Αλλά δεν είναι πλέον σε θέση να εξουδετερώσουν τα αναγνωριστικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Orlan-10, τα οποία τώρα «πετούν τακτικά τόσο πάνω από το Χάρκοβο όσο και πάνω από τη Ζαπορίζια», δήλωσε ο Γουότλινγκ σε ένα νέο έγγραφο και με μεγαλύτερη «ακρίβεια εντοπίζουν και καταστρέφουν στόχους πίσω από τις γραμμές του μετώπου».

Η Ρωσία βομβαρδίζει την πόλη του Χάρκοβο από τα τέλη Μαρτίου με βόμβες από αέρος. Στην τελευταία επίθεση την Τρίτη, ο κυβερνήτης της περιφέρειας του Χάρκοβο, Όλεχ Σινιέχουμποβ, δήλωσε ότι τέσσερις άνθρωποι τραυματίστηκαν μετά από βομβαρδισμούς που έπληξαν το βόρειο τμήμα της πόλης.

Αργότερα την ίδια ημέρα, ο πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ζήτησε με αγωνία από τον Άντονι Μπλίνκεν, τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, δύο συστοιχίες αεράμυνας Patriot αξίας 1 δισ. δολαρίων για να βοηθήσουν στην υπεράσπιση της περιοχής του Χάρκοβο.

Στρατιωτικοί αναλυτές τονίζουν ότι υπάρχουν εξηγήσεις για τους λόγους για τους οποίους η Ουκρανία αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Η κατεχόμενη περιοχή είναι μια ελαφρώς κατοικημένη γκρίζα ζώνη που ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να υπερασπιστεί επειδή η Ουκρανία απαγορεύεται να χρησιμοποιεί αμερικανικά όπλα για να πλήξει στόχους στην ίδια τη Ρωσία. Κάτι που υπογράμμισαν στο Reuters και οι παραστρατιωτικοί Ρώσοι που μάχονται στο πλευρό της Ουκρανίας.

Οι βόμβες αιώρησης κάνουν τεράστια ζημιά στην Ουκρανία

«Είναι αυτοκτονικό για την Ουκρανία να έχει την κύρια γραμμή άμυνάς της στα σύνορα, όπου οι Ρώσοι μπορούν να σε χτυπήσουν με πυροβολικό και βόμβες ολίσθησης και οι Ουκρανοί δεν έχουν διαθέσιμα όπλα όπως το πυραυλικό πυροβολικό Χίμαρς για να ανταποδώσουν τα χτυπήματα λόγω των αμερικανικών περιορισμών», δήλωσε ο Τζορτζ Μπάρος, αναλυτής του ISW. Ως αποτέλεσμα, οι ρωσικές δυνάμεις μπορούν να μαζικοποιηθούν πέρα από τα σύνορα σε έναν σχετικά ασφαλή χώρο.

Ο αναλυτής υποστήριξε ότι η Ουκρανία «πρέπει να υπερασπιστεί τεράστια έκταση εδάφους, αλλά παλεύει με θέματα ανθρώπινου δυναμικού», που σημαίνει ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν οχυρώσεις κατά μήκος ολόκληρων των βόρειων συνόρων. Στον απόηχο της εισβολής στο Χάρκοβο, ο ταξίαρχος Ολεξάντρ Γιάκοβετς τόνισε ότι προετοιμάστηκαν καλύτερες οχυρώσεις στη δεύτερη γραμμή, «15-17 χιλιόμετρα από τη γραμμή του μετώπου» και στην τρίτη σε βάθος έως 35 χιλιομέτρων.

Μέχρι στιγμής, οι δυνάμεις που έχει δεσμεύσει η Ρωσία στο Χάρκοβο, μέχρι 30.000 από το Μπέλγκοροντ, που αυξάνονται σε 50.000 αν συμπεριληφθούν και οι κοντινές δυνάμεις, δεν είναι ούτε κατά διάνοια αρκετές για να απειλήσουν μια πόλη του μεγέθους του Χάρκοβο, δήλωσε ο Μπάρος.

Η μάχη δεν είναι ένας εδαφικός αγώνας για τη δεύτερη πόλη της Ουκρανίας, αλλά μάλλον ένας συνδυασμός επίθεσης αντιπερισπασμού για την αποδυνάμωση των αμυντικών γραμμών στο Ντονμπάς και μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν βομβαρδισμοί για να μετατραπεί το Χάρκοβο σε πόλη-φάντασμα.