Στα σημαντικότερα βιβλία του ιπποκρατικού corpus συγκαταλέγονται τα εξής: Περί αρχαίης ιητρικής (ένα από τα παλαιότερα συγγράμματα, όπου εξετάζεται η επίδραση της δίαιτας, δηλαδή του τρόπου ζωής, στο σώμα κάθε ατόμου), Περί αέρων, υδάτων, τόπων (πραγματεία αναφορικά με την επίδραση του περιβάλλοντος, των φυσικών παραγόντων, τόσο στους υγιείς όσο και στους αρρώστους), Περί ιερής νούσου (σύγγραμμα-ορόσημο της ευρωπαϊκής επιστήμης, όπου ερμηνεύεται το φαινόμενο της επιληψίας), Περί αγμών (καταγμάτων), Περί άρθρων εμβολής (εξαρθρώσεων), Επιδημίαι (ήτοι ιστορίες ασθενών από επισκέψεις σε ξένες πόλεις), Προγνωστικόν (βοήθημα που καθιστά δυνατή την πρόβλεψη για την πορεία της νόσου), Περί φύσιος ανθρώπου (σύγγραμμα πιθανώς του Πόλυβου, γαμπρού του Ιπποκράτη), Περί διαίτης (τέσσερα βιβλία για τον όλον τρόπο ζωής, το σημαντικό ρόλο της τροφής και της εργασίας).

Ανεξάρτητα πάντως από το προαναφερθέν –και κάθε άλλο παρά αμελητέο– ζήτημα της γνησιότητας των συγγραμμάτων που χαρακτηρίζονται ιπποκρατικά, αυτό που αξίζει να υπογραμμίσουμε είναι ότι μέσα από το μεγάλο πνευματικό κίνημα της ιπποκρατικής ιατρικής προβάλλει ξεκάθαρα το πνεύμα της κλασικής ιατρικής, που χαρακτηρίζεται από τον αυστηρά επιστημονικό τρόπο σκέψης. Σε αυτό το πλαίσιο, η αιτιολογία και η πρόγνωση έχουν το προβάδισμα έναντι της –περιορισμένων τότε δυνατοτήτων– θεραπευτικής. Εξάλλου, η ιπποκρατική ιατρική εν συνόλω εδράζεται στην έννοια της φύσης, η οποία αγκαλιάζει τα πάντα, φροντίζει τα πάντα για όλους, ως η δύναμη εκείνη που διατηρεί ό,τι είναι υγιές, αποκαθιστά ό,τι έχει διαταραχθεί και αποσκοπεί πάντα στην τήρηση της ισορροπίας, του μέτρου. Οι ιατροί υπηρετούν και υποβοηθούν τη φύση, από την οποία μάλιστα αντλούν τις γνώσεις τους.

Ξεχωριστής αναφοράς χρήζει ασφαλώς το δυσεύρετο επαγγελματικό ήθος που εξέπεμπε και εξακολουθεί να εκπέμπει η ιπποκρατική ιατρική. Το ήθος αυτό μαρτυρούν τα χωρία πολλών συγγραμμάτων, προπάντων όμως ο ξακουστός Όρκος, που έδιναν οι ιατροί όταν εισέρχονταν στην ιπποκρατική οικογένεια.

Εν κατακλείδι, μπορούμε να τονίσουμε ότι ο Ιπποκράτης, ο μέγας ιατρός και τολμηρός ερευνητής, οικοδομούσε τη διδασκαλία του πάνω σε θεωρητικές βάσεις. Εμπειρικό θεμέλιο της ιπποκρατικής διδασκαλίας υπήρξε η απροκατάληπτη παρατήρηση κοντά στο κρεβάτι του ασθενούς, ενώ εμφανής ήταν η πρόθεση και η προσπάθεια να οδηγηθεί ο ιατρός από το μεμονωμένο φαινόμενο σε γενικές αρχές.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο περίφημος ιπποκρατικός όρκος.

Ιπποκράτης: Το πνεύμα της κλασικής ιατρικής (Μέρος Α’)

Ιπποκράτης: Το πνεύμα της κλασικής ιατρικής (Μέρος Β’)

Headlines