Ιράν: Γιατί μπορεί να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος λόγω του θανάτου του Ραϊσί

Μετά από τον θάνατο του πολιτικού ηγέτη του Ιράν Εμπραχίμ Ραϊσί, ο κίνδυνος να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος στη χώρα πράματι ελλοχεύει, μολονότι το εν λόγω σενάριο δεν συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες, αναφέρουν δυτικοί αναλυτές.

Η Daily Record αναφέρει ότι ο απροσδόκητος θάνατος του προέδρου του Ιράν μπορεί να πυροδοτήσει έναν «πικρό» εμφύλιο πόλεμο στην «ασταθή» Ισλαμική Δημοκρατία, προειδοποίησε ένας ειδικός.

«Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο Ανώτατος Ηγέτης, όχι ο πρόεδρος, έχει την πραγματική και απόλυτη εξουσία στο Ιράν»

Υπάρχουν εικασίες ότι ο θάνατός του θα δημιουργήσει ένα κενό εξουσίας που μπορεί να υποκινήσει εσωτερική σύγκρουση για την προεδρία. Εάν αυτές οι προβλέψεις ισχύουν, ένας εμφύλιος πόλεμος θα μπορούσε να ξεσπάσει μέσα στο ήδη «άκρως επικίνδυνο και ασταθές έθνος».

Ο καθηγητής Άντονι Γκλίες, διάσημος Βρετανός ιστορικός από το Κέντρο Σπουδών Ασφάλειας και Πληροφοριών του Πανεπιστημίου του Μπάκιγχαμ, δήλωσε στη Mirror: «Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο Ανώτατος Ηγέτης, όχι ο πρόεδρος, έχει την πραγματική και απόλυτη εξουσία στο Ιράν· ένα εξαιρετικά επικίνδυνο και ασταθές περιβάλλον. Εάν υπάρξουν μαζικές εσωτερικές διαμάχες, όπως προβλέπουν ορισμένοι, το Ιράν θα μπορούσε να εξελιχθεί σε έναν αιματηρό και πικρό εμφύλιο πόλεμο».

«Ασφαλές στοίχημα»

Σύμφωνα με το σύνταγμα του έθνους, τον Ραϊσί θα διαδεχθεί ο Μοχάμαντ Μοκμπέρ, 68 ετών, στενός συνεργάτης του ανώτατου ηγέτη, όπως και ο προκάτοχός του. Προς το παρόν, θεωρείται ως «ασφαλές στοίχημα» που θα πρέπει να είναι σε θέση να ελέγχει τις αντιμαχόμενες φατρίες.

Μη επαληθευμένα πλάνα φέρεται να δείχνουν τον πρόεδρο κατά τη διάρκεια της πτήσης (Εικόνα: IRINN/AFP μέσω Getty Images)

Μπορεί επίσης να παρέχει καθησυχασμό στους «γενναίους Ιρανούς άνδρες και γυναίκες που είναι εντελώς εξεγερμένοι από την αιματηρή διακυβέρνηση των Αγιατολάχ», δήλωσε ο καθηγητής.

Εναλλακτικά, ο Μοϊτάμπα Χαμενεΐ, 55 ετών, ο γιος του ανώτατου ηγέτη, θα μπορούσε να αναλάβει. Ωστόσο, η προεδρία του θα ερχόταν με πρόσθετη διαμάχη λόγω της θέσπισης μιας κληρονομικής αρχής.

Κληρονομική αρχή

Ο καθηγητής Γκλίες εξήγησε: «Οι σκληροπυρηνικοί σιίτες, τους οποίους μπορείς να αναγνωρίσεις από τα μαύρα τουρμπάνια τους, πιστεύουν ότι ενώ οι ιμάμηδες επιλέγονται από τον Θεό, οι πρόεδροι εκλέγονται από τον λαό. Πρόκειται για μια κληρονομική αρχή, η αντίθεση στην οποία, στην περίπτωση του τελευταίου Σάχη, είναι ένα από τα βασικά πράγματα που πυροδότησε την ιρανική επανάσταση του 1979».

Πλάνα της ιρανικής Ερυθράς Ημισελήνου δείχνουν διασώστες να ανασύρουν πτώματα από το σημείο της συντριβής (Εικόνα: Ιρανική Ερυθρά Ημισέληνος/AFP μέσω Get)

Ο καθηγητής πρόσθεσε περαιτέρω ότι για τον θάνατο του Ραΐσι -ο οποίος «ανέβηκε στις τάξεις αυτού του απεχθούς καθεστώτος εξαιτίας της βαρβαρότητάς του»- θα πρέπει να «χαρούμε». Πιστεύεται ότι είναι υπεύθυνος για το ότι δικάστηκαν άλλοι 20.000 αντιφρονούντες και για το ότι οι 5.000 από αυτούς εκτελέστηκαν μαζικά.

Πιο πρόσφατα, «ηγήθηκε της επίθεσης στο κίνημα «Γυναίκες, Ζωή και Ελευθερία», σκότωσε πάνω από 500 γυναίκες και πιστεύουμε ότι 20.000 συνελήφθησαν». «Και ξέρουμε τι συμβαίνει με τις γυναίκες που έχουν υπό τον έλεγχό τους οι Ιρανοί φρουροί», είπε.

Το δυστύχημα μας δείχνει πόσο ανίκανοι είναι

«Πρέπει να χαιρόμαστε που αποτελεί παρελθόν. Το ίδιο το γεγονός ότι ο πρόεδρος και ο υπουργός Εξωτερικών ήταν και οι δύο στο ίδιο ελικόπτερο και πετούσαν και οι δύο σε ομίχλη τόσο πυκνή που δεν μπορούσαν να εντοπιστούν, μας δείχνει πόσο ανίκανοι είναι αυτοί οι κληρικοί όταν πρόκειται για τη διοίκηση μιας χώρας Μπορούν να σφάξουν και να βιάσουν τους αντιπάλους τους, επικαλούμενοι θρησκευτικές πρακτικές, αλλά δεν είναι ικανοί ούτε για να βγουν μέσα από μια… χάρτινη σακούλα», κατέληξε.

BBC για την επομένη στο Ιράν

Στο αντίποδα, το BBC ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες ενός εμφυλίου πολέμου, θυμίζοντας αρχικά ότι ο 63χρονος Ιρανός αναδείχθηκε μέσα από τους κόλπους του θεοκρατικού καθεστώτος.

Από τη θέση του εισαγγελέα η επαγγελματική του ανέλιξη έγινε με γρήγορους ρυθμούς αφού ανέλαβε την προεδρία της χώρας, ενώ το μέλλον του φαινόταν προδιαγεγραμμένο. Προετοιμαζόταν να γίνει ο επόμενος ανώτατος ηγέτης του Ιράν.

Ωστόσο, ο θάνατός του φέρνει τα πάνω-κάτω στην πολιτική σκηνή της χώρας σχετικά με το ποιος θα αντικαταστήσει τελικά τον 85χρονο ανώτατο ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, η υγεία του οποίου είναι εύθραυστη και για τον λόγο αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής της των ΜΜΕ.

Η απώλεια του σκληροπυρηνικού προέδρου του Ιράν δεν αναμένεται να αλλάξει την κατεύθυνση της κυβέρνησης της Τεχεράνης ή να ταρακουνήσει την Ισλαμική Δημοκρατία. Αναμένεται ωστόσο να δοκιμάσει ένα σύστημα όπου οι συντηρητικοί σκληροπυρηνικοί κυριαρχούν πλέον σε όλους τους κλάδους της εξουσίας, εκλεγμένους και μη.

Ευκαιρία για τους συντηρητικούς

«Το σύστημα θα επιμείνει στις συνταγματικές διαδικασίες για να δείξει τη λειτουργικότητά του, ενώ θα αναζητήσει ένα νέο πρόσωπο που θα μπορεί να διατηρήσει τη συντηρητική ενότητα και την πίστη στον Χαμενεΐ», επισημαίνει στο BBC η καθηγήτρια Σανάμ Βακίλ, διευθύντρια του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στο think- tank «Chatham House».

Οι επικριτές του Εμπραχίμ Ραϊσί θα χαιρετίσουν την αποχώρηση ενός πρώην εισαγγελέα που κατηγορείται ότι διαδραμάτισε σημαίνοντα ρόλο στη μαζική εκτέλεση πολιτικών κρατουμένων τη δεκαετία του 1980, την οποία ο ίδιος αρνήθηκε. Την ίδια ώρα, ευελπιστούν ότι με τον θάνατό του θα έρθει πιο γρήγορα το τέλος του αυταρχικού αυτού καθεστώτος.

Για τους συντηρητικούς όμως που κυβερνούν το Ιράν, η κρατική κηδεία θα είναι μια ευκαιρία να αρχίσουν να στέλνουν μηνύματα συνέχειας του καθεστώτος.