Μετά την πτώση του ελικοπτέρου που επέβαινε ο υπουργός Εξωτερικών, αλλά και ο Εμπραχίμ Ραϊσί, τέθηκαν σε εφαρμογή οι διατάξεις που προβλέπονται στο σύνταγμα για τον θάνατο του Ιρανού προέδρου και έτσι οι εκλογές αναμένεται να γίνουν μέσα σε πενήντα ημέρες και όχι το 2025, όπου ήταν προγραμματισμένες.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το σύνταγμα, μετά τον θάνατο του προέδρου ορίστηκε ως προσωρινός πρόεδρος, ο πρώτος αντιπρόεδρος, Μοχαμάντ Μοκχμπέρ. Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, ο προσωρινός πρόεδρος μαζί με τους επικεφαλής του κοινοβουλίου και του δικαστικού σώματος πρέπει να οδηγήσει τη χώρα σε κάλπες.

Προϋποθέσεις υποβολής υποψηφιότητας

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Middle East Eye, ήδη έχουν αρχίσει να ακούγονται οι πρώτοι υποψήφιοι διάδοχοι του Ραϊσί. Παρόλα αυτά υπάρχουν αρκετές προϋποθέσεις για να μπορέσει κάποιος να θέσει υποψηφιότητα για τον προεδρικό θώκο.

Πρώτον, πρέπει να περάσουν από το Συμβούλιο Φρουρών, ένα σώμα του οποίου τα μέλη διορίζονται άμεσα και έμμεσα από τον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Στις προεδρικές εκλογές του 2021, για παράδειγμα, το Συμβούλιο των Φρουρών απέρριψε τα προσόντα πολλών επιφανών υποψηφίων για να ανοίξει τον δρόμο στον Ραϊσί,  ο οποίος υποστηρίχθηκε από τον Χαμενεΐ και τη Ρεπουμπλικανική Φρουρά.

Οι μετριοπαθείς, συμπεριλαμβανομένου του Αλί Λαριτζανί, συμβούλου του Χαμενεΐ, και οι μεταρρυθμιστές, όπως ο Εσάκ Τζαχανγκίρι, πρώτος αντιπρόεδρος υπό την κυβέρνηση του Χασάν Ρουχανί 2013-2021, αποκλείστηκαν από την κούρσα.

Ποιοι είναι οι πιθανοί διάδοχοι του Ραϊσί

Μερικοί από τους πιθανούς υποψηφίους για τη διαδοχή του Ραΐσι είναι οι κάτωθι:

Mohammad Mokhber

Ένας μετριοπαθής συντηρητικός, ο οποίος είναι επί του παρόντος ο υπηρεσιακός πρόεδρος του Ιράν. Ο Mokhber δεν ήταν δημοφιλής στο περιβάλλον του Raisi, σύμφωνα με πηγή στην κυβέρνηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο στενός κύκλος του εκλιπόντος προέδρου, συμπεριλαμβανομένου του γαμπρού του Meqdad Nili, προσπάθησε να απομακρύνει τον Mokhber και να τον αντικαταστήσει με τον πρώην διοικητή της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς Parviz Fattah, πριν από τον πρόωρο θάνατο του προέδρου.

Παρόλα ταύτα, αξιωματούχοι αναφέρουν ότι ο Mokhber διορίστηκε αρχικά αντιπρόεδρος κατόπιν σύστασης του Χαμενεΐ, και αν ο ανώτατος ηγέτης τον παροτρύνει να θέσει υποψηφιότητα, θα το κάνει.

Ο προσωρινός πρόεδρος του Ιράν απευθύνεται στο υπουργικό συμβούλιο (Πηγή φωτογραφίας: WSJ)

Saeed Jalili

Ένας ακόμα υποψήφιος που ακούγεται είναι ο Τζαλίλι,  ο οποίο ανήκει στους σκληροπυρηνικούς, ενώ είναι και ένας από τους επικεφαλείς διαπραγματευτές σε ότι αφορά  τα πυρηνικά για αρκετά χρόνια από το 2007.

Ο Τζαλίλι είναι μια ριζοσπαστική φιγούρα που αντιτίθεται σε οποιαδήποτε αλληλεπίδραση με τις ΗΠΑ και σε συμφωνίες με την Ουάσινγκτον. Πρόσπάθησε δύο φορές να θέσει υποψηφιότητα, για να γίνει πρόεδρος το 2013 και το 2021.

Από ότι φαίνεται δε, οι στενοί συνεργάτες του πρώην προέδρου Ραϊσί, συμπεριλαμβανομένου του γαμπρού του φαίνεται να είναι κοντά στον Τζαλίλι και σίγουρα αναμένεται να συσπειρωθούν πίσω από ενδεχόμενη υποψηφιότητα του.

Mehrdad Bazrpash

Επί του παρόντος υπουργός οδοποιίας και αστικής ανάπτυξης. Κατά την διάρκεια προηγούμενων θητειών ο Bazrpash κατείχε υψηλόβαθμες θέσεις στην κυβέρνηση του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ την περίοδο 2005-2013.

Σύμφωνα με την ίδια συντηρητική πηγή, υποστηρίζεται από ισχυρούς και πλούσιους εντός και εκτός της κυβέρνησης Ραϊσί. Από ότι φαίνεται, η μισή ομάδα του Ραϊσί θα υποστηρίξει τον Bazrpash, ενώ η άλλη μισή αναμένεται να επιλέξει τον Jalili.

Mohammad Baqer Qalibaf

Πρώην διοικητής της πολεμικής αεροπορίας της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς και πρώην δήμαρχος της Τεχεράνης, ο σημερινός πρόεδρος του κοινοβουλίου έχει επιχειρήσει αρκετές φορές να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές.

Πριν από τον θάνατο του προέδρου Ραΐσι, θεωρούνταν ένας από τους μεγαλύτερους αντιπάλους του προέδρου και η ομάδα του εκλιπόντος προέδρου προσπάθησε να τον εμποδίσει να εκλεγεί πρόεδρος του κοινοβουλίου.

Τώρα, είναι πιθανώς πιο κοντά από ποτέ στο όνειρό του να γίνει πρόεδρος, καθώς ο μεγαλύτερος αντίπαλός του είναι νεκρός και μπορεί να προσελκύσει συντηρητικούς κατά του Τζαλίλι και ορισμένους μετριοπαθείς ψηφοφόρους.

Αλί Λαριτζανί

Ένας μετριοπαθής με φιλελεύθερες απόψεις στην εξωτερική πολιτική και σύμμαχος του Ρουχανί. Ως πρόεδρος του κοινοβουλίου μεταξύ 2008 και 2020, ο Larijani έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην έγκριση της πυρηνικής συμφωνίας, παρά τις έντονες επικρίσεις.

Στις εκλογές του 2021, παρά το γεγονός ότι είναι πιστός στον Χαμενεΐ, ο Λαριτζανί αποκλείστηκε από την κούρσα. Πηγή προσκείμενη στον Λαριτζανί δήλωσε στο MEE ότι αν λάβει θετικό μήνυμα από το κατεστημένο, θα θέσει υποψηφιότητα.

O μεγαλύτερος αντίπαλός του είναι νεκρός και μπορεί να προσελκύσει συντηρητικούς

Τζαβάντ Ζαρίφ

Ένας από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς στο Ιράν. Οι απόψεις του για την εξωτερική πολιτική, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για συμφωνία με τις ΗΠΑ, και οι διαπραγματευτικές του ικανότητες για την επίτευξη του συμφώνου το 2015, συνέβαλαν στην αύξηση της δημοτικότητάς του.  Ωστόσο, με τη μονομερή έξοδο του Ντόναλντ Τραμπ από τη συμφωνία το 2018, η δημοτικότητα του Ζαρίφ μειώθηκε.

Για πολλούς, ο Ζαρίφ απότελεί τη μεγαλύτερη απειλή τους, αλλά πολλοί πιστεύουν ότι δεν θα έπαιρνε έγκριση από το Συμβούλιο των Φρουρών, καθώς το κατεστημένο δεν τον εμπιστεύεται αρκετά ώστε να του επιτρέψει να θέσει υποψηφιότητα, εκτός αν παρέμβει ο Χαμενεΐ.

Το 2021, πολλοί μεταρρυθμιστές ηγέτες προέτρεψαν τον Ζαρίφ να θέσει υποψηφιότητα, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Τα πράγματα δεν βοηθήθηκαν από μια ηχογράφηση που διέρρευσε, στην οποία ακούστηκε να κάνει αμφιλεγόμενα σχόλια για τη Ρεπουμπλικανική Φρουρά. Η διαρροή φάνηκε ότι αποσκοπούσε στο να αποτρέψει τον Ζαρίφ από το να θέσει υποψηφιότητα.

Ali Akbar Salehi

Παρά την ηλικία του, ο 75χρονος Salehi πιστεύεται ότι έχει σημαντική υποστήριξη μεταξύ των παραδοσιακών συντηρητικών, των μεταρρυθμιστών και των μετριοπαθών. Είναι ο πατέρας του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

Ακόμη, ο ίδιος διαδραμάτισε δε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία της πυρηνικής συμφωνίας του 2015. Ο Σαλεχί εξέταζε το ενδεχόμενο να θέσει υποψηφιότητα το 2021, αλλά αποφάσισε να αποσυρθεί.

Ο Hemmati έχει φιλελεύθερες απόψεις σχετικά με την εξωτερική πολιτική

Abdolnaser Hemmati

Πρώην μετριοπαθής διοικητής της κεντρικής τράπεζας και οικονομολόγος, στον οποίο επετράπη να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές του 2021, η επίδοσή του ήταν ελπιδοφόρα και απροσδόκητη παρά το γεγονός ότι δεν είναι πολιτικό πρόσωπο.

Ο Hemmati έχει φιλελεύθερες απόψεις σχετικά με την εξωτερική πολιτική και την οικονομία και ήθελε να διορίσει τον Zarif ως πρώτο αντιπρόεδρό του, αν κέρδιζε το 2021.

Πρώην Ιρανός αξιωματούχος δήλωσε στο MEE ότι δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις όσο το πολιτικό σκηνικό είναι τόσο αβέβαιο, αλλά μόλις η εικόνα ξεκαθαρίσει, μπορεί να αποφασίσει να κατέβει υποψήφιος.

Ali Shamkhani

Ο πρώην επικεφαλής του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν, Shamkhani, τράβηξε την προσοχή πέρυσι υπογράφοντας μια συμφωνία με τη μεσολάβηση της Κίνας με τη Σαουδική Αραβία για την επανάληψη των δεσμών. Είναι επίσης πρώην διοικητής της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς και πρώην υπουργός Άμυνας.

Μια πηγή προσκείμενη στους μεταρρυθμιστές δήλωσε στο MEE ότι ο Shamkhani βρίσκεται σε καλή θέση τώρα, καθώς είναι αρκετά πλούσιος. Από την άλλη, οι μεταρρυθμιστές και οι μετριοπαθείς τείνουν να τον βλέπουν αρνητικά.

Ο λόγος είναι ότι ο Σαμχανί αντιτάχθηκε στις προσπάθειες αναβίωσης της πυρηνικής συμφωνίας κατά τη δεύτερη θητεία του Ρουχανί. Είναι απίθανο ο Χαμενεΐ να του δώσει το πράσινο φως για να θέσει υποψηφιότητα.

Αμφιλεγόμενες υποψηφιότητες

Βέβαια, δεν αποκλείεται να θέσουν υποψηφιότητα και οι παρακάτω υποψήφιοι

  • Mohammad Javad Azari Jahromi – Ένας δημοφιλής πρώην υπουργός επικοινωνιών, ο οποίος θα μπορούσε να έχει μεγάλες πιθανότητες να κερδίσει εάν εγκριθεί από το συμβούλιο.
  • Alireza Zakani – Ο αμφιλεγόμενος δήμαρχος της Τεχεράνης.
  • Saeed Mohammad – Ένας νεαρός διοικητής της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς που απολύθηκε από τη θέση του.

Πολλοί οι πιθανοί υποψήφιοι για την προεδρία του Ιράν

Εκκρεμούν οι διαπραγματεύσεις Ιράν – ΗΠΑ για τα πυρηνικά

Οι προκλήσεις του νέου προέδρου

Σύμφωνα με το Middle East Eye, πριν από την έναρξη των συνομιλιών στο Μουσκάτ, ο McGurk συναντήθηκε με τον απεσταλμένο του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη, Saeid Iravani, σύμφωνα με τις πηγές. Κατά τη συνάντηση, ανέφερε μια πηγή, ο McGurk ανέφερε τα λόγια του Biden: «Δεν θα διαπραγματευτώ με το Ιράν για μια πυρηνική και ολοκληρωμένη συμφωνία μέχρι τις αμερικανικές εκλογές, διότι οι Ιρανοί δεν μπορούν να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους.»

Ο McGurk είπε ότι ο Biden είχε παραπονεθεί ότι αντιμετώπισε «υπερβολική πίεση και ταπείνωση» από τους Ρεπουμπλικάνους, όταν η κυβέρνηση του Ραΐσι αρνήθηκε να ενεργοποιήσει εκ νέου τη συμφωνία JCPOA (Joint Comprehensive Plan of Action – Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης) το 2022. O Mc Gurk μετέφερε για άλλη μία φορά τα λόγια του αμερικανού προέδρου λέγοντας: «Κατά τη γνώμη μου, η JCPOA είναι νεκρή και θα διαπραγματευτούμε μετά τις εκλογές, υπό την προϋπόθεση ότι πρόκειται για μια συνολική διαπραγμάτευση που θα υπερβαίνει την JCPOA, καλύπτοντας και περιφερειακά ζητήματα.»

Σημειώνεται ότι και το Ιράν αλλά και οι ΗΠΑ αναμένεται να διεξαγάγουν προεδρικές εκλογές το επόμενο διάστημα, οπότε είναι απίθανο να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Δεδομένης αυτής της κατάστασης, «θα πρέπει να περιμένουμε διαταραχές και διακοπή των διαπραγματεύσεων με τους Αμερικανούς», δήλωσε στο MEE αναλυτής που στο παρελθόν εργαζόταν για την κυβέρνηση.

Τέλος, ο ίδιος προσθέσε «Δεδομένου ότι, τόσο ο πρόεδρος, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών έχουν αποβιώσει και σύντομα θα διεξαχθούν εκλογές, οι διαπραγματεύσεις πιθανότατα θα καθυστερήσουν μέχρι τις εκλογές, όπως συνέβη και κατά τη διάρκεια της προεδρικής εκλογικής αναμέτρησης του 2021, όταν οι συνομιλίες αναβλήθηκαν μέχρι τις εκλογές.»

Headlines