Δημογραφικό: Τα παιδιά δεν είναι στα σχέδια των νέων – Πόσοι και σε τι ηλικία θέλουν να τεκνοποιήσουν

Η υπογεννητικότητα, η μείωση/γήρανση του πληθυσμού, οι δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης και η «διαφυγή εγκεφάλων» συνθέτουν το πρόβλημα του δημογραφικού στην Ελλάδα, που βάσει στατιστικών αρχίζει πλέον να λειτουργεί ως Αρμαγεδδών αρνητικών συνεπειών για την οικονομία και την κοινωνία.

Το δημογραφικό και η μείωση του πληθυσμού καταλαμβάνει την 4η θέση, μετά τη φτώχεια, την ανεργία και την εγκληματικότητα στις σοβαρές απειλές που αντιμετωπίζει η χώρα σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Μetron Analysis για την πορεία του δημογραφικού και η οποία παρουσιάστηκε στο σχετικό συνέδριο υπό την αιγίδα του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

Μόνο 4 στους 10 θεωρούν αρκετά πιθανή την απόκτηση παιδιού στο μέλλον ενώ οι λόγοι που αποτρέπουν την απόκτηση είναι οικονομικοί

Την ίδια στιγμή ο γάμος και η δημιουργία Οικογένειας βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις των προτεραιοτήτων των νέων. Από το σύνολο των 800 ερωτηθέντων το 51% δεν έχουν παιδιά, με την πλειοψηφία να έχει 1 παιδί.

Το 24% θα ήθελε να έχει 2 παιδιά και μόνο 5% θα ήθελε 3 παιδιά.

Οι σκέψεις για την απόκτηση παιδιού έρχονται γύρω στα 29 χρόνια της ηλικίας των νέων μας.

Μόνο 4 στους 10 θεωρούν αρκετά πιθανή την απόκτηση παιδιού στο μέλλον ενώ οι λόγοι που αποτρέπουν την απόκτηση είναι οικονομικοί, έχουν ήδη ένα, ανεπαρκείς παροχές από το κράτος, και φόβος για τον κόσμο που θα μεγαλώσουν.

Από ισχύοντα μέτρα στήριξης της οικογένειας παρακινητικά λειτουργούν:

• το μειωμένο ωράριο για τους γονείς,
• το ολοήμερο σχολείο,
• το επίδομα γέννησης,
• η μείωση του ΦΠΑ σε βρεφικά είδη, τα voucher για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς,
• τα προγράμματα των Δήμων,
• τα σχολικά γεύματα και το πρόγραμμα «Νταντάδες της γειτονιάς».

«Η Ελλάδα δεν θα εξαφανιστεί, ακόμα»

Ο καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και δημογράφος Κωνσταντίνος Ζαφείρης, επεσήμανε προ μηνός στα «ΝΕΑ» πως «η Ελλάδα δεν πρόκειται να εξαφανιστεί, ακόμα. Πρόκειται όμως να έχει σημαντική κάμψη και αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί. Το δημογραφικό μπαίνει κατά καιρούς στην κουβέντα χωρίς να έχει γίνει ένας ουσιαστικός εθνικός διάλογος, χωρίς να έχουν κληθεί οι κοινωνικοί εταίροι σε αυτόν τον διάλογο με την κοινωνία των πολιτών, χωρίς να έχουμε δει ένα σχέδιο δράσης. Πρέπει οπωσδήποτε να διαβουλευτούμε μεταξύ μας και να αναπτύξουμε τις κατάλληλες πολιτικές, ώστε να λύσουμε ένα πρόβλημα που είναι απαραίτητο να λυθεί. Είναι ένα ζήτημα εθνικής συνεννόησης».

Σύμφωνα με τον καθηγητή του Δημοκρίτειου, το βασικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι η χαμηλή γονιμότητα. «Δυστυχώς για εμάς, αυτό το πρόβλημα ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1980. Δηλαδή είναι πάρα πολλά τα χρόνια στα οποία βρισκόμαστε σε χαμηλή γονιμότητα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχει μειωθεί ο αριθμός των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία.

Έτσι, το πρόβλημα γίνεται πιο δύσκολο, γιατί ακόμη και αν αυξήσεις τη γονιμότητα αυτό θα πρέπει να έχει διάρκεια σε βάθος χρόνου. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις για τη λύση του δημογραφικού και της χαμηλής γονιμότητας».

Στήριξη στα νέα ζευγάρια

Πώς, όμως, αντιστρέφεται σήμερα η παγιωμένη κατάσταση; Θα πρέπει να υπάρξουν πολιτικές που να ωφελούν τα νέα ζευγάρια ώστε να κάνουν περισσότερα παιδιά, απαντά ο Κωνσταντίνος Ζαφείρης, επισημαίνοντας ότι το δημογραφικό δεν είναι ζήτημα… επιδοματικής πολιτικής.

«Τα επιδόματα πρέπει να υπάρχουν και πρέπει να αυξηθούν, αλλά δεν αποτελούν κίνητρο για να κάνεις ένα παιδί για να κάνεις μια οικογένεια. Αποτελούν μία αναγκαία και ικανή συνθήκη για να υπάρξει οικογένεια, γιατί σε συνθήκες κρίσης και χωρίς στήριξη δεν γίνεται να υπάρχει».

Κατά τον ίδιο, χωρίς κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη είναι σχεδόν αδύνατον να λυθεί το δημογραφικό. «Ας δούμε τις συνθήκες ζωής των νέων. Εάν εργάζονται, αμείβονται με μικρούς μισθούς, έχουν πρόβλημα συντήρησης της οικογένειάς τους, χωρίς να έχουν παιδιά. Άρα, ένα πράγμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η υψηλή ανεργία των νέων και οι χαμηλές αμοιβές τους», εξηγεί.

Αναφερόμενος στα ευρήματα πρόσφατης ανάλυσης, ο δημογράφος αναφέρει πως η γονιμότητα στην Ελλάδα φαίνεται σήμερα να εξαρτάται από τις ηλικίες των 27 έως 31 ετών. «Εκεί, λοιπόν, μπορούμε να παρέμβουμε ακόμη περισσότερο, μπορούμε να βοηθήσουμε τα ζευγάρια να κάνουν περισσότερα πράγματα. Αλλά, προσοχή, το πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί αν δεν δούμε το κοινωνικό κράτος ή το κόστος ανατροφής των παιδιών», διευκρινίζει.

Μάλιστα, συνεχίζει, ενδεικτικό της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η χώρα είναι το γεγονός ότι «ακόμη και αν είχαμε ένα μαγικό ραβδάκι και με έναν τρόπο μαγικό λύναμε το δημογραφικό αύριο και οι γυναίκες έκαναν πάρα πολλά παιδιά, το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας θα λυνόταν ουσιαστικά σε 20 χρόνια».

Η περιφέρεια αργοπεθαίνει

Με φόντο τα στοιχεία που δείχνουν ότι η ηπειρωτική Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης πληθυσμού, με τη Δυτική Μακεδονία να συρρικνώνεται κατά 11,34% την τελευταία 12ετία και την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη κατά 8,08%, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο αναμένεται να λειτουργήσει ένα νέο εργαλείο-πιλότο για την αντιμετώπιση του μείζονος θέματος, ώστε να υπάρξει συντονισμένη καταγραφή των δεδομένων και ακολούθως να προκρίνονται λύσεις σε συνεργασία με την Πολιτεία.

Συγκεκριμένα, θα δημιουργηθεί Δημογραφικό Παρατηρητήριο, αντικείμενο του οποίου, μεταξύ άλλων, θα αποτελεί η καταγραφή και ο έλεγχος του πληθυσμού της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σε αστικές και αγροτικές περιοχές. Παράλληλα, θα προτείνει πολιτικές για την αντιμετώπιση της συρρίκνωσης του πληθυσμού και την ενίσχυση προσπαθειών που θα βάλουν φρένο στην ερήμωση της περιφέρειας.