Η Ιαπωνία, η Γαλλία, η Γερμανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες εύπορες χώρες καρπώνονται δισεκατομμύρια δολάρια σε οικονομικές ανταμοιβές από ένα παγκόσμιο πρόγραμμα που έχει σκοπό να βοηθήσει τον αναπτυσσόμενο κόσμο να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Τα οικονομικά κέρδη προκύπτουν ως μέρος της δέσμευσης των αναπτυγμένων χωρών να στέλνουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε φτωχότερες χώρες για να τις βοηθήσουν να μειώσουν τις εκπομπές και να αντιμετωπίσουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Και όπως καταγγέλλουν στο Reuters αναλυτές, ακτιβιστές και πρώην αξιωματούχοι διοχετεύοντας χρήματα από το πρόγραμμα πίσω στις δικές τους οικονομίες, οι πλούσιες χώρες έρχονται σε αντίθεση με την ευρέως αποδεκτή αντίληψη ότι πρέπει να αποζημιώνουν τους φτωχότερους για τη μακροπρόθεσμη ρύπανση που τροφοδότησε την κλιματική αλλαγή.

Παράλληλα  μία μελέτη που έκανε το ειδησεογραφικό πρακτορείο με το Big Local News, ένα πρόγραμμα δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ καταδεικνύει ότι οι πλούσιες χώρες έχουν δανείσει τουλάχιστον 18 δισεκατομμύρια δολάρια με επιτόκιο αγοράς, συμπεριλαμβανομένων 10,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε δάνεια που χορηγήθηκαν από την Ιαπωνία, 3,6 δισεκατομμύρια δολάρια από τη Γαλλία, 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια από τη Γερμανία και 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό δεν είναι ο κανόνας για τα δάνεια για έργα που σχετίζονται με το κλίμα και άλλα έργα βοήθειας, τα οποία συνήθως έχουν χαμηλό ή καθόλου επιτόκιο. 

Τουλάχιστον άλλα 11 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια –σχεδόν όλα από την Ιαπωνία– απαιτούσαν από τα κράτη αποδέκτες να προσλάβουν ή να αγοράσουν υλικά από εταιρείες στις δανείστριες χώρες.

Και το Reuters εντόπισε τουλάχιστον 10,6 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις από 24 χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση που απαιτούσαν ομοίως από τους αποδέκτες να προσλαμβάνουν εταιρείες, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς ή δημόσιους φορείς από συγκεκριμένα έθνη -συνήθως τους δωρητές- για να κάνουν τη δουλειά ή να παρέχουν υλικό.

Η προσφορά δανείων για το κλίμα σε επιτόκια της αγοράς ή οι εν λόγω όροι που τίθενται για τη χρηματοδότηση σημαίνει ότι τα χρήματα που προορίζονται για τις αναπτυσσόμενες χώρες επιστρέφονται σε πλούσιες.

«Από τη σκοπιά της δικαιοσύνης, αυτό είναι καταδικαστέο», αναφέρει η Liane Schalatek, αναπληρώτρια διευθύντρια του παραρτήματος της Ουάσιγκτον του Ιδρύματος Heinrich-Boll, μιας γερμανικής δεξαμενής σκέψης που προωθεί περιβαλλοντικές πολιτικές. 

Οι αναλυτές είπαν ότι οι επιχορηγήσεις που απαιτούν από τους αποδέκτες να προσλαμβάνουν προμηθευτές πλούσιων χωρών είναι λιγότερο επιβλαβείς από τα δάνεια με τέτοιους όρους, επειδή δεν απαιτούν αποπληρωμή. Μερικές φορές, είπαν, οι ρυθμίσεις είναι ακόμη και απαραίτητες – όταν οι χώρες αποδέκτες δεν διαθέτουν την τεχνογνωσία για την παροχή μιας υπηρεσίας. Αλλά άλλες φορές, ωφελούν τις οικονομίες των χορηγών εις βάρος των αναπτυσσόμενων χωρών. Αυτό υπονομεύει τον στόχο να βοηθηθούν τα ευάλωτα έθνη να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και τεχνολογία για να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή, ανέφεραν πηγές στο Reuters.

«Η παροχή χρηματοδότησης για το κλίμα δεν θα πρέπει να αποτελεί επιχειρηματική ευκαιρία», είπε h Schalatek. Θα πρέπει να «εξυπηρετεί τις ανάγκες και τις προτεραιότητες των αναπτυσσόμενων χωρών-αποδεκτών». 

Τα δάνεια και οι όροι

Πολλά από τα υπό όρους δάνεια και επιχορηγήσεις που εξέτασε το Reuters εντάσσονται στη δέσμευση των αναπτυγμένων χωρών να στείλουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2020 σε φτωχότερες χώρες που πλήττονται δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή. Η δέσμευση επιβεβαιώθηκε στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015. Περίπου 353 δισεκατομμύρια δολάρια καταβλήθηκαν από το 2015 έως το 2020. Το ποσό αυτό περιελάμβανε 189 δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεσες πληρωμές από χώρα σε χώρα, που ήταν το επίκεντρο της ανάλυσης του Reuters.

Περισσότερο από το ήμισυ αυτής της άμεσης χρηματοδότησης – περίπου το 54% – προήλθε με τη μορφή δανείων και όχι επιχορηγήσεων.

Οι χώρες του «παγκόσμιου νότου βιώνουν ένα νέο κύμα χρέους που προκαλείται από τη χρηματοδότηση του κλίματος», δήλωσε ο Andres Mogro, πρώην εθνικός διευθυντής του Ισημερινού για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Την ίδια στιγμή, είπαν αρκετοί αναλυτές, οι πλούσιες χώρες υπερεκτιμούν τη συνεισφορά τους στη δέσμευση 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, επειδή ένα μέρος της χρηματοδότησης για το κλίμα επιστρέφει στην πατρίδα τους μέσω αποπληρωμών δανείων, τόκων και συμβάσεων εργασίας.

«Τα οφέλη για τις χώρες δωρητές επισκιάζουν δυσανάλογα τον πρωταρχικό στόχο της υποστήριξης της δράσης για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες χώρες», δήλωσε ο Ritu Bharadwaj, κύριος ερευνητής για τη διακυβέρνηση και τη χρηματοδότηση του κλίματος στο Διεθνές Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης, μια δεξαμενή σκέψης στο Ηνωμένο Βασίλειο. 

Τα πλούσια έθνη υπερασπίζονται τη χρηματοδότηση

Εκπρόσωποι των κύριων φορέων που διαχειρίζονται τη χρηματοδότηση για το κλίμα για την Ιαπωνία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες –οι τέσσερις χώρες που αναφέρουν τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση στον ΟΗΕ– δήλωσαν ότι εξετάζουν το ύψος του χρέους που έχει ήδη μια χώρα όταν αποφασίζουν αν θα προσφέρουν δάνεια ή επιχορηγήσεις. Και υπογράμμισαν ότι στις φτωχότερες χώρες δίνουν προτεραιότητα στις επιχορηγήσεις.

Περίπου το 83% της χρηματοδότησης για το κλίμα στις χώρες με το χαμηλότερο εισόδημα ήταν με τη μορφή επιχορηγήσεων, σύμφωνα με την επισκόπηση του Reuters. Ωστόσο, αυτές οι χώρες έλαβαν επίσης, κατά μέσο όρο, λιγότερο από το ήμισυ της χρηματοδότησης για το κλίμα σε σχέση με τα έθνη υψηλότερου εισοδήματος που έλαβαν κυρίως δάνεια.

«Ένας συνδυασμός δανείων και επιχορηγήσεων διασφαλίζει ότι η δημόσια χρηματοδότηση μπορεί να κατευθυνθεί σε χώρες που τη χρειάζονται περισσότερο, ενώ οι οικονομικά ισχυρότερες χώρες μπορούν να επωφεληθούν από συνθήκες δανείων που είναι καλύτερες από την αγορά», δήλωσε ο Heike Henn, διευθυντής για το κλίμα, την ενέργεια και το περιβάλλον στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης της Γερμανίας. Η Γερμανία έχει συνεισφέρει 45 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση για το κλίμα.

Ο Γαλλικός Οργανισμός Ανάπτυξης (AFD) προσφέρει στις αναπτυσσόμενες χώρες χαμηλά επιτόκια που κανονικά θα ήταν διαθέσιμα μόνο στις πλουσιότερες χώρες στην ανοιχτή αγορά, δήλωσε η Atika Ben Maid, αναπληρώτρια επικεφαλής του τμήματος Κλίματος και Φύσης της AFD. Περίπου το 90% της συνεισφοράς των 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων της Γαλλίας προήλθε με τη μορφή δανείων – το υψηλότερο μερίδιο από κάθε κράτος.

Ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ είπε ότι τα δάνεια είναι «κατάλληλα και οικονομικά αποδοτικά» για έργα που παράγουν έσοδα. Οι επιχορηγήσεις συνήθως χορηγούνται σε άλλους τύπους έργων σε «κοινότητες χαμηλού εισοδήματος και ευάλωτες στο κλίμα». Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν 9,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση για το κλίμα.

Ασαφές πλαίσιο

Η Συμφωνία του Παρισιού δεν δηλώνει ξεκάθαρα ότι τα ανεπτυγμένα έθνη πρέπει να επανορθώσουν για τις ιστορικές εκπομπές. Αναφέρεται στις αρχές της «κλιματικής δικαιοσύνης» και της «ισότητας» και σημειώνει τις «κοινές αλλά διαφοροποιημένες ευθύνες και ικανότητες» των χωρών να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Καθιστά σαφές ότι οι ανεπτυγμένες χώρες αναμένεται να παρέχουν χρηματοδότηση για το κλίμα.

Πολλοί ερμηνεύουν πως αυτό σημαίνει ότι τα πλούσια έθνη έχουν την ευθύνη να βοηθήσουν στην επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με το κλίμα, καθώς είχαν τεράστιο ρόλο στη δημιουργία τους, είπε η Rachel Kyte, καθηγήτρια κλιματικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης που ήταν ειδική απεσταλμένη της Παγκόσμιας Τράπεζας για την κλιματική αλλαγή το 2014 και το 2015.

Ωστόσο, η συμφωνία δεν παρείχε επαρκείς λεπτομέρειες. Ανέφερε απλώς τα έθνη θα πρέπει να κινητοποιήσουν χρηματοδότηση για το κλίμα από «μια μεγάλη ποικιλία πηγών, μέσων και καναλιών». Δεν όρισε εάν θα έπρεπε να δοθεί προτεραιότητα στις επιχορηγήσεις έναντι των δανείων. Ούτε απαγόρευε στα πλούσια έθνη να επιβάλλουν όρους επωφελείς για τον εαυτό τους.

«Είναι σαν να πυρπολείς ένα κτίριο και μετά να πουλάς τους πυροσβεστήρες έξω», είπε για την πρακτική ο Mogro του Ισημερινού, ο οποίος ήταν επίσης πρώην διαπραγματευτής για το κλίμα για το μπλοκ των αναπτυσσόμενων χωρών της G77 και της Κίνας. 

Μεγάλες ανάγκες, περιορισμένη χρηματοδότηση

Το Reuters και το Big Local News εξέτασαν 44.539 αρχεία συνεισφορών χρηματοδότησης για το κλίμα που αναφέρθηκαν στη Σύμβαση Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), την οντότητα που είναι επιφορτισμένη με την παρακολούθηση της δέσμευσης. Οι συνεισφορές, από 34 χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάλυψαν το 2015 έως το 2020, το πιο πρόσφατο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Η UNFCCC δεν απαιτεί από τις χώρες να αναφέρουν βασικές λεπτομέρειες της χρηματοδότησής τους. Έτσι, οι δημοσιογράφοι εξέτασαν επίσης 133.568 αρχεία που συνέλεξε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για να προσδιορίσουν τις συνθήκες πρόσληψης που συνδέονται με τη χρηματοδότηση που σχετίζεται με το κλίμα κατά την ίδια περίοδο.

Η έρευνα επιβεβαίωσε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες συνυπολογίζουν κάποια υπό όρους βοήθεια στη δέσμευσή τους για χρηματοδότηση για το κλίμα 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Επειδή τα αρχεία της UNFCCC δεν έχουν λεπτομέρειες, το Reuters δεν μπόρεσε να προσδιορίσει εάν μετρήθηκε όλη αυτή η βοήθεια.

Για να κατανοήσουν καλύτερα τα πρότυπα χρηματοδότησης που αποκαλύπτονται από τα δεδομένα, οι δημοσιογράφοι συμβουλεύτηκαν 38 αναλυτές και μελετητές χρηματοοικονομικών για το κλίμα και την ανάπτυξη, ακτιβιστές για το κλίμα, πρώην και νυν αξιωματούχους και διαπραγματευτές για το κλίμα και διαπραγματευτές για τις αναπτυσσόμενες χώρες και εκπροσώπους αναπτυξιακών φορέων για τις πλούσιες χώρες.

Τα ευρήματα του Reuters έρχονται καθώς οι χώρες προσπαθούν να διαπραγματευτούν έναν νέο, υψηλότερο στόχο χρηματοδότησης για το κλίμα μέχρι το τέλος του έτους. Ο ΟΗΕ υπολόγισε ότι χρειάζονται τουλάχιστον 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, η οποία περιελάμβανε τη διατήρηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας από άνοδο περισσότερο από 2 βαθμούς Κελσίου (3,6 βαθμούς Φαρενάιτ) πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Κάτω από τους στόχους

Οι πλούσιες χώρες πιθανότατα πέτυχαν τον ετήσιο στόχο των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων για πρώτη φορά το 2022 μέσω άμεσων συνεισφορών από χώρα σε χώρα καθώς και πολυμερούς χρηματοδότησης από αναπτυξιακές τράπεζες και ταμεία για το κλίμα. Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι τα πλούσια έθνη διοχέτευσαν τουλάχιστον 164 δισεκατομμύρια δολάρια για τη χρηματοδότηση της δέσμευσης για το κλίμα μέσω πολυμερών ιδρυμάτων – περίπου το 80% του δανείου – μεταξύ 2015 και 2020, επιπλέον των άμεσων συνεισφορών των χωρών.

Τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια δολάρια των άμεσων δαπανών πήγαν σε έργα που ελάχιστα βοηθούσαν τις χώρες να μειώσουν τις εκπομπές ή να προφυλαχθούν από τις βλάβες της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με έρευνα του Reuters τον Ιούνιο του 2023 . Μεγάλα ποσά πήγαν σε ένα εργοστάσιο άνθρακα, ένα ξενοδοχείο, καταστήματα σοκολάτας και άλλα έργα με ελάχιστη ή καθόλου σχέση με πρωτοβουλίες για το κλίμα.

Μια τρύπα που βαθαίνει

Οι υπερχρεωμένες χώρες αντιμετωπίζουν έναν φαύλο κύκλο: οι πληρωμές του χρέους περιορίζουν την ικανότητά τους να επενδύουν σε κλιματικές λύσεις, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν σοβαρές οικονομικές απώλειες, οδηγώντας συχνά σε μεγαλύτερο δανεισμό. Μια έκθεση του 2022 από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών διαπίστωσε ότι περισσότερες από τις μισές από τις 54 πιο υπερχρεωμένες αναπτυσσόμενες χώρες κατατάσσονται επίσης μεταξύ των πιο ευάλωτων στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Ωστόσο, με το ποσό της χρηματοδότησης για έργα για το κλίμα να απέχει πολύ από αυτό που χρειάζεται, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο δανεισμός πρέπει να αποτελεί μέρος της εξίσωσης χρηματοδότησης για το κλίμα. 

Εκπρόσωποι αναπτυξιακής βοήθειας από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λένε ότι τα δάνεια τους επιτρέπουν να διοχετεύουν πολύ περισσότερα χρήματα σε σημαντικά έργα από ό,τι θα μπορούσαν αν βασίζονταν αποκλειστικά σε επιχορηγήσεις.

«Ο τρόπος που λειτουργεί το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα αυτή τη στιγμή… είναι να σκάψει ακόμη βαθύτερα μια τρύπα», είπε ο Kyte, ο πρώην απεσταλμένος της Παγκόσμιας Τράπεζας για το κλίμα.

«Κακό δάνειο»

Περίπου το 18% των κλιματικών δανείων από πλούσιες χώρες, ή 18 δισεκατομμύρια δολάρια, δεν ήταν ευνοϊκά, δείχνουν οι εκθέσεις του ΟΗΕ από το 2015 έως το 2020, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από τα μισά δάνεια που ανέφεραν η κάθε μία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ισπανία. Αυτά τα σύνολα είναι πιθανώς υποτιμημένα, δεδομένου ότι είναι εθελοντικό για τα πλούσια έθνη να αναφέρουν στον ΟΗΕ εάν τα δάνειά τους ήταν ευνοϊκά.

Η Γαλλία έδωσε ένα δάνειο 118,6 εκατομμυρίων δολαρίων χωρίς ευνοϊκούς όρους στο λιμάνι της πόλης Γκουαγιακίλ του Ισημερινού το 2017 για την κατασκευή εναέριου τραμ. Το δάνειο, το οποίο η Γαλλία υπολόγισε ως μέρος της δέσμευσής της για τη χρηματοδότηση του κλίματος, δείχνει πώς το παγκόσμιο πρόγραμμα μπορεί να δημιουργήσει ακριβό χρέος στις αναπτυσσόμενες χώρες με αντάλλαγμα λίγα περιβαλλοντικά κέρδη, ενώ τα κράτη που δανείζουν επωφελούνται.

Το χρέος από το δάνειο έχει προστεθεί στο έλλειμμα του προϋπολογισμού 124 εκατομμυρίων δολαρίων της Γκουαγιακίλ. Ο Γκουαγιακίλ αναμένεται να πληρώσει τόκο 5,88%, σύμφωνα με τα πρώτα έγγραφα σχεδιασμού. Η Γαλλία προβλεπόταν να κερδίσει 76 εκατομμύρια δολάρια σε τόκους κατά την περίοδο αποπληρωμής των 20 ετών. Αυτό το επιτόκιο θα ήταν ασυνήθιστα υψηλό για ένα δάνειο που σχετίζεται με το κλίμα, είπαν οικονομικοί αναλυτές.

Στην Ιαπωνία

Σχεδόν το 32% όλων των ιαπωνικών κλιματικών δανείων απαιτούσε από τους δανειολήπτες να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον μερικά από τα χρήματα για να προσλάβουν ιαπωνικές εταιρείες, δείχνουν τα αρχεία του ΟΟΣΑ. Αυτά τα δάνεια έχουν διοχετεύσει τουλάχιστον 10,8 δισεκατομμύρια δολάρια πίσω στην ιαπωνική οικονομία, σύμφωνα με την επισκόπηση του Reuters.

Οι απαιτήσεις δανείου βοήθησαν τη Sumitomo Corp και την Japan Transport Engineering Co να κερδίσουν τρία συμβόλαια αξίας άνω των 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια 648 βαγονιών για ηλεκτροκίνητα έργα σιδηροδρόμων και μετρό στις Φιλιππίνες. Μια αδελφή εταιρεία της Sumitomo, η Sumitomo Mitsui Construction Co, κέρδισε δύο συμβόλαια αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων για την κατασκευή κτιρίων σιδηροδρομικής επέκτασης και σταθμών.

Ένας εκπρόσωπος της Sumitomo Corp είπε ότι παρόλο που τα δάνεια απαιτούσαν ο κύριος ανάδοχος να είναι Ιάπωνας, δεν απαιτούσαν τη χρήση Ιάπωνων υπεργολάβων.

Ερωτηθείς από το Reuters σχετικά με τα δάνεια υπό όρους της Ιαπωνίας, ο Kiyofumi Takashima, εκπρόσωπος της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Διεθνούς Συνεργασίας (JICA), είπε ότι έχουν πολύ ευνοϊκούς όρους για τους δανειολήπτες και συνήθως περιλαμβάνουν τοπικούς συμβούλους, εργολάβους και εργαζομένους. Ιάπωνες σύμβουλοι και εργολάβοι καταβάλλουν «πλήρες προσπάθειες για να μεταφέρουν τεχνολογία και δεξιότητες» στους τοπικούς παράγοντες, είπε.

Επιχορηγήσεις

Άλλες χώρες συχνά επιβάλλουν παρόμοιες απαιτήσεις προσλήψεων σε επιχορηγήσεις. Οι δημοσιογράφοι διαπίστωσαν ότι το 18% όλων των επιχορηγήσεων που σχετίζονται με το κλίμα που αναφέρθηκαν στον ΟΟΣΑ μεταξύ 2015 και 2020 έφεραν τέτοιες απαιτήσεις για το σύνολο ή μέρος της επιχορήγησης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέκτεινε επιχορηγήσεις 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων που απαιτούσαν από τους αποδέκτες να προσλαμβάνουν εταιρείες ή οργανισμούς από συγκεκριμένες χώρες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέφεραν 3 δισεκατομμύρια δολάρια και η Γερμανία 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις με παρόμοιους περιορισμούς.

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης της Γερμανίας είπε ότι οι επιχορηγήσεις τους δεν απαιτούν την πρόσληψη γερμανικών εταιρειών και ότι δεν υπάρχει πολιτική που να ευνοεί τους εθνικούς προμηθευτές. Ωστόσο, συχνά απαιτούν από τις χώρες αποδέκτες να πληρώσουν τη διεθνή υπηρεσία ανάπτυξης της Γερμανίας, GIZ, για συμβουλευτικές και άλλες τεχνικές υπηρεσίες, είπε ο εκπρόσωπος.

Σχεδόν όλη η βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2021 είναι απαλλαγμένη από τέτοιες απαιτήσεις πρόσληψης, δήλωσε εκπρόσωπος της ΕΕ.

Πηγή: OT.gr

Headlines