Βρετανία: Ο Ρίσι Σούνακ παίρνει το ρίσκο πρόωρων εκλογών, αλλά η συντριβή φαντάζει πιθανή

Δεν ήταν η καλύτερη πενταετία των Συντηρητικών στην εξουσία στη Μεγάλη Βρετανία. Και παρότι είχαν έναν εκλογικό θρίαμβο στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 2019 όταν αύξησαν κατά 48 τις έδρες τους την ώρα που οι Εργατικοί έχασαν 60, αντιμετώπισαν διάφορα προβλήματα στην εξουσία.

Μπορεί το Brexit να εφαρμόστηκε τελικά, όμως η πανδημία είχε μεγάλο κόστος σε ζωές, ιδίως στην αρχή, η οικονομία ανέκαμψε αλλά η χώρα είχε μία ιδιαίτερα έντονη «κρίση κόστους ζωής», οι προτάσεις για τη διαχείριση του μεταναστευτικού συνάντησαν πλήθος αντιδράσεων και βέβαια η χώρα είχε μερικές από τις πιο μαζικές διαδηλώσεις αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη.

Το διαρκές πρόβλημα των Συντηρητικών

Όμως, το πιο βασικό πρόβλημα των Συντηρητικών ήταν να καταφέρουν να αποκτήσουν ένα σαφές και αποτελεσματικό τρόπο διακυβέρνησης, παρότι κυβερνούν εδώ και αρκετά χρόνια. Τις εκλογές του 2019 τις κέρδισε ο Μπορίς Τζόνσον, έχοντας προηγουμένως πρακτικά εξωθήσει σε παραίτηση την Τερέζα Μέι και έχοντας τελικά διαμορφώσει μια συμφωνία για να κάνει πράξη το Brexit.

Φαινομενικά, τα πράγματα έδειχναν ιδιαίτερα ευνοϊκά όμως θα χρεωθεί όλα τα προβλήματα της διαχείρισης της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένης της παραβίασης των κανόνων από το ίδιο το δικό του επιτελείο, ενώ η διαπραγμάτευση για το Brexit θα είναι αρκετά πιο δύσκολη.

Οι αποκαλύψεις ότι δεν τηρούνταν οι κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης στην ίδια την πρωθυπουργική έδρα στην Ντάουνιγκ Στριτ, που οδήγησαν και έρευνα σε βάρος και του ίδιου του Τζόνσον ήρθαν να συναντήσουν την ευρύτερη δυσαρέσκεια και τελικά την παραίτησή του.

Η φιλόδοξη Λιτ Τρας που θα τον διαδεχτεί θα αποδειχτεί εντυπωσιακά ανεπαρκής, θα έχει την ιδέα να προτείνει ταυτόχρονα φοροαπαλλαγές και γενναίες ενισχύσεις και θα έχει τη συντομότερη πρωθυπουργική θητεία στην ιστορία της Βρετανίας.

Ο Ρίσι Σούνακ φάνηκε ότι μπορούσε να αποκαταστήσει την καλή εικόνα των Συντηρητικών. Η οικονομία πήγαινε σχετικά καλά, όπως και διάφοροι άλλοι δείκτες, όμως η αποτυχία στην έγκαιρη συγκράτηση των τιμών μέτρησε στην εικόνα του στην κοινωνίας, ενώ η επένδυση σε σχέδια ακόμη αυστηρότερης διαχείρισης του μεταναστευτικού δεν είχε αποτελέσματα ενίσχυσης της θέσης των Συντηρητικών. Το αποτέλεσμα ήταν μια διαρκής φθορά της εικόνας τους.

Οι Εργατικοί, στη δεξιότερη εκδοχή τους, ετοιμάζονται για την εξουσία

Από την άλλη μεριά οι Εργατικοί ετοιμάζονται για τη μεγάλη επιστροφή στην εξουσία, εάν τουλάχιστον πιστέψουμε τις δημοσκοπήσεις. Βεβαίως, είναι πια ένα διαφορετικό κόμμα, αρκετά μετατοπισμένο προς τα δεξιά.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Κιρ Στάρμερ αφιέρωσε αρχικά πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια στο να εκκαθαρίσει το κόμμα του από την πολιτική κληρονομιά του Τζέρεμι Κόρμπιν παρά στο να συγκρουστεί με τους Συντηρητικούς.

Πρακτικά, έκανε μία εκτεταμένη εκκαθάριση όχι μόνο οργανωτική, διαγράφοντας μεγάλο αριθμό στελεχών αλλά ουσιαστικά και τον ίδιο τον Κόρμπιν (ξεκινώντας από την ιδιαίτερα αμφισβητούμενη απόδοση σε αυτόν ευθυνών για «κλίμα αντισημητισμού» στο κόμμα) και κάνοντας σαφές ότι οι Εργατικοί ξαναγίνονται ένα βαθιά συστημικό, φιλοεπιχειρηματικό, και ατλαντικό κόμμα, όπως ακριβώς και στην περίοδο Μπλαίρ, με επίσης σκληρή στάση ως προς το μεταναστευτικό μαζί προφανώς και μια ρητορική που να απευθύνεται και σε στρώματα εργαζομένων, την παραδοσιακή βάση των Εργατικών.

Βεβαίως, όμως, την ίδια στιγμή οι Εργατικοί έχουν χάσει τα σχετικά ενθουσιώδη στρώματα πολιτικοποιημένων νέων που έκαναν τη διαφορά στην εποχή Κόρμπιν.

Το στοίχημα των εκλογών

Ο Σούνακ ελπίζει ότι κάνοντας τις εκλογές λίγο νωρίτερα από το τέλος τα χρονιάς όπου θα γίνονταν κανονικά και πάνω σε μια στιγμή που τα οικονομικά δείχνουν να πηγαίνουν σχετικά καλά, θα μπορέσει να ευνοηθεί από το κλίμα την ώρα που οι Εργατικοί δεν θα έχουν τον πλήρη χρόνο για να ξεδιπλώσουν την προεκλογική τους εκστρατεία. Όμως, την ίδια στιγμή είναι εξίσου πιθανό και οι Εργατικοί να πάνε στις εκλογές με την τρέχουσα δημοσκοπική δυναμική που τους ευνοεί, όπως τους ευνοεί η διάχυτη αίσθηση ότι οι Συντηρητικοί κινήθηκαν από τη μία αποτυχία σε μια άλλη. Εδώ και ένα σημαντικό χρονικό διάστημα οι δημοσκοπήσεις δίνουν μια βέβαιη νίκη των Εργατικών, που έχουν ποσοστά σταθερά πάνω από το 40% την ώρα που οι Συντηρητικοί καταγράφουν επίσης σταθερά ποσοστά κάτω του 30%.

Μια Βρετανία σε αναζήτηση προσανατολισμού

Όλα αυτά αποτυπώνουν και τους κραδασμούς της ίδιας της πορείας της Βρετανίας μετά τη ρήξη με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι υποσχέσεις ότι η ανάκτηση του ελέγχου ιδίως της οικονομίας θα έκαναν την Βρετανία να απογειωθεί οικονομικά διαψεύστηκαν την ώρα που αποδείχτηκε ότι σε πλευρές της οικονομίας η ρήξη είχε πραγματικό οικονομικό κόστος. Αντίστοιχα το κλείσιμο των συνόρων και η αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής δείχνει να περιορίζει τη δυνατότητα κάλυψης των αναγκών σε εργατικό δυναμικό την ίδια στιγμή που κλάδοι της οικονομίας ήδη αποτιμούν αρνητικά την έξοδο από τη Βρετανία αρκετού μέρους του δυναμικού εργαζομένων από την Ευρώπη. Την ίδια ώρα η «ειδική σχέση» με τις ΗΠΑ, με την Βρετανία να έχει σημαντικό ρόλο και στην υποστήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο με τη Ρωσία δεν μεταφράζεται σε κάποιου είδους σημαντική αναβάθμιση της θέσης της Βρετανίας στο διεθνές στερέωμα. Την ίδια ώρα η συμπόρευση με τη γραμμή στήριξης του Ισραήλ δημιουργεί σοβαρά προβλήματα σε μια χώρα με μεγάλη μουσουλμανική κοινότητα που έχει δηλώσει με διάφορους τρόπους την αλληλεγγύη της στην Παλαιστίνη (αλληλεγγύη που εκφράζει και μεγάλο μέρος της φοιτητικής νεολαίας).  Ακόμη και η κρίση της μοναρχίας, έστω και στη συμβολική της λειτουργία, που καταγράφηκε με διάφορους τρόπους τον προηγούμενο τρόπο, δείχνει ακριβώς αυτόν τον μεταβατικό χαρακτήρα της συγκυρίας για τη Βρετανία.

Μένει να δούμε πώς θα εκφραστούν όλα αυτά και στις κάλπες της 4^ης Ιουλίου.