Τεχνητή νοημοσύνη και «δικτατορία του αλγορίθμου» – Πώς μπορεί να μεγαλώσει το ταξικό χάσμα

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της συζήτησης σε διάφορους τομείς καθώς η τεχνολογία προχωρά.

Η ευρεία υιοθέτηση συστημάτων αυτοματισμού και τεχνητής νοημοσύνης έχει τη δυνατότητα να φέρει επανάσταση σε πολλούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των τομέων σχεδιασμού και AEC (αρχιτεκτονική, μηχανική και κατασκευές).

Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στην κατανομή του πλούτου και της εξουσίας

Ωστόσο, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι κοινωνικές επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Δρ. Iman Sheikhansari, προγραμματιστής, ερευνητής και καθηγητής Διεπαφής Προγραμματισμού Εφαρμογών διερευνά τον πιθανό αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στη δυναμική των κοινωνικών τάξεων και στις μελλοντικές θέσεις εργασίας.

1) Ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στις κοινωνικές τάξεις

Κατά τον εν λόγω ειδικό, η θεωρία της κοινωνικής διαστρωμάτωσης εξηγεί πώς οι κοινωνικές τάξεις θεμελιώνονται πάνω στην άνιση κατανομή της εξουσίας, του πλούτου και του κύρους μέσα σε μια κοινωνία. Στο πλαίσιο της τεχνητής νοημοσύνης, η ευρεία υιοθέτηση συστημάτων αυτοματισμού και τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε πιθανότατα να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στην κατανομή του πλούτου και της εξουσίας, επιδεινώνοντας ενδεχομένως τις υπάρχουσες κοινωνικές ταξικές διαφορές.

Η θεωρία του τεχνολογικού ντετερμινισμού υποστηρίζει ότι η τεχνολογία παίζει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινωνίας και αυτές οι τεχνολογικές αλλαγές μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές. Ωστόσο, η δράση ατόμων και κοινωνικών ομάδων πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στη διαμόρφωση της τεχνολογικής αλλαγής. Η κοινωνική κατασκευή της θεωρίας της τεχνολογίας υποδηλώνει ότι η τεχνολογία δεν είναι μια ουδέτερη δύναμη, αλλά διαμορφώνεται από κοινωνικούς, πολιτιστικούς και πολιτικούς παράγοντες.

«Δικτατορία του αλγορίθμου»

Μία από τις κύριες ανησυχίες που εγείρονται με την υιοθέτηση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, είναι ο πιθανός αντίκτυπος στην αγορά εργασίας. Ενώ τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να βελτιώσουν την απόδοση σε συγκεκριμένες εργασίες, μπορεί επίσης να αυξήσουν τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις για την απόδοση της εργασίας, καθιστώντας δυσκολότερη για άτομα από χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις την πρόσβαση σε ευκαιρίες απασχόλησης. Επιπλέον, η ευρεία υιοθέτηση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε μετατόπιση ορισμένων τύπων θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα εκείνων που είναι ρουτίνας ή μπορούν εύκολα να αυτοματοποιηθούν, επηρεάζοντας δυνητικά δυσανάλογα τις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις. Επιπλέον, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να ενισχύσουν τις υπάρχουσες ανισορροπίες ισχύος και να συμβάλουν στην εμφάνιση μιας «δικτατορίας του αλγορίθμου».

«Στενή» τεχνητή νοημοσύνη

Η τρέχουσα εστίαση στη δημιουργία συστημάτων «στενής» τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να εκτελούν συγκεκριμένες εργασίες πιο αποτελεσματικά από τους ανθρώπους θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε μια μικρή ομάδα (μιαν «ελίτ») που θα ελέγχει τους αλγόριθμους που διαμορφώνουν τον κόσμο μας. Αυτό θα μπορούσε να εδραιώσει περαιτέρω τις υπάρχουσες κοινωνικές ταξικές διαφορές και να καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο για τις περιθωριοποιημένες ομάδες να έχουν πρόσβαση στα οφέλη της τεχνολογικής προόδου.

«Ευρεία» τεχνητή νοημοσύνη

Για να αποφευχθούν αυτά τα δυσμενή αποτελέσματα, είναι απαραίτητο να δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη συστημάτων «ευρείας» τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να εκτελέσουν ένα ευρύ φάσμα εργασιών και είναι πιο ανθεκτικά σε μεροληπτικές εισροές και εκροές. Αυτό θα μπορούσε να διασφαλίσει ότι τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης κατανέμονται πιο ομοιόμορφα και ότι υπάρχει μεγαλύτερη ευθύνη για τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

2) Ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στις θέσεις εργασίας

Ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στις μελλοντικές θέσεις εργασίας είναι ένα περίπλοκο και αβέβαιο θέμα. Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και προβλέψεις σχετικά με το πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα επηρεάσει διάφορους τομείς, επαγγέλματα, δεξιότητες και εργασίες. Μερικές από τις πιθανές επιπτώσεις περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Η τεχνητή νοημοσύνη θα εξαλείψει ορισμένες εργασίες που μπορούν να αυτοματοποιήσουν οι μηχανές, όπως εργασίες ρουτίνας, επαναλαμβανόμενες εργασίες ή εργασίες χαμηλής δεξιότητας.
• Η τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας που απαιτούν ανθρώπινη νοημοσύνη, δημιουργικότητα, κρίση ή κοινωνικές δεξιότητες, όπως επιστήμονες δεδομένων, μηχανικούς τεχνητής νοημοσύνης, δημιουργούς περιεχομένου ή εκπαιδευτικούς.
• Η τεχνητή νοημοσύνη θα μεταμορφώσει τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας αυξάνοντας τις ανθρώπινες ικανότητες, ενισχύοντας την παραγωγικότητα και αλλάζοντας τη φύση της εργασίας.
• Η τεχνητή νοημοσύνη θα αυξήσει τη ζήτηση για τεχνολογικές δεξιότητες (όπως προγραμματισμός ή ανάλυση δεδομένων) ή για τις λεγόμενες «μαλακές» δεξιότητες (όπως επικοινωνία ή επίλυση προβλημάτων) σε διαφορετικούς τομείς.
• Η τεχνητή νοημοσύνη θα απαιτήσει από τους εργαζόμενους να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις δεξιοτήτων και να μάθουν νέες ικανότητες σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους.

Η καθαρή επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης στην απασχόληση είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, όπως ο ρυθμός της τεχνολογικής καινοτομίας και υιοθέτησης, η οικονομική ανάπτυξη και η ανάκαμψη από την πανδημία της COVID-19, τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, οι πολιτικές και οι κανονισμοί της αγοράς εργασίας και οι κοινωνικές συμπεριφορές και προτιμήσεις.

Δια βίου μάθηση

Ως εκ τούτου, οι κυβερνήσεις, οι εταιρείες και τα άτομα πρέπει να προετοιμαστούν για διαφορετικά σενάρια και να αγκαλιάσουν τη δια βίου μάθηση. Όπως έχει γίνει γνωστό, νέα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να ενσωματωθούν στις ήδη υπάρχουσες εφαρμογές για να βοηθούν τους χρήστες με εργασίες όπως η συγγραφή, η επεξεργασία, η σύνοψη, η δημιουργία παρουσιάσεων και απεικονίσεων, η διαχείριση της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και των συσκέψεων ή η σύνθεση δεδομένων από διαφορετικές πηγές. Βασίζονται σε μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs) όπως το GPT4 που μπορεί να δημιουργήσει νέο περιεχόμενο από τεράστιες ποσότητες δεδομένων.

Γνωστό έχει γίνει επίσης ότι παρόμοιες λειτουργίες τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να προστεθούν και σε άλλες εφαρμογές που περιέχουν λειτουργίες τύπου Docs, Sheets, Slides, Meet ή Chat. Θα χρησιμοποιούν επίσης LLMs όπως το PaLM για να βοηθούν τους χρήστες να δημιουργούν περιεχόμενο και να συνεργάζονται. Κολοσσοί όπως η Microsoft και η Google ισχυρίζονται ότι τα AI εργαλεία τους θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα και τη δημιουργικότητα για τους χρήστες αυτοματοποιώντας κουραστικές και επαναλαμβανόμενες εργασίες.

Λεπτές ισορροπίες

Τα εν λόγω εργαλεία βρίσκονται ακόμη σε στάδιο ανάπτυξης ή δοκιμής. Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί προβλέπουν ότι θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά και αρνητικά την απασχόληση. Από τη μία πλευρά, εργαλεία που τροφοδοτούνται με AI θα μπορούσαν να βελτιώσουν την παραγωγικότητα και την ποιότητα της εργασίας για τους εργαζόμενους στη γνώση, όπως συγγραφείς, εκδότες, σχεδιαστές και αναλυτές. Αυτοματοποιώντας εργασίες ρουτίνας και χαμηλής αξίας, θα μπορούσαν να απελευθερώσουν χρόνο και πνευματικούς πόρους για πιο δημιουργικές και στρατηγικές εργασίες που απαιτούν ανθρώπινη κρίση και εξειδίκευση. Αυτό θα μπορούσε να βελτιώσει την ικανοποίηση από την εργασία, την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και την καινοτομία σε αυτούς τους τομείς.

Τα εργαλεία που λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε μετατόπιση ορισμένων θέσεων εργασίας και απομάκρυνση των δεξιοτήτων ορισμένων εργασιών. Για παράδειγμα, εάν ένα από τα εν λόγω εργαλεία υιοθετηθεί ευρέως, τότε θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση για συγκεκριμένες εργασίες που περιλαμβάνουν συγγραφή, επεξεργασία ή ανάλυση δεδομένων – ειδικά εκείνες που μπορούν εύκολα να αυτοματοποιηθούν ή να τυποποιηθούν. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλειες θέσεων εργασίας, ανισότητα εισοδήματος και αναντιστοιχίες δεξιοτήτων, ειδικά για εργαζόμενους με περιορισμένη εκπαίδευση, κατάρτιση ή πρόσβαση στην τεχνολογία.

3) Ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στην ηθική

Τα εργαλεία που λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσαν να εγείρουν ηθικές και νομικές ανησυχίες σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία, το απόρρητο και την ευθύνη. Για παράδειγμα, εάν ένα εργαλείο δημιουργεί περιεχόμενο που παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα κάποιου, τότε ποιος είναι υπεύθυνος για την παραβίαση; Είναι ο χρήστης, το σύστημα AI ή η πηγή δεδομένων που εκπαίδευσε το σύστημα; Ομοίως, εάν ένα από το εν λόγω εργαλεία δημιουργεί περιεχόμενο που είναι μεροληπτικό, προσβλητικό ή επιβλαβές, ποιος είναι υπεύθυνος για τις συνέπειες; Είναι ο χρήστης, το σύστημα AI ή η εταιρεία που αναπτύσσει και εμπορεύεται το εργαλείο;

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, είναι ζωτικής σημασίας να αναπτυχθούν ηθικά και νομικά πλαίσια που διέπουν την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη χρήση εργαλείων που τροφοδοτούνται από AI. Αυτά τα πλαίσια θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη δικαιοσύνη στον σχεδιασμό και τη λειτουργία συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης και να προωθούν ανθρώπινες αξίες όπως η ιδιωτικότητα, η αξιοπρέπεια και η αυτονομία. Θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν συμμετοχή πολλών ενδιαφερομένων και διάλογο ώστε να αντικατοπτρίζουν διαφορετικές προοπτικές και συμφέροντα.

Επιπλέον, η επένδυση σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι απαραίτητη για την προετοιμασία των εργαζομένων για τη μεταβαλλόμενη φύση της εργασίας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτά τα προγράμματα θα πρέπει να επικεντρώνονται σε τεχνικές δεξιότητες όπως η κωδικοποίηση, η ανάλυση δεδομένων και η μηχανική μάθηση, καθώς και οι «μαλακές» δεξιότητες όπως η επικοινωνία, η ομαδική εργασία, η δημιουργικότητα και η κριτική σκέψη. Θα πρέπει επίσης να είναι προσβάσιμα και χωρίς αποκλεισμούς σε όλους τους εργαζόμενους, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, φύλου, εθνικότητας ή ηλικίας.

Συμπερασματικά, εργαλεία που υποστηρίζονται από τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να μεταμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε και να δημιουργήσουν αξία. Θα μπορούσαν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα, τη δημιουργικότητα και την καινοτομία για τους εργαζόμενους στη γνώση και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων. Ωστόσο, θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε εκτόπιση εργασίας, απομάκρυνση δεξιοτήτων και ηθικές ανησυχίες εάν δεν ρυθμιστούν και δεν διαχειρίζονται σωστά.

Επομένως, η υιοθέτηση μιας προορατικής και ανθρωποκεντρικής προσέγγισης για την ανάπτυξη και την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης είναι ζωτικής σημασίας, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες, τις αξίες και τα δικαιώματα όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων, των καταναλωτών και της κοινωνίας. Μόνο τότε μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί ως δύναμη για το καλό και μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ανθρωπότητας, όπως η κλιματική αλλαγή, η φτώχεια και η υγειονομική περίθαλψη.

Πιεστικές προκλήσεις

Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα ισχυρό ηθικό πλαίσιο που να καθοδηγεί την ανάπτυξη και τη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τους πιθανούς κινδύνους και τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης, όπως μεροληψία, παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής και εκτόπιση θέσεων εργασίας.

Τέλος, η «ηθική» τεχνητή νοημοσύνη περιλαμβάνει επίσης την εξέταση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της τεχνητής νοημοσύνης στην κοινωνία και το περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι οι ευρύτεροι κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί στόχοι, όπως η βιωσιμότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη και η ανθρώπινη ευημερία, θα πρέπει να καθοδηγούν την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Συμπερασματικά, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί δυνητικά να μεταμορφώσει τη ζωή μας με πολλούς θετικούς τρόπους, αλλά η διασφάλιση ότι αναπτύσσεται και χρησιμοποιείται ηθικά και υπεύθυνα είναι ζωτικής σημασίας. Θέτοντας ένα ισχυρό ηθικό πλαίσιο, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί ως δύναμη για το καλό και μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε ορισμένες από τις πιο πιεστικές προκλήσεις της ανθρωπότητας, καταλήγει ο καθηγητής.