«Μη φοβάστε»: Εξόριστος σκηνοθέτης στέλνει ηχηρό μήνυμα από τις Κάννες

Ο πρόσφατα εξόριστος Ιρανός σκηνοθέτης Μοχάμαντ Ρασουλόφ, ο οποίος εγκατέλειψε την πατρίδα του τον περασμένο μήνα πριν από την παρουσίαση της νέας του ταινίας στο φεστιβάλ των Καννών, μίλησε για τις εμπειρίες του από την πραγματικότητα που αντιμετώπισε με το καταπιεστικό σύστημα δικαιοσύνης στην Ισλαμική Δημοκρατία.

«Δεν έχουν κανένα άλλο όπλο εκτός από τον φόβο»

Ο Ρασουλόφ, ο οποίος εγκατέλειψε το Ιράν αφού του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης οκτώ ετών για την παραγωγή της ταινίας The Seed of the Sacred Fig, απηύθυνε επίσης μια θερμή έκκληση για αντίσταση που απευθυνόταν στους κινηματογραφιστές και τους καλλιτέχνες που άφησε πίσω του.

«Το μοναδικό μου μήνυμα προς τον ιρανικό κινηματογράφο είναι: μη φοβάστε», είπε, προσθέτοντας ότι πιστεύει πως η ηγεσία του θεοκρατικού καθεστώτος φοβάται. «Θέλουν να μας αποθαρρύνουν – αλλά μην αφήνετε τον εαυτό σας να τρομοκρατηθεί. Δεν έχουν κανένα άλλο όπλο εκτός από τον φόβο. Πρέπει να αγωνιστούμε για μια αξιοπρεπή ζωή στη χώρα μας».

«Είναι τα άτομα που με απασχολούν. Ποια είναι η νοοτροπία τους; Είναι ανθρώπινα όντα, οπότε τι μπορεί να δικαιολογήσει τον τρόπο σκέψης τους;» αναρωτήθηκε

Μιλώντας μετά την πρεμιέρα της ταινίας The Seed of the Sacred Fig, που προβλήθηκε την τελευταία ημέρα του 77ου ετήσιου κινηματογραφικού φεστιβάλ στην Κυανή Ακτή, ο Ρασούλοφ έδωσε λεπτομέρειες για την απόφαση του να εγκαταλείψει τη χώρα, η οποία βρισκόταν στην κόψη του ξυραφιού.

«Είχα υπολογίσει στους αργούς ρυθμούς της νομικής διοίκησης στο Ιράν για να μπορέσω να τελειώσω αυτή την ταινία», είπε, εξηγώντας ότι είχε στείλει υλικό στην Ευρώπη για μοντάζ, ενώ περίμενε την απόφαση και την ποινή της έφεσης. «Μάθαμε ότι η ύπαρξη της ταινίας ήταν γνωστή στις αρχές και ότι οι μυστικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να συλλάβουν μέλη της ομάδας. Έτσι έπρεπε να σκεφτώ αν ήθελα να συλληφθώ ή να φύγω από το Ιράν και να ενταχθώ στο πολιτιστικό Ιράν που υπάρχει πλέον εκτός της χώρας.

«Χρειάστηκαν δύο ώρες. Περπατούσα γύρω από το σπίτι μου και αποχαιρέτησα τα πολλά φυτά μου. Δεν ήταν μια εύκολη απόφαση. Ακόμα δεν είναι εύκολη. Τυχαίνει να μπορούσα να δω τον τοίχο της φυλακής από το σπίτι μου. Έτσι κοίταξα τη φυλακή και κοίταξα το βουνό και άφησα όλα μου τα υπάρχοντα και βγήκα από το σπίτι μου».

«Τους σκέφτομαι όλη την ώρα»

Μαζί με δύο από τους ηθοποιούς του, τον Σετάρεχ Μαλέκι και την πρωτοεμφανιζόμενη Μάσα Ροστάμι, μπροστά στον Τύπο των Καννών, ο Ρασούλοφ τόνισε το χρέος του προς τους υπόλοιπους ηθοποιούς και το συνεργείο μέσα στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αντιμετωπίζουν κατηγορίες.

Η νέα του ταινία, η οποία γυρίστηκε κρυφά για να αποφύγει την κρατική λογοκρισία, γνώρισε θερμή υποδοχή στις Κάννες, καθώς ο σκηνοθέτης κρατούσε ψηλά τις εικόνες των αγνοούμενων ηθοποιών που δεν μπόρεσαν να τον ακολουθήσουν για να δουν την ταινία τους να διεκδικεί το πολυπόθητο βραβείο Χρυσού Φοίνικα

Η «καρδιά του ήταν μαζί τους», είπε, προσθέτοντας: «Τους σκέφτομαι όλη την ώρα. Ελπίζω οι περιορισμοί που υφίστανται να αρθούν σύντομα».

Ο 52χρονος Ρασούλοφ είναι ήδη γνωστός για την ταινία There is No Evil, η οποία κέρδισε το κορυφαίο βραβείο στο φεστιβάλ κινηματογράφου του Βερολίνου πριν από τέσσερα χρόνια, και για την ταινία A Man of Integrity, η οποία του απέφερε επαίνους στις Κάννες το 2018, αλλά είχε επίσης ως αποτέλεσμα μια σειρά από ταξιδιωτικούς περιορισμούς, ποινές φυλάκισης και απαγορεύσεις κινηματογραφικών παραγωγών στο Ιράν.

Το 2023 δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στην πρόσκληση να συμμετάσχει στην κριτική επιτροπή του διαγωνισμού των Καννών, επειδή βρισκόταν υπό κράτηση.

«Η Ισλαμική Δημοκρατία είναι αυτή που θα έπρεπε να ντρέπεται, όχι εγώ»

Η ιδέα για το «The Seed of the Sacred Fig», όπως είπε, προέκυψε από «χρόνια αντιπαράθεσης με τις μυστικές υπηρεσίες και την λογοκρισία». Ο Ρασουλόφ αφηγήθηκε πώς, κατά τη διάρκεια μιας προηγούμενης φυλάκισής του, ο ίδιος και ο συνάδελφός του σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί προσπαθούσαν να παρακολουθήσουν τις διαδηλώσεις που γίνονταν στους δρόμους έξω από το κελί τους.

Η ταινία διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του 2022 στο Ιράν και περιλαμβάνει αληθινό υλικό από τις διαδηλώσεις, καθώς παρακολουθεί μια τετραμελή οικογένεια με πατέρα που εργάζεται στο χώρο της δικαιοσύνης. Τις κόρες του υποδύονται οι Ροστάμι και Μαλέκι.

Η νέα του ταινία, η οποία γυρίστηκε κρυφά για να αποφύγει την κρατική λογοκρισία, γνώρισε θερμή υποδοχή στις Κάννες, καθώς ο σκηνοθέτης κρατούσε ψηλά τις εικόνες των αγνοούμενων ηθοποιών που δεν μπόρεσαν να τον ακολουθήσουν για να δουν την ταινία τους να διεκδικεί το πολυπόθητο βραβείο Χρυσού Φοίνικα.

Η Μαλέκι δήλωσε ότι δεν φοβήθηκε να συμμετάσχει στην ταινία και χαιρέτισε τη γενναιότητα του σκηνοθέτη της. «Ποιος άλλος θα είχε αυτό το θάρρος να γυρίσει αυτή την ταινία», είπε, προσθέτοντας ότι δεν ντρέπεται που αναγκάστηκε και η ίδια να εγκαταλείψει την πατρίδα της: «Η Ισλαμική Δημοκρατία είναι αυτή που θα έπρεπε να ντρέπεται, όχι εγώ».

Ο Ρασούλοφ δήλωσε ότι, απεικονίζοντας χαρακτήρες εμπνευσμένους από Ιρανούς δεσμοφύλακες και φρουρούς ασφαλείας, προσπάθησε να κατανοήσει τον τρόπο σκέψης τους.

«Είναι τα άτομα που με απασχολούν. Ποια είναι η νοοτροπία τους; Είναι ανθρώπινα όντα, οπότε τι μπορεί να δικαιολογήσει τον τρόπο σκέψης τους;» αναρωτήθηκε.

«Πώς έφτασαν σε αυτό το σημείο; Πώς πείθουν τον εαυτό τους;».

*Mε πληροφορίες από: Guardian | Φωτογραφίες: Reuters