Η ιστορία πίσω από την «Ερωτική Επιθυμία» του Γουόνγκ Καρ Γουάι

Δύο δεκαετίες -και κάτι- νωρίτερα, η ταινία «Ερωτική Επιθυμία» του Γουόνγκ Καρ-Γουάι δεν κατάφερε να περάσει από τη μεγαλύτερη τελετή απονομής των βραβείων του Χόλιγουντ, παρά το γεγονός ότι διεκδίκησε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και πήρε πέντε βραβεία στα Κινηματογραφικά Βραβεία του Χονγκ Κονγκ το 2001.

Πρόκειται για μια αδικία που αντανακλάται σε όλο τον διαγωνισμό μέχρι σήμερα: η ταινία αποτέλεσε βασική επιρροή για τον νικητή του βραβείου Καλύτερης Ταινίας του 2017,  Μπάρι Τζένκινς («Moonlight»), ενώ η Σοφία Κόπολα τίμησε δεόντως τον Γουόνγκ στην ευχαριστήρια ομιλία της για το Βραβείο Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου στα Όσκαρ για το «Χαμένοι στη μετάφραση» το 2004.

Σ’ αυτό που ίσως αποτελεί το μεγαλύτερο «θα το κάνουν-θα το κάνουν-δεν το κάνουν» στην ιστορία του κινηματογράφου, οι επίδοξοι εραστές βρίσκονται μπροστά σε ένα δίλημμα: θα πορευτούν με τα ηθικά πρότυπα που οι σύντροφοί τους έχουν προδώσει ή θα ολοκληρώσουν το ανθισμένο ειδύλλιό τους;

Η ιστορία όμως δικαίωσε τον Γουόνγκ Καρ-Γουάι: Μια δημοσκόπηση του BBC το 2016 σε 177 κριτικούς κατέταξε το αριστούργημα του Γουόνγκ ως το δεύτερο καλύτερο του 21ου αιώνα, αμέσως μετά το «Οδός Μαλχόλαντ» του Ντέιβιντ Λιντς.

Επιπλέον, η «Ερωτική Επιθυμία» ενέπνευσε τον ιδρυτή του MUBI, Efe Cakarel, να εγκαινιάσει την πλατφόρμα ροής ταινιών – αφού δεν μπόρεσε να παρακολουθήσει την ταινία στο Τόκιο το 2007.

Η μοναξιά

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 – η ημερομηνία δεν είναι τυχαία καθώς η ταινία συνιστά αλληγορία για το πολιτικό τοπίο μεταξύ Δύσης και Χονγκ Κονγκ την εν λόγω δεκαετία – δύο προσωρινοί γείτονες νοικιάζουν διπλανά δωμάτια σε μια πολυκατοικία του Χονγκ Κονγκ.

Ο Chow Mo-wan δουλεύει ως δημοσιογράφος μέχρι αργά, ελπίζοντας να κερδίσει λίγη επιπλέον άδεια ώστε να μπορέσει να κάνει διακοπές στη γυναίκα του. Η Su Li-zhen, η οποία υιοθετεί το όνομα του συζύγου της, Chan, εργάζεται ως υπάλληλος γραφείου, ενώ ο σύζυγός της δουλεύει στο εξωτερικό.

Σύντομα όμως ο Chow μαθαίνει ότι η σύζυγός του έχει θεαθεί δημοσίως με άλλον άνδρα, ενώ ο σύζυγος της Su Li-zhen δεν επιστρέφει στο σπίτι του κάθε εβδομάδα.

Οι δύο γείτονες, ανακαλύπτουν ότι νοσταλγούν ο ένας τον άλλον, καθώς συνδέονται σιωπηλά με την αμοιβαία μοναξιά τους. Σ’ αυτό που ίσως αποτελεί το μεγαλύτερο «θα το κάνουν-θα το κάνουν-δεν το κάνουν» στην ιστορία του κινηματογράφου, οι επίδοξοι εραστές βρίσκονται μπροστά σε ένα δίλημμα: θα πορευτούν με τα ηθικά πρότυπα που οι σύντροφοί τους έχουν προδώσει ή θα ολοκληρώσουν το ανθισμένο ειδύλλιό τους;

Στην ίδια ταινία υπάρχει ένα cameo του Τόνι Λιούνγκ, ο οποίος υποδύεται έναν γλυκύτατο τζογαδόρο σε μια τελική σκηνή χωρίς διάλογο – ένα οπτικό αντίγραφο της εμφάνισής του στην «Ερωτική Επιθυμία» σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα

Μετά από δεκαπέντε μήνες αυτοσχεδιαστικού χαρακτήρα γυρίσματα, καθώς κατά τη διάρκεια τους ο Γουόνγκ «έγραφε και έσβηνε» συνεχώς, είναι προς τιμήν των πρωταγωνιστών Τόνι Λιούνγκ και Μάγκι Τσιούνγκ που η βαριά τροποποιημένη τελική ταινία κατέληξε να είναι τόσο αψεγάδιαστη.

Ο Τόνι Λιούνγκ έγινε ο πρώτος ηθοποιός του Χονγκ Κονγκ που έλαβε το βραβείο καλύτερου ηθοποιού στις Κάννες για τον ρόλο του- ενώ η Μάγκι Τσιουνγκ θα κατάφερνε το ίδιο τέσσερα χρόνια αργότερα για τον ρόλο της στην ταινία «Clean».

Η δελεαστική ατμόσφαιρα

Πέρα όμως από αυτές τις γοητευτικές ερμηνείες, το διαμάντι του Γουόνγκ εκπέμπει αισθητική ομορφιά – και αυτή η αίσθηση της οπτικής απόλαυσης είναι ίσως το καλύτερο πλεονέκτημα της ταινίας.

Ως ένας μικρόκοσμος για το Χονγκ Κονγκ της δεκαετίας του ’60, όπου ο Γουόνγκ έζησε την παιδική του ηλικία, η «Ερωτική Επιθυμία» κινείται σε δαιδαλώδη σοκάκια που φωτίζονται από neon, όπου οι ραγισμένοι τσιμεντένιοι τοίχοι και οι ξεφλουδισμένες ταπετσαρίες παραπέμπουν στην κοντινή μεταμόρφωση της χώρας σε μητρόπολη.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο επί μακρόν συνεργάτης Κρίστοφερ Ντόιλ και ο συν-κινηματογραφιστής Μαρκ Πινγκ – Μπινγκ Λι δημιουργούν ένα ονειρικό περιβάλλον χρησιμοποιώντας παγωμένα καρέ σε αργή κίνηση, αποτυπώνοντας ένα μυστηριώδες ρομάντζο σε απόσταση αναπνοής.

Μια δελεαστική ατμόσφαιρα χτίζεται πάνω σε σύννεφα καπνού τσιγάρων και στα κορεσμένα χρώματα των υφασμάτων που κυματίζουν – σε αντίθεση με τις βροχοπτώσεις και τα χαμηλωμένα φώτα του δρόμου έξω από τους τοίχους της πολυκατοικίας.

Μιλάμε για μόδα;

«Μοιάζει με επίδειξη μόδας», δήλωσε ο Γουόνγκ Καρ-Γουάι σε συνέντευξή του στο IndieWire το 2009 – και πράγματι, μόνο στα πρώτα έξι λεπτά, σύμφωνα με το Dazed, η πρωταγωνίστρια αλλάζει φόρεμα έξι φορές. Αλλά περισσότερο από μια σχολαστική ερμηνεία της μόδας της δεκαετίας του ’60 στο Χονγκ Κονγκ (όπου το τσιονσάμ που επιμηκύνει τη σιλουέτα ευδοκιμούσε), τα πολύχρωμα φορέματα που φοράει η Chan αποκαλύπτουν επίσης τις τραγικές εσωτερικές μάχες που ο χαρακτήρας υπομένει σε όλη τη διάρκεια της ταινίας.

Τα τσιονσάμ της Chan ενσαρκώνουν τη δέσμευσή της να διατηρήσει τις κοινωνικές προσδοκίες για μια παντρεμένη γυναίκα πάνω από την ανάγκη της για ευτυχία

Αλλά τα χρώματα – από λαχανί μέχρι κόκκινα και μπλε φλοράλ μοτίβα – προδίδουν τα αληθινά της συναισθήματα. Σε ένα σημείο, καθώς εμφανίζεται με ένα μπλέ φόρεμα και έναν ανθισμένο νάρκισσο στο στήθος της, είναι σαν να φωνάζουν τα αληθινά της συναισθήματα μέσα της.

«Οι Άγριες Μέρες μας»

Όπως σε τόσες πολλές ταινίες στο απέραντο κινηματογραφικό σύμπαν του Γουόνγκ, οι χαρακτήρες, οι ιστορίες και τα συναισθήματα που εξερευνώνται στην «Ερωτική Επιθυμία» παραμένουν πολύ μετά τους τίτλους τέλους, στοιχειώνοντας ακόμη και άλλες ταινίες του.

Το κινηματογραφικό αριστούργημα «Οι Άγριες Μέρες μας» είναι ο πνευματικά συνδεδεμένος προκάτοχος της «Ερωτικής Επιθυμίας», όπου η Μάγκι Τσιουνγκ υποδύεται μια άλλη Su Li-zhen, προδομένη από έναν αλλοπρόσαλλο σύντροφο στην τροπική ζέστη του Χονγκ Κονγκ και των Φιλιππίνων.

Στην ίδια ταινία υπάρχει ένα cameo του Τόνι Λιούνγκ, ο οποίος υποδύεται έναν γλυκύτατο τζογαδόρο σε μια τελική σκηνή χωρίς διάλογο – ένα οπτικό αντίγραφο της εμφάνισής του στην «Ερωτική Επιθυμία» σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα.

Ακόμα πιο στενά συνδεδεμένο είναι το 2046, μια συνέχεια με sci-fi αποχρώσεις, που βρίσκει τον Chow που υποδύεται ο Τόνι Λέουνγκ να εμπλέκεται σε μια ατμοσφαιρική σχέση με την Γκονγκ Λι στο διπλανό δωμάτιο από εκείνο που είχε νοικιάσει στην «Ερωτική Επιθυμία».

«Δεν νομίζω ότι πρόκειται για σίκουελ», ισχυρίζεται ο Γουόνγκ Καρ-Γουάι σε ένα ντοκιμαντέρ. «Είναι ένας απόηχος της «Ερωτικής Επιθυμίας»… Το 2046 είναι σαν μια σύνοψη όλων των ταινιών μου».

*Με πληροφορίες από Dazed | Κεντρική φωτογραφία θέματος: © 2000 – USA Films