Ουκρανία: Η Δύση παρακρατεί ρωσικά χρήματα για να την εξοπλίσει – Τι άλλες επιλογές έχει

Τα χρήματα που προέρχονται από τα ρωσικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει στην Ευρώπη θα αρχίσουν σύντομα να ρέουν στην Ουκρανία, δίνοντας στο Κίεβο μια ώθηση καθώς αγωνίζεται να αντιμετωπίσει την προέλαση των στρατευμάτων της Μόσχας. Τώρα, η Δύση προσπαθεί να μετατρέψει αυτό το σταγονόμετρο μετρητών σε πλημμύρα, σύμφωνα με το CNN.

Οι υπουργοί Οικονομικών των G7 συζήτησαν την Παρασκευή 25 Μαΐου νέους τρόπους χρήσης των εσόδων από περίπου 260 δισεκατομμύρια ευρώ από τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας, τα οποία έχουν δεσμευτεί από τις δυτικές χώρες μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Η συνάντηση της G7 στην Ιταλία πραγματοποιείται μόλις λίγες εβδομάδες αφότου η Ρωσία πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίθεση στη βόρεια περιοχή Χάρκοβο της Ουκρανίας. Καθώς οι επιθέσεις της Ρωσίας εντείνονται, οι δυτικοί ηγέτες δέχονται όλο και περισσότερες πιέσεις να παράσχουν στρατιωτική βοήθεια στις τεντωμένες ένοπλες δυνάμεις του Κιέβου.

Είναι «ζωτικής σημασίας και επείγον να βρούμε συλλογικά έναν τρόπο να ξεκλειδώσουμε την αξία των ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν ακινητοποιηθεί στις δικαιοδοσίες μας προς όφελος της Ουκρανίας», δήλωσε η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν κατά τη διάρκεια ομιλίας της την Τρίτη στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας.

Η πρόταση που φέρεται να έχει την ευρύτερη υποστήριξη μεταξύ των αξιωματούχων των ΗΠΑ και της ΕΕ περιλαμβάνει τον δανεισμό έως και 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία, χρησιμοποιώντας ως εγγύηση τα μελλοντικά έκτακτα κέρδη από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την ίδια στιγμή που η Δύση «ετοίμαζε την λυπητερή» στον Βλάντιμιρ Πούτιν, εκείνος συναντώνταν στη Λευκορωσία με τον στενό του σύμμαχο Αλεξάντερ Λουκασένκο.

Δανεισμός έως και 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων με εχέγγυο τα «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια

Το σχέδιο «ουσιαστικά θα επισπεύσει αυτή τη ροή των εσόδων από τόκους από τα περιουσιακά στοιχεία… (μέσω ενός δανείου) που θα δοθεί στην Ουκρανία», δήλωσε η Τζάνετ Γέλεν στον ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό Sky News σε συνέντευξή της αυτή την εβδομάδα. «Η Ουκρανία έχει ουσιαστικές ανάγκες και το να μπορούμε να συγκεντρώσουμε σημαντικούς πόρους για να βοηθήσουμε την Ουκρανία είναι σημαντικό», είπε.

Οι υπουργοί Οικονομικών της G7 ελπίζουν να συμφωνήσουν σε μια πορεία προς τα εμπρός που θα μπορεί να υπογραφεί όταν ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και άλλοι ηγέτες συναντηθούν για μια σύνοδο κορυφής στην Ιταλία τον επόμενο μήνα.

Το σχέδιο δεν προβλέπει την άμεση κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων. Η ΕΕ ανησυχεί ότι μια τέτοια κίνηση θα αποθάρρυνε άλλες χώρες να διατηρήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία στο μπλοκ. Τα περισσότερα από τα δεσμευμένα ρωσικά χρήματα βρίσκονται στην Ευρώπη και το ευρώ είναι το δεύτερο σημαντικότερο νόμισμα στον κόσμο μετά το δολάριο ΗΠΑ.

Η πρόταση «είναι ένα ημίχρονο προς την πλήρη κατάσχεση», δήλωσε στο CNN ο Λι Μπουτσέιτ, βετεράνος ειδικός σε θέματα δημόσιου χρέους και επίτιμος καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.

Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Janet Yellen, η υπουργός Οικονομικών του Καναδά Chrystia Freeland και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Christine Lagarde συμμετέχουν στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών και των διοικητών των κεντρικών τραπεζών της G7 στη Stresa της Ιταλίας στις 24 Μαΐου 2024. REUTERS/Massimo Pinca

Από τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια στα 50 δισεκατομμύρια δολάρια;

Περίπου τα δύο τρίτα των «παγωμένων» assets της Ρωσίας, ή περίπου 210 δισεκατομμύρια ευρώ, βρίσκονται στην ΕΕ, κυρίως στο Euroclear, ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα με έδρα το Βέλγιο που διατηρεί τα περιουσιακά στοιχεία ασφαλή για τις τράπεζες, τα χρηματιστήρια και τους επενδυτές.

Έπειτα από μήνες συζητήσεων, η ΕΕ ενέκρινε επίσημα την Τρίτη μια συμφωνία που αξιοποιεί τα απρόσμενα κέρδη που αποκομίζει η Euroclear επανεπενδύοντας τα μετρητά που παράγονται από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία – όπως οι πληρωμές κουπονιών σε ομόλογα. Οι δυτικές κυρώσεις σημαίνουν ότι οι πληρωμές κουπονιών και τα περιουσιακά στοιχεία που λήγουν δεν μπορούν να σταλούν στη Ρωσία.

Σύμφωνα με τη συμφωνία με την ΕΕ, 2,5 έως 3 δισεκατομμύρια ευρώ από τα κέρδη αυτά θα αποστέλλονται ετησίως στο Κίεβο. Η πρώτη πληρωμή θα γίνει τον Ιούλιο, με το 90% να προορίζεται για όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό. Η κατανομή των κονδυλίων θα επανεξετάζεται κάθε χρόνο, αρχής γενομένης από τον Ιανουάριο του 2025, με τη δυνατότητα μετατόπισης των δαπανών προς την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο οικονομίας της Ουκρανίας, καθώς οι ανάγκες της αλλάζουν.

«Η ΕΕ επέλεξε έναν τρόπο προώθησης που είναι νομικά ορθός και ευέλικτος, ώστε η στήριξη να μπορεί να προσαρμοστεί στις πιο πιεστικές ανάγκες της Ουκρανίας», δήλωσε την Τρίτη ο Ευρωπαίος επίτροπος Εμπορίου Βάλντις Ντομπρόβσκις. Σε αντίθεση με τη χρηματοδότηση που συμφωνήθηκε από την ΕΕ, η πρόταση που συζητείται από την G7 θα μπορούσε να παράσχει ένα πολύ μεγαλύτερο εφάπαξ ποσό, άμεσα.

Το Reuters ανέφερε ότι η Γέλεν δήλωσε την Πέμπτη ότι ένα ποσό 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων είχε συζητηθεί από τους υπουργούς της G7, αλλά δεν υπήρχε ακόμη συμφωνία για το πόσο μεγάλο θα πρέπει να είναι το δάνειο με εγγύηση.

Στο πλαίσιο των G7 υπήρξε συνάντηση των υπουργών οικονομικών και των Κεντρικών Τραπεζιτών.

Ακόμα μεγαλύτερη επιταγή;

Πέρα από την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων ή το δανεισμό του Κιέβου με χρήματα που εξασφαλίζονται από τους τόκους που κερδίζουν, υπάρχει και μια τρίτη επιλογή που θα μπορούσε να εξετάσει η Δύση – ένα λεγόμενο δάνειο επανορθώσεων.

Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, η Ουκρανία θα δανειζόταν χρήματα από ένα συνδικάτο συμμάχων, συμπεριλαμβανομένων των μελών της G7, και θα έθετε ως εγγύηση την απαίτησή της για αποζημιώσεις – ή αποζημίωση – κατά της Ρωσίας. Αυτό θα έδινε στο Κίεβο πρόσβαση σε πολύ μεγαλύτερο ποσό χρημάτων από ό,τι αν χρησιμοποιούσε μελλοντικά ή τρέχοντα έκτακτα κέρδη από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

«Η Ουκρανία έχει μια αξίωση έναντι της Ρωσίας για αποζημιώσεις – νομικά, αυτό είναι αναμφισβήτητο – και στην πραγματικότητα θα μπορούσε να νομισματοποιήσει ένα μέρος αυτής της αξίωσης με την ενεχυρίασή της για την εξασφάλιση αυτού του δανείου από την G7», δήλωσε ο Μπουτσέιτ, ο ειδικός σε θέματα χρέους.

Εάν η Ρωσία δεν καταβάλει τις αποζημιώσεις, τότε η G7 θα ήταν σε θέση να αντλήσει από τη δεξαμενή των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων για να ανακτήσει την αξία του δανείου της προς την Ουκρανία, πρόσθεσε.

Ο μηχανισμός αυτός διασφαλίζει επίσης ότι η Ρωσία θα πληρώσει μέρος του κολοσσιαίου λογαριασμού για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, τον οποίο η Παγκόσμια Τράπεζα έχει υπολογίσει σε 486 δισεκατομμύρια δολάρια για την επόμενη δεκαετία.

«Αν δεν υπάρξει αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία, ο Πούτιν δεν πρόκειται ποτέ να πληρώσει αποζημιώσεις», δήλωσε ο Μπουτσέιτ. «Αυτά τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια είναι πιθανότατα η μόνη συνεισφορά που θα κάνει ποτέ η Ρωσία για την καταβολή αποζημιώσεων για όσα έχει κάνει στην Ουκρανία».