Πώς η Δύση θα τροφοδοτήσει την Ουκρανία από τα «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια

Μία από τις πρώτες κυρώσεις που επέβαλλε η Δύση στην Ρωσία, ήταν η δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων που διαθέτουν οι Ρώσοι στην Ευρώπη. Όλα αυτά τα χρόνια, τα περιουσιακά στοιχεία παραμένουν «παγωμένα», ενώ πλέον η Ευρώπη αναζητά τρόπους για να τροφοδοτήσει μέσω αυτών των πόρων το Κίεβο.

Σύμφωνα με το Reuters, οι υπουργοί Οικονομικών της G7, που συναντήθηκαν στην Ιταλία, δήλωσαν το Σάββατο, «αποφασισμένοι να αυξήσουν τις κυρώσεις» εναντίον του χρηματοπιστωτικού και οικονομικού τομέα της Ρωσίας για να «μειώσουν» τα έσοδά της, σύμφωνα με το τελικό ανακοινωθέν.

Σημειώνεται ότι ήδη οι G7 έχουν «παγώσει» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ύψους περίπου 300 δισ. δολαρίων λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας, τον Φεβρουάριο του 2022. Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι «Σημειώνουμε πρόοδο στις συζητήσεις μας για πιθανούς τρόπους για να προωθήσουμε τα έκτακτα κέρδη που προκύπτουν από τα ‘παγωμένα’ ρωσικά περιουσιακά στοιχεία προς όφελος της Ουκρανίας».

Το επικρατέστερο σενάριο για την αξιοποίηση των «παγωμένων» κεφαλαίων

Ο Ιταλός υπουργός Οικονομίας Τζιανκάρλο Τζορτζέτι, ο οποίος φιλοξένησε τη συνάντηση στη Στρέσα, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ένα δάνειο θα έχει στόχο να στηρίξει τον προϋπολογισμό της Ουκρανίας για τα επόμενα 2-3 χρόνια και δεν θα χρησιμοποιηθεί για όπλα, καθώς αυτό απαγορεύεται από το σύνταγμα της Ιαπωνίας.

Πρόσθεσε ότι θα μπορούσε ενδεχομένως να το διαχειριστεί η Παγκόσμια Τράπεζα ή αλλιώς ένα ad hoc όργανο. Ο Giorgetti δήλωσε ότι ο Ουκρανός υπουργός Οικονομικών Marchenko είχε πει στη συγκέντρωση ότι η Ουκρανία είχε «απελπιστική ανάγκη» χρηματοδότησης.

«Σύμφωνα με τα αντίστοιχα νομικά μας συστήματα, τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας θα παραμείνουν ακινητοποιημένα έως ότου η Ρωσία πληρώσει για τη ζημία που προκάλεσε στην Ουκρανία», ανέφερε η δήλωση των G7.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση οριστικοποίησε την Τρίτη τη δική της συμφωνία για να βοηθήσει την Ουκρανία χρησιμοποιώντας τα «απροσδόκητα και έκτακτα» κέρδη που αποφέρουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη, τα οποία αναμένεται να αποφέρουν 15-20 δισεκατομμύρια ευρώ (16-22 δισεκατομμύρια δολάρια) μέχρι το 2027.

Η τελευταία πρόταση των ΗΠΑ είναι ότι η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να παράσχει ένα εφάπαξ δάνειο στην Ουκρανία, το οποίο θα αποπληρωθεί μέσω της ροής των εσόδων από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, δήλωσε αξιωματούχος της G7.

Οι διαφορές της απόφασης της ΕΕ και της πρότασης των G7

Περίπου τα δύο τρίτα των ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, ή περίπου 210 δισεκατομμύρια ευρώ (228 δισεκατομμύρια δολάρια), βρίσκονται στην ΕΕ, κυρίως στο Euroclear, ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα με έδρα το Βέλγιο που διατηρεί τα περιουσιακά στοιχεία ασφαλή για τις τράπεζες, τα χρηματιστήρια και τους επενδυτές.

Έπειτα από μήνες συζητήσεων, η ΕΕ ενέκρινε επίσημα την Τρίτη μια συμφωνία που αξιοποιεί τα απρόσμενα κέρδη που αποκομίζει η Euroclear επανεπενδύοντας τα μετρητά που παράγονται από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία – όπως οι πληρωμές κουπονιών σε ομόλογα. Οι δυτικές κυρώσεις σημαίνουν ότι οι πληρωμές κουπονιών και τα περιουσιακά στοιχεία που λήγουν δεν μπορούν να σταλούν στη Ρωσία.

Σύμφωνα με τη συμφωνία της ΕΕ, μεταξύ 2,5 και 3 δισ. ευρώ (2,7-3,3 δισ. δολάρια) από αυτά τα κέρδη θα αποστέλλονται ετησίως στο Κίεβο. Η πρώτη πληρωμή θα γίνει τον Ιούλιο, με το 90% να προορίζεται για όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό. Η κατανομή των κονδυλίων θα επανεξετάζεται κάθε χρόνο, αρχής γενομένης από τον Ιανουάριο του 2025, με τη δυνατότητα μετατόπισης των δαπανών προς την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Ουκρανίας.

«Η ΕΕ επέλεξε έναν τρόπο προώθησης που είναι νομικά ορθός και ευέλικτος, ώστε η στήριξη να μπορεί να προσαρμοστεί στις πιο πιεστικές ανάγκες της Ουκρανίας», δήλωσε την Τρίτη ο Ευρωπαίος επίτροπος Εμπορίου Βάλντις Ντομπρόβσκις.

Σε αντίθεση με τη μικρή χρηματοδότηση που συμφωνήθηκε από την ΕΕ, η πρόταση που συζητείται από την G7 θα μπορούσε να παράσχει ένα πολύ μεγαλύτερο εφάπαξ ποσό, άμεσα. Η Yellen δήλωσε την Πέμπτη ότι ένα ποσό 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων είχε συζητηθεί από τους υπουργούς της G7, αλλά δεν υπήρχε ακόμη συμφωνία για το πόσο μεγάλο θα πρέπει να είναι το δάνειο με εγγύηση.

Προς αξιοποίηση οι τόκοι των «παγωμένων» ρωσικών κεφαλαίων

Η τρίτη επιλογή

Εκτός από την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων ή το δανεισμό του Κιέβου με χρήματα που εξασφαλίζονται από τους τόκους που κερδίζουν, υπάρχει και μια τρίτη επιλογή που θα μπορούσε να εξετάσει η Δύση – ένα λεγόμενο δάνειο για επανορθώσεις.

Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, η Ουκρανία θα δανειζόταν χρήματα από συμμάχους, συμπεριλαμβανομένων των μελών της G7, και θα έθετε ως εγγύηση την απαίτησή της για αποζημιώσεις – ή αποζημιώσεις – έναντι της Ρωσίας. Αυτό θα έδινε στο Κίεβο πρόσβαση σε πολύ μεγαλύτερο ποσό χρημάτων από ό,τι αν χρησιμοποιούσε μελλοντικά ή τρέχοντα έκτακτα κέρδη από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

«Η Ουκρανία έχει μια αξίωση έναντι της Ρωσίας για αποζημιώσεις – νομικά, αυτό είναι αναμφισβήτητο – και στην πραγματικότητα θα μπορούσε να ρευστοποιήσει ένα μέρος αυτής της αξίωσης με την ενεχυρίασή της για την εξασφάλιση αυτού του δανείου από την G7», δήλωσε ο Buchheit, ειδικός σε θέματα χρέους. Ο ίδιος πρόσθεσε πως «Εάν η Ρωσία δεν καταβάλει τις αποζημιώσεις, τότε η G7 θα ήταν σε θέση να αντλήσει από τη δεξαμενή των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων για να ανακτήσει την αξία του δανείου της προς την Ουκρανία.»

Ο μηχανισμός αυτός διασφαλίζει ότι η Ρωσία θα πληρώσει μέρος του κολοσσιαίου λογαριασμού για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, τον οποίο η Παγκόσμια Τράπεζα έχει υπολογίσει σε 486 δισεκατομμύρια δολάρια για την επόμενη δεκαετία. «Αν δεν υπάρξει αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία, ο Πούτιν δεν πρόκειται ποτέ να πληρώσει αποζημιώσεις», δήλωσε ο Buccheit. «Αυτά τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια είναι πιθανότατα η μόνη συνεισφορά της Ρωσίας για την καταβολή αποζημιώσεων για όσα έχει κάνει στην Ουκρανία.»