Το καλοκαίρι έρχεται και οι επιστήμονες ανησυχουν για έξαρση του covid

Μεγάλη ανησυχία προκαλούν στους λοιμωξιολόγους τα νέα στελέχη του κορονοϊού, τα οποία έχουν εξαπλωθεί σε παγκόσμια κλίμακα. Πολλοί προβλέπουν έξαρση των κρουσμάτων του Covid μέσα στο καλοκαίρι. 

Σύμφωνα με δημοσίευμα του CNBC, οι παραλλαγές FLiRT -η ονομασία των οποίων προέρχεται από τα ονόματα των μεταλλάξεων στον γενετικό κώδικα των παραλλαγών- αυξάνονται στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, καθώς ο κορονοϊός συνεχίζει να μεταλλάσσεται από τα παλαιότερα στελέχη.

Παρακλάδι της Όμικρον οι νέες παραλλαγές

Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα νέα στελέχη προέρχονται από την κυρίαρχη παραλλαγή JN.1, παρακλάδι της Omicron. Προς το παρόν υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι τα νέα στελέχη είναι πιο σοβαρά, αλλά φαίνεται ότι έχουν πάρει ανεξάρτητα το ίδιο σύνολο μεταλλάξεων, σύμφωνα με τη Σχολή Δημόσιας Υγείας John Hopkins.

Το KP.2 είναι πλέον το κυρίαρχο στέλεχος στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Το στέλεχος αντιπροσωπεύει το 28,2% όλων των κρουσμάτων έως τις 11 Μαΐου, λίγους μήνες μετά την πρώτη ανακάλυψη του στελέχους.

Τα κρούσματα του KP.1.1, μιας άλλης παραλλαγής του FLiRT, έχουν επίσης αυξηθεί και αντιπροσωπεύουν το 7,1% των τρεχουσών λοιμώξεων. Στην Ευρώπη, επίσης, τα κρούσματα έχουν αυξηθεί, με τη νέα παραλλαγή να έχει εντοπιστεί πλέον σε 14 χώρες.

Την περασμένη εβδομάδα, η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι συνεχίζει να παρακολουθεί τα δεδομένα σχετικά με τις νέες παραλλαγές στο Ηνωμένο Βασίλειο και διεθνώς, αξιολογώντας τη σοβαρότητά τους και τη συνεχιζόμενη αποτελεσματικότητα των εμβολίων. «Δεν υπάρχει καμία αλλαγή στις ευρύτερες συμβουλές για τη δημόσια υγεία αυτή τη στιγμή», ανέφερε ο οργανισμός σε μια ενημέρωση.

«Καμπανάκι» ειδικών για το καλοκαίρι

«Προς το παρόν φαίνεται απίθανο ότι οι νέες παραλλαγές του κορονοϊού έχουν την δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα νέο κύμα κρουσμάτων, όπως είχε παρατηρηθεί στο παρελθόν, όταν η ανοσία του κοινού ήταν χαμηλότερη», δήλωσε η Τζένιφερ Χόρνεϊ, καθηγήτρια επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ντέλαγουερ.

Πρόσθεσε ότι τα νέα στελέχη θα οδηγήσουν πιθανότατα σε αύξηση των κρουσμάτων κατά τους επόμενους καλοκαιρινούς μήνες. «Αν και η ιδέα μας για το πώς μοιάζει ένα κύμα κρουσμάτων έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια της πανδημίας, είναι πιθανό ότι αυτά τα νέα στελέχη θα προκαλέσουν αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων στις ΗΠΑ κατά τους επόμενους μήνες», δήλωσε η Horney στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Ακόμη, η ίδια ανέφερε «Πολλές θα είναι ήπιες, με βάση την υπάρχουσα ανοσία μας», είπε. Παρά ταύτα, οι λοιμωξιολόγοι θα παρακολουθούν στενά για να δουν πόσο αποτελεσματικά είναι τα τρέχοντα εμβόλια κατά των νέων στελεχών.

Τον επόμενο μήνα, η συμβουλευτική επιτροπή εμβολίων του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ θα συνεδριάσει για να συζητήσει τις συστάσεις για το μείγμα παραλλαγών για το εμβόλιο Covid-19 του φετινού χειμώνα, έχοντας αναβάλει μια προηγούμενη συζήτηση για τη συλλογή περισσότερων δεδομένων.

Το σχέδιο του ΠΟΥ για την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών

Σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, αξιωματούχοι υγείας από 194 κράτη μέλη του ΠΟΥ θεωρούν πως αυτή την εβδομάδα θα ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις που έχουν διαρκέσει πάνω από δύο χρόνια για τους νέους κανόνες αντιμετώπισης πανδημιών.

Από τις διαπραγματεύσεις αυτές αναμένεται να προκύψουν δύο συμφωνίες που μπορούν να επισημοποιηθούν κατά τη συνάντηση της 27ης Μαΐου με την 1η Ιουνίου: μια επικαιροποίηση των υφιστάμενων υγειονομικών κανόνων σχετικά με τις επιδημίες και μια νέα νομικά δεσμευτική συνθήκη για την ενίσχυση της παγκόσμιας άμυνας έναντι μελλοντικών παθογόνων μετά την πανδημία COVID-19 που σκότωσε εκατομμύρια ανθρώπους.

Ορισμένοι παρατηρητές λένε ότι αυτή η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, στην οποία θα συμμετάσχουν περίπου 100 υπουργοί, είναι η πιο σημαντική στιγμή για τον ΠΟΥ από την ίδρυσή του το 1948 και θα καθορίσει την κληρονομιά του γενικού διευθυντή Tedros Adhanom Ghebreyesus, στα μέσα της δεύτερης θητείας του. Όμως, ενώ μέρη των μεταρρυθμίσεων είναι πιθανό να συμφωνηθούν εγκαίρως, άλλα στοιχεία είναι πιθανό να καθυστερήσουν.

Τι προβλέπουν οι συνθήκες

Ο ΠΟΥ έχει ήδη δεσμευτικούς κανόνες, γνωστούς ως Διεθνείς Υγειονομικοί Κανονισμοί (2005), οι οποίοι καθορίζουν τις υποχρεώσεις των χωρών όταν τα γεγονότα δημόσιας υγείας έχουν τη δυνατότητα να υπερβούν τα εθνικά σύνορα. Αυτοί περιλαμβάνουν την άμεση ενημέρωση του ΠΟΥ για μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης υγείας και μέτρα για το εμπόριο και τα ταξίδια.

Ένα από τα πιο σημαντικά τμήματα της συνθήκης είναι το άρθρο 12, το οποίο προβλέπει την κράτηση περίπου 20% των εξετάσεων, των θεραπειών και των εμβολίων για τον ΠΟΥ προκειμένου να τα διανέμει στις φτωχότερες χώρες κατά τη διάρκεια έκτακτης ανάγκης, αν και το ακριβές ποσοστό εξακολουθεί να αμφισβητείται, λένε οι διαπραγματευτές.

Θα είναι μόλις η δεύτερη τέτοια συμφωνία για την υγεία μετά τη Σύμβαση-πλαίσιο για τον έλεγχο του καπνού του 2003, μια συνθήκη που αποσκοπεί στη μείωση του καπνίσματος μέσω της φορολογίας και των κανόνων για την επισήμανση και τη διαφήμιση.

Τι αλλάζει στους παγκόσμιους κανόνες υγείας

Οι επικαιροποιήσεις των κανόνων IHR (Παγκόσμιοι κανόνες υγείας) περιλαμβάνουν ένα νέο σύστημα ειδοποιήσεων για την κοινοποίηση διαφορετικών εκτιμήσεων κινδύνου για μελλοντικές επιδημίες, μετά από επικρίσεις ότι οι δυσκίνητοι υφιστάμενοι κανόνες επιβράδυναν την παγκόσμια αντίδραση στην έκτακτη ανάγκη COVID-19.

Επί του παρόντος, ο ΠΟΥ έχει μόνο ένα επίπεδο έκτακτης ανάγκης – έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος (PHEIC) – ενώ το νέο σύστημα προβλέπει ένα ενδιάμεσο στάδιο που ονομάζεται «συναγερμός έγκαιρης δράσης».

Οι διαπραγματευτές εξετάζουν επίσης το ενδεχόμενο μιας «πανδημικής έκτακτης ανάγκης» για τις σοβαρότερες απειλές δημόσιας υγείας, αντιμετωπίζοντας ένα κενό στο σημερινό του σύστημα, το οποίο δεν χρησιμοποιεί καθόλου τον όρο πανδημία.

Άλλες αναθεωρήσεις περιλαμβάνουν προσπάθειες ενίσχυσης των υποχρεώσεων των κρατών, σε μια περίπτωση ενισχύοντας τη διατύπωση σχετικά με τα καθήκοντά τους να ενημερώνουν τον ΠΟΥ για συμβάντα δημόσιας υγείας από «μπορούν» σε «πρέπει».

Μεγάλα ρήγματα στις διαπραγματεύσεις

Οι διαπραγματεύσεις χαρακτηρίστηκαν από μεγάλα ρήγματα μεταξύ των θέσεων των πλούσιων και των φτωχότερων χωρών. Οι συνομιλίες για τη συνθήκη έχασαν μια σημαντική προθεσμία της 10ης Μαΐου και σχεδόν κατέρρευσαν, γεγονός που ώθησε τον Tedros να συγκαλέσει έκτακτη συνεδρίαση την περασμένη εβδομάδα για να τονώσει το ηθικό, δήλωσαν πηγές που συμμετέχουν στις συνομιλίες.

Εκτός από την κατανομή των φαρμάκων και των εμβολίων, μία από τις πιο αμφισβητούμενες πτυχές είναι η χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένου του αν θα δημιουργηθεί ένα ειδικό ταμείο ή αν θα αξιοποιηθούν υπάρχοντες πόροι, όπως το ταμείο πανδημίας της Παγκόσμιας Τράπεζας ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.

Οι διαπραγματεύσεις έχουν μερικές φορές τραβήξει μέχρι αργά τη νύχτα, κολλώντας σε τεχνικές λεπτομέρειες. Ένας άλλος παράγοντας που περιορίζει τους διαπραγματευτές είναι η πολιτική πίεση για τη συνθήκη, ιδίως από ομάδες και πολιτικούς της δεξιάς που λένε ότι απειλεί την κυριαρχία, κάτι που ο ΠΟΥ αρνείται σθεναρά.